Κοινότητα Βριλησσίων: ιστορική αναδρομή.
Τα Β.Ν. αναδημοσιεύουν σήμερα το κείμενο του Ευτύχιου Νοτάρη που συμπεριλήφθηκε στο ιστορικό λεύκωμα του Δήμου μας για τα 50χρονα της πόλης μας, στη μνήμη του και σε αποχαιρετισμό.
"Τα Βριλήσσια, εδαφικά, αποτελούσαν τμήμα της ευρύτερης περιοχής «Πάτημα» και ανήκαν στη Γεωργική Εταιρεία από την οποία απαλλοτριώθηκαν και παραχωρήθηκαν με κλήρο, πριν από το έτος 1930, για την αποκατάσταση ακτημόνων προσφύγων καλλιεργητών και περιλαμβάνοντο στα διοικητικά όρια του Δήμου Χαλανδρίου του οποίου αποτελούσαν αυτοτελή Συνοικισμό. Η ονομασία τους προέρχεται από το Πεντελικό όρος το οποίο κατά την προελληνική περίοδο ονομαζόταν Βριλησσός (Βριληττός). Ως περιοχή υπό το Πεντελικό όρος πήρε την ονομασία Βριλήσσια από τους πρώτους οικιστές. Βάσει ρυμοτομικού σχεδίου που συντάχθηκε από τους Πολιτικούς Μηχανικούς Κουρλιάνσκη και Ντογλοπούλωφ διαχωρίστηκε σε δύο τομείς Ι και ΙΙ σε κληροτεμάχια των 450 και 1800 τετραγωνικών μέτρων, κάθε κληρούχος έπαιρνε δύο κληροτεμάχια που είχαν τους ίδιους αριθμούς, ένα από κάθε τομέα, το μικρό για κατοικία και το μεγάλο για καλλιέργεια. Από τις παιδικές μου αναμνήσεις θυμάμαι πόσο αραιοκατοικημένη ήταν η περιοχή. Το 1933 που πρωτοεγκαταστάθηκα οικογενειακά, αρχικά ως παραθεριστής και στη συνέχεια ως μόνιμος κάτοικος, στη περίμετρο μεταξύ των οδών Πεντέλης - Αναλήψεως - Κονίτσης - Κύπρου υπήρχαν οκτώ μονόροφα σπίτια, μεταξύ των οποίων και αυτό που διέμενα. Στο κέντρο της Πλατείας ανεγείρετο η Εκκλησία της Αναλήψεως με σκληρή προσπάθεια των πρώτων οικιστών.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, το έτος 1935, χάρις στις σύντονες και αποτελεσματικές ενέργειες της δραστήριας Ένωσης Κτηματιών Βριλησσίων και τη συμπαράσταση του τότε Υφυπουργού Συγκοινωνιών Αντωνίου Λιβιεράτου ολόκληρη η έκταση του Συνοικισμού Βριλησσίων εντάχθηκε σε εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, γεγονός σημαντικό για την έναρξη της ανοικοδόμησης και αστικοποίησης της περιοχής. Η αναφερόμενη Ένωση Κτηματιών Βριλησσίων έγκαιρα διαπίστωσε ότι τα Βριλήσσια ως Συνοικισμός του Δήμου Χαλανδρίου δεν εξασφάλιζε την προοπτική της ανάπτυξης λόγω της αδιαφορίας του Δήμου να αξιοποιήσει την περιοχή με τα αναγκαία κοινωφελή έργα. Έτσι έστρεψε τις ενέργειές της προς την κατεύθυνση της απόσπασης του Συνοικισμού από το Δήμο τούτο και την αναγνώρισή του σε Κοινότητα, πράγμα που επιτεύχθηκε, παρά τη σφοδρή αντίδραση του Δήμου Χαλανδρίου, το έτος 1949 με το Β. Δ/γμα της 8.6.1949 που δημοσιεύθηκε στο 164/29.7.1949 ΦΕΚ (τεύχος Α) με αρχικά διορισμένο Κοινοτικό Συμβούλιο και με Πρόεδρο της Κοινότητας τον πρωτοστάτη της αναγνώρισης Παναγιώτη Νίτη.
Τα διοικητικά της όρια ταυτίζονταν με την εδαφική έκταση των 670 περίπου στρεμμάτων του Συνοικισμού δηλαδή περικλείοντο από τις οδούς Πεντέλης - 25ης Μαρτίου (πρώην Αντωνίου Λιβιεράτου) - Δωδεκανήσου - Αττικής (πρώην Μεσογείων) - Θερμοπυλών - Πίνδου Πεντέλης. Εκτός του γηπέδου, το οποίο εξαιρέθηκε από τα όρια της Κοινότητας, το τμήμα της οδού Γράμμου, από την οδό 25ης Μαρτίου έως την Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου με νησίδα γύρω από την υφιστάμενη γεώτρηση, μία πραγματική σφήνα μέσα στο κέντρο της Κοινότητας, εξαιρέθηκε και αφέθηκε στα διοικητικά όρια του Δήμου Χαλανδρίου για να προστατευθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς της ανωτέρω γεώτρησης υπέρ του αναφερόμενου Δήμου και να αποφευχθεί κάθε διεκδίκηση από την Κοινότητα.
