Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: Αραβική Άνοιξη.
Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: Αραβική Άνοιξη (διαδικτυακά και ζωντανά)
Στην 27η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Ιστορία» που οργανώνει το Cine Δράση συνεχίζουμε τη συζήτηση για την Αραβική Άνοιξη βλέποντας και σχολιάζοντας τις ταινίες «Η Προσβολή» (2017) του Ziad Daoueiri και «Καπερναούμ» (2018) της Ναντίν Λαμπακί.
-Τhe Insult/ Η προσβολή
Λίβανος, 2017. Διάρκεια: 112'. Σενάριο: Ziad Doueiri- Joelle Touma. Σκηνοθεσία: Ziad Daoueiri. Πρωταγωνιστούν: Adel Karam, Kamel El Basha, Camille Salameh, Diamand Bou Abboud, Rita Hayek.
«Η προσβολή» του Ziad Doueiri είναι ένα καθηλωτικό, αισιόδοξο και ουμανιστικό φιλμ που θίγει θέματα παγκόσμιας σημασίας τα οποία αφορούν κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως εθνικής ταυτότητας: Η δύναμη με την οποία τα κοινωνικά στερεότυπα επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο αναπόφευκτος ρόλος του παρελθόντος και του περιβάλλοντος στην διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα. H δύναμη των λέξεων. Η δικαιοσύνη, η διαφορετική θρησκεία, οι πολιτικές πεποιθήσεις, ο φανατισμός που συχνά τα συνοδεύει και η αδυναμία να κατανοήσουμε ο ένας τον τρόπο σκέψης του άλλου ως αιτίες όξυνσης των αντιθέσεων. Η εθνικοφροσύνη, το ηθικό πλεονέκτημα και η αξιοπρέπεια ως πανανθρώπινες αξίες και όχι μονοπώλιο κάποιων ανθρώπων ή λαών.
Λίβανος λίγα χρόνια πριν, τότε που φαινόταν ότι οι πληγές του εμφυλίου πολέμου (1975- 1990), έχουν σχετικά επουλωθεί χωρίς όμως να έχει εξασφαλιστεί πλήρης ειρήνη και ασφάλεια. Δυο άντρες ο Τόνι και ο Γιασέρ, ο πρώτος Χριστιανός Λιβανέζος, φανατικός οπαδός του χριστιανικού κόμματος και ο δεύτερος Παλαιστίνιος πρόσφυγας αντιπαρατίθενται έντονα εξ αιτίας μιας προσβλητικής κουβέντας του Γιασέρ. Η αντιπαράθεση τους γίνεται η αρχή μιας αψιμαχίας που ξεφεύγει από τον έλεγχό τους. Η ουσία της δεν βρίσκεται στην προσωπική τους διένεξη, ούτε στα όσα ειπώθηκαν, αλλά στην εθνική ταυτότητα τους. Όταν ο Τόνι εκδηλώνει εχθρική στάση απέναντι στην Παλαιστινιακή καταγωγή του Γιασέρ, τότε αυτή η φαινομενικά απλή διαμάχη φτάνει στα δικαστήρια. Στο εκρηκτικό φυλετικό και θρησκευτικό περιβάλλον του Λιβάνου και ολόκληρης της Μέσης Ανατολής η δίκη παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Η κοινωνία διχάζεται, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης βάζουν φωτιά στην ήδη τεταμένη κατάσταση. Μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου και εκτός αυτής ξεσπούν μια σειρά από εθνικές και ιδεολογικές διαμάχες που φέρνουν στην επιφάνεια τις διαφορές των δύο χωρών και τις πληγές που κουβαλούν οι δύο πρωταγωνιστές. Αυτά θα καθορίσουν την έκταση και την έκβαση της διαμάχης. Σε αυτή τη διαδικασία οι δύο ήρωες θα αναγκαστούν να επανεξετάσουν τις ζωές, τις προκαταλήψεις, τα κοινωνικά στερεότυπα και τα πιστεύω τους.
