Η Ελληνική Επανάσταση του 1821
Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 (διαδικτυακά και ζωντανά)
Στην 15η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Ιστορία» που οργανώνει το Cine Δράση συνεχίζουμε τη συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 παρακολουθώντας και σχολιάζοντας τις ταινίες «Ο Μεγαλέξανδρος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου και «Τον Καιρόν των Ελλήνων» του Λάκη Παπαστάθη
-Ο Μεγαλέξανδρος/Alexander The Great
Ελλάδα, Ιταλία, Δράμα, Πολιτική Αλληγορία, 1980. Διάρκεια: 210 λεπτά. Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος. Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης. Μουσική: Χριστοδουλος Χάλαρης. Πρωταγωνιστούν: Ομέρο Αντονούτι, Εύα Κοταμανίδου, Γρηγόρης Ευαγγελάτος, Τούλα Σταθοπούλου
Διακρίσεις1980: Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (Fipresci), Βραβείο Cinema Nuovo Φεστιβάλ Βενετίας. Την ίδια χρονιά Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης η ταινία τιμήθηκε με τέσσερα βραβεία , μεταξύ των οποίων: Καλύτερης Φωτογραφίας (Γιώργος Αρβανίτης), Καλύτερης Ταινίας (Θόδωρος Αγγελόπουλος) και Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ).
Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1900, δραπετεύει από τη φυλακή, καβάλα σ’ ένα άσπρο άλογο, ένας επικίνδυνος ληστής: ο Μεγαλέξαντρος, όπως τον αποκαλεί ο λαός, αφού βλέπει σ’ αυτόν το μυθικό ανάλογο των λαϊκών εξεγέρσεων. Με τη βοήθεια των παλικαριών του, απάγει μια ομάδα Άγγλων διπλωματών και τους κρατάει όμηρους στο χωριό του, ζητώντας από την κυβέρνηση αμνηστία και την επιστροφή της γης στους χωρικούς. Οι χωρικοί, που έχουν δημιουργήσει μια κοινότητα κάτω από την καθοδήγηση ενός δασκάλου σοσιαλιστή, υποδέχονται τον Αλέξανδρο και τους δικούς του, και τον χαιρετίζουν ως λυτρωτή. Η αρμονία ανάμεσα στους ληστές και τους χωρικούς δεν διαρκεί πολύ. O Αλέξανδρος δε συμμετέχει στη ζωή της κοινότητας. Μένει μόνος με τους συντρόφους του και τις επιληπτικές του κρίσεις. Δεν ανέχεται κανενός είδους αντίδραση ή διαφωνία, και πολύ γρήγορα θα εκτελέσει το δάσκαλο και τη θετή του κόρη. Αποδυναμωμένοι από τις εσωτερικές διαμάχες, οι χωρικοί χτυπιούνται από το στρατό, που επιδιώκει την απελευθέρωση των ομήρων και τη σύλληψη του Αλέξανδρου. Αυτός, πληγωμένος γίνεται βορά του πλήθους, και το σώμα του εξαφανίζεται. Ό,τι απέμεινε απ' τον μυθικό ήρωα, είναι ένα μαρμάρινο κεφάλι και λίγο αίμα γύρω του. Στην έρημη πλατεία του χωριού, μετά την αντιπαράθεση με το στρατό, ο μικρός Αλέξανδρος, καβάλα σ’ ένα μουλάρι, θα απομακρυνθεί με προορισμό την πόλη.
Ο «Μεγαλέξανδρος» είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Πρόκειται για μία σπουδαία πολιτική αλληγορία με φόντο την πορεία της Αριστεράς. Και όπως είπε ο Ακίρα Κουροσάβα «Μέσα από τον φακό του, ο Αγγελόπουλος κοιτάει τα πράγματα σιωπηλά. Είναι το βάρος αυτής της σιωπής και η ένταση του αμετακίνητου βλέμματος της κάμερας του Αγγελόπουλου, που κάνει τον «Μεγαλέξανδρο» τόσο δυνατό, που ο θεατής δεν μπορεί να αποδράσει από τη οθόνη. Αυτού του είδους η κινηματογράφηση, τόσο προσωπική και μοναδική στην ιδιαιτερότητά της, τείνει να επιστρέφει στις ρίζες του Σινεμά. Αυτό ακριβώς είναι που δημιουργεί την εντύπωση της φρεσκάδας και της δύναμης. Όσο για μένα, παρακολουθώντας αυτό το φιλμ, ένιωσα βαθιά την απόλαυση του Κινηματογράφου, με την πιο απόλυτη έννοια του όρου.»
-Τον Καιρό των Ελλήνων/When The Greeks
Ελλάδα, Περιπέτεια, Ηθογραφία, 1981. Διάρκεια: 98’. Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης. Πρωταγωνιστούν: Αλέξης Δαμιανός, Κώστας Αρζόγλου, Νένα Μεντή, Μίμης Χρυσομάλλης, Υβόννη Μαλτέζου, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Γιώργος Κοτανίδης.
Στα 1900, μια ομάδα ληστών απάγει έναν νεαρό αστό και καταφεύγει στο βουνό, περιμένοντας τα λύτρα για την απελευθέρωσή του. Ο νεαρός αναπτύσσει μια σχέση φιλίας με τον αρχηγό των ληστών και συνειδητοποιεί ότι η ζωή αυτών των παρανόμων είναι πολύ πιο αυθεντική απ’ τη δική του. Ταινία με αναφορές στον Βιζυηνό, τον Παπαδιαμάντη, τον λαϊκό πολιτισμό: οι παλιές φυλλάδες, τα πρόσωπα μύθοι, οι ρωμέικες παραδόσεις και τελετουργίες, η βαθιά θρησκευτικότητα, όλα αυτά με φόντο πάντα το σκληρό ορεινό ελληνικό τοπίο.
Γράφει ο Γιάννης Κιουρτσάκης, στο βιβλίο του «Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη» (εκδόσεις Πατάκη): «Όταν πρωτοείδα στην δεκαετία του '80 "Τον καιρό των Ελλήνων", αισθάνθηκα αμέσως ότι αυτή η ταινία, πέρα από το φανερό της θέμα -το ζήτημα της ληστείας στην Ελλάδα του τέλους του 19ου αιώνα- ήταν ένα πολύ προσωπικό κινηματογραφικό ποιητικό δοκίμιο, ένας εξαιρετικά πρωτότυπος καλλιτεχνικός στοχασμός πάνω στον διχασμό του νεοελληνικού κόσμου ανάμεσα στον αστικό και στον λαϊκό πολιτισμό του. Δεν έχω αλλάξει γνώμη σήμερα. Πόσο όμως, βαθιά ένιωθα -και νιώθαμε- τότε το βλέμμα του σκηνοθέτη πάνω σ' αυτόν τον διχασμό; Ακριβέστερα: πόσο βαθιά η ίδια η ταινία , ως αυτοδύναμη αισθητική μορφή, εισχωρεί σ' αυτό το συλλογικό δράμα και πόσο το αποκαλύπτει σ' εμάς, τους θεατές της, πέρα από τις παγιωμένες αντιλήψεις μας για τη νεοελληνική ιστορία, πιθανόν πέρα και από τις προθέσεις του δημιουργού της;» ελληνικής συνείδησης.
Παρακολούθηση Σεμιναρίου
Η παρακολούθηση του σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom εδώ:
Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/85422347324?pwd=RkVFaWpEQjVqUXlPY3hMMG52YXZaZz09
Meeting ID: 854 2234 7324
Passcode: 947205