Η νεοσύστατη Κοινότητα, της οποίας τα Γραφεία αρχικά στεγάσθηκαν σε ένα μικρό μισθωμένο ισόγειο κατάστημα επί της οδού Αναλήψεως 7, με τις λίγες εκατοντάδες των κατοίκων της, αφού κατά την επίσημη απογραφή του πληθυσμού της χώρας το έτος 1951 αριθμούσε 825 κατοίκους, ασφυκτιούσε στα στενά της όρια.
Με ελάχιστα έσοδα, χωρίς ύδρευση - οι κάτοικοι υδρεύοντο με ιδιωτικά βυτιοφόρα - με υποτυπώδες δίκτυο φωτισμού και σχεδόν ανύπαρκτο οδικό δίκτυο και με υποτυπώδη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών (η περισυλλογή των απορριμάτων διεξάγετο με ένα μισθωμένο δίτροχο κάρο), με προσωπικό δύο υπαλλήλων - του Γραμματέα και του Εισπράκτορα - είχε δυσοίωνη προοπτική για να διατηρηθεί και να εξελιχθεί. Αρκεί να αναφερθεί ότι ο τότε Δήμαρχος Χαλανδρίου Μάνος Καρελλάς έλεγε σκωπτικά για την Κοινότητα ότι «δεν θα προλάβει να σαραντίσει».
Μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη μου περιστατικά από την πρώτη περίοδο της υπαλληλικής μου σταδιοδρομίας στην Κοινότητα. Θυμάμαι ότι το 1954 που διορίστηκα στη θέση του Γραμματέα της Κοινότητας η όλη επίπλωση του Κοινοτικού Καταστήματος, που στεγαζόταν, όπως προαναφέρεται, στο μικρό ισόγειο κατάστημα στην οδό Αναλήψεως 7, αποτελείτο από δύο γραφεία, μία μικρή ξύλινη αρχειοθήκη και τρεις καρέκλες. Έτσι οσάκις ο Πρόεδρος παρευρίσκετο στο Κοινοτικό Κατάστημα μοιραζόμουνα το γραφείο μου με τον εισπράκτορα, τον αγαπητό μου φίλο Μιχάλη Ρεμούνδο. Με αυτά τα σοβαρά προβλήματα ανέλαβε τη διοίκηση της Κοινότητας το έτος 1951 το πρώτο αιρετό Κοινοτικό Συμβούλιο με τον αείμνηστο Δημήτριο Βερνάρδο, δωρητή της Κοινότητας, τέως ανώτατο Κρατικό λειτουργό, εγνωσμένου κύρους, ήθους και μόρφωσης. Πρώτο μέλημα της νέας Κοινοτικής διοίκησης ήταν η αντιμετώπιση του προβλήματος της ύδρευσης και η επέκταση της λεωφορειακής συγκοινωνίας. Το έτος 1953 ανορύχθηκε η υφιστάμενη γεώτρηση στην Πλατεία Αναλήψεως που ήταν η έναρξη της επίλυσης της βασικής αυτής ανάγκης των δημοτών ενώ παράλληλα επεκτάθηκε η λεωφορειακή γραμμή μέχρι την ανωτέρω πλατεία. Η θητεία του Δημήτριου Βερνάρδου υπήρξε σύντομη γιατί πριν από την λήξη του έτους 1953 παραιτήθηκε για λόγους υγείας και απεβίωσε μετά από λίγους μήνες στις 18 Μαίου 1954. Το έτος 1954 ανέλαβε την Προεδρία της Κοινότητας ο Ηλίας Μαντούβαλος, διαδεχθείς τον Δημήτριο Βερνάρδο. Ήταν άνθρωπος ικανός, με αδάμαστη θέληση, διορατικότητα και πεισματώδη ενεργητικότητα. Έχοντας την ορθή αντίληψη ότι μόνο με την διεύρυνση των ορίων της θα μπορούσε η Κοινότητα να αναπτυχθεί έθεσε ως στόχο και πρώτη προτεραιότητα την πραγμάτωση της διεύρυνσης. Ξεκίνησε ένα σκληρό, μακροχρόνιο και νικηφόρο δικαστικό αγώνα ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Ορίων Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής έχοντας αντιμέτωπους τους Δήμους Χαλανδρίου και Αμαρουσίου που αντέδρασαν με σφοδρότητα στη διεύρυνση των ορίων της Κοινότητας αρνούμενοι να εκχωρήσουν και το πλέον ελάχιστο τμήμα της εδαφικής τους περιοχής. Το έτος 1955, με την 8/1955 απόφαση του ανωτέρω δικαστηρίου επεκτάθηκαν τα όρια της Κοινότητας στην περιοχή του Δήμου Χαλανδρίου προς ανατολάς μέχρι την οδό Αγίου Αντωνίου και προς βορράν μέχρι την οδό Παρνασσού (ήδη Παύλου Μπακογιάννη) και το έτος 1960, με την 33/1960 απόφαση του δικαστηρίου τούτου, στην περιοχή του Δήμου Αμαρουσίου προς βορράν μέχρι την περιοχή Άνω Βριλησσίων (Πάτημα) και προς δυσμάς μέχρι το ρέμμα. Αποτέλεσμα των επεκτάσεων ήταν να υπερεπταπλασιασθεί η αρχική έκταση της Κοινότητας (από τα 670 στα 4.850 στρέμματα που είναι και η σημερινή έκταση). Παράλληλα άρχισε η ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος της ύδρευσης με την κατασκευή του πρώτου υδραγωγείου (υδατόπυργος) στην Πλατεία Αγίας Λαύρας, του πρώτου τμήματος του δικτύου ύδρευσης στους κεντρικούς δρόμους γύρω από την Πλατεία Αναλήψεως και την έναρξη της υδροδότησης στην περιοχή Άνω Βριλησσίων. Ήδη είχε αρχίσει να αναπτύσσεται η Κοινότητα. Απόδειξη ότι κατά την απογραφή του πληθυσμού της χώρας το 1961 αριθμούσε 2.352 κατοίκους, τριπλάσιους του αρχικού πληθυσμού της. Το έτος 1961, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Ηλία Μαντούβαλου στις 30.4.1961 τον διαδέχθηκε στην Προεδρία της Κοινότητας ο Ιωάννης Κολεβέντης. Η μακρά Προεδρία του δραστήριου αυτού Προέδρου χωρίζεται σε δύο περιόδους. Η πρώτη από το 1961 μέχρι το 1967 διακόπηκε από την επτάχρονη δικτατορία, το καθεστώς της οποίας τον απέλυσε τον Σεπτέμβριο 1967. Η δεύτερη μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την επανεκλογή του το 1975 μέχρι και το 1978. Κατά την προεδρία του ολοκληρώθηκαν τα έργα ύδρευσης στην περιοχή Άνω Βριλησσίων με παράλληλη επέκταση του κεντρικού δικτύου ύδρευσης, διαμορφώθηκε η Πλατεία Αναλήψεως και άρχισε η ουσιαστική κατασκευή έργων οδοποιίας αρχής γενομένης από την ασφαλτόστρωση των πέριξ της πλατείας αυτής κεντρικών οδών. Ακόμη εκπονήθηκε το έτος 1962 η πολεοδομική μελέτη της μεταξύ της λεωφόρου Πεντέλης και ρέμματος περιοχής της Κοινότητος και απαλλοτριώθηκε το έτος 1977 ο προβλεπόμενος χώρος Πλατείας επί της λεωφόρου Πεντέλης (Πλατεία Ελευθερίας) και ανεγέρθηκε από τον ΟΣΚ, μετά από σύντομες ενέργειες της Κοινότητος, το 1ο Γυμνάσιο και Λύκειο Βριλησσίων επί της οδού Θεσσαλίας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορικής περιόδου 1967-1974 την Προεδρία ανέλαβε, με διορισμό, ο Μάριος Δεσποτίδης. Στην περίοδο αυτή και κατά το έτος 1969 εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο της Κοινότητας η περιοχή από τη λεωφόρο Πεντέλης μέχρι του ρέμματος ενώ εκ παραλλήλου εκπονήθηκε ρυμοτομική μελέτη στις περιοχές από οδού Θερμοπυλών μέχρι οδού Αγίου Αντωνίου και από οδού Παρνασσού (νυν Παύλου Μπακογιάννη) έως οδού Ολύμπου η οποία τελικά εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο τον Οκτώβριο 1974. Παράλληλα ενισχύθηκαν οι εγκαταστάσεις υδροδότησης (ανόρυξη νέας γεώτρησης εντός του οικοπεδικού χώρου του Κοινοτικού Καταστήματος, αντικατάσταση αντλητικών συγκροτημάτων επέκταση δικτύου ύδρευσης) καθώς και η ανανέωση και επέκταση του δικτύου φωτισμού των οδών της Κοινότητας."