Ο Λιβανέζος σκηνοθέτης Ziad Doueiri, ο οποίος στα 18 του μετανάστευσε στην Αμερική και έγινε γνωστός ως βοηθός και χειριστής κάμερας στις ταινίες του Κουέντιν Ταραντίνο «Reservoir Dogs», «Pulp Fiction», «Jackie Brown» επιστρέφει στην πατρίδα του και τις ταινίες του «Επίθεση» και «Προσβολή» αγγίζει το άλυτο μεσανατολικό πρόβλημα με έντεχνο, συγκινητικό, διδακτικό τρόπο και το μετατρέπει σε πεζή καθημερινότητα. Διηγείται την ιστορία του ως δικαστικό δράμα και τοποθετεί τους δύο ανταγωνιστές, τον ένα απέναντι στον άλλο, παρουσιάζοντας την πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεσή τους σαν μονομαχία σε κλειστό χώρο, υποστηρίζοντας ότι οι δύο ήρωες του μπορούσαν να ανήκουν σε οποιαδήποτε εθνικότητα ή θρησκεία. Οι πρωταγωνιστές της ταινίας, Adel Karam και Kamel El Basha δίνουν εξαιρετικές ερμηνείες. Χωρίς υπερβολές και συναισθηματικά ξεσπάσματα, αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της ιστορίας. Η ταινία κέρδισε 17 Βραβεία σε διεθνείς διοργανώσεις, υπήρξε η πρώτη επίσημη υποψηφιότητα του Λιβάνου για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2018) και έφτασε στην τελική πεντάδα. Ο Kamel El Basha κέρδισε το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας (Φεστιβάλ Βενετίας, 2017).
-Καπερναούμ/Capernaum
Λίβανος, ΗΠΑ, Γαλλία, Δραματική, 2018. Διάρκεια: 126 λεπτά. Σκηνοθεσία: Ναντίν Λαμπακί. Σενάριο: Ναντίν Λαμπακί, Τζιχάντ Χοτζελί, Μισέλ Κεσεργουάνι. Φωτογραφία: Κρίστοφερ Αούν. Μοντάζ: Κονσταντίν Μποκ. Μουσική: Κχαλέντ Μουζανάρ. Πρωταγωνιστούν: Ζαΐν Αλ Ραφέεα, Γιορντάνος Σιφεράβ, Μπολαγουατιφέ Τρέζερ Μπανκολέ.
Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών, υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Η τρίτη ταινία της Ναντίν Λαμπακί μετά το «Caramel» και το «Όταν Θέλουν οι Γυναίκες» είναι μια σκληρή ματιά στην ανθρώπινη δυστυχία που απλώνεται στη σύγχρονη Βηρυτό. H σκηνοθέτης χρειάστηκε να κάνει 3 χρόνια έρευνα πάνω στη ζωή στερημένων και ταλαιπωρημένων σωματικά και ψυχικά ανθρώπων στις υποβαθμισμένες γειτονιές της. Αναθέτει τους βασικούς ρόλους σε ερασιτέχνες ηθοποιούς, άτομα, των οποίων οι προσωπικές ιστορίες μοιάζουν με αυτές των χαρακτήρων τους. Ο σκληρότητα και ο ωμός ρεαλισμός κάνει την ταινία σε πολλά σημεία να μοιάζει με ντοκιμαντέρ. Γιατί έτσι είναι η πραγματικότητα. Η ανθρώπινη εξαθλίωση βρίσκεται παντού το ίδιο και η ασχήμια.
Ο 12χρονος, όπως υπολογίζουν όλοι αφού ακόμη και οι γονείς του δεν γνωρίζουν την ηλικία του, Ζεν, μεγαλώνει με την πολυμελή οικογένειά του στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Βηρυτού. Είναι με κάποιο τρόπο ο άντρας του σπιτιού. Δουλεύει, κλέβει φαγητό για λογαριασμό όλων και φροντίζει τα αδέρφια του. Περισσότερος δεμένος με τη συνομήλικη αδερφή του, θα φύγει από το σπίτι, όταν οι γονείς του θα την «πουλήσουν» παντρεύοντας την με έναν ηλικιωμένο, ανταλλάσσοντας την έτσι με το διαρκές ενοίκιο του διαμερίσματος που μένουν. Στην περιπλάνηση του στην πόλη θα συναντήσει την Ραχήλ, πρόσφυγα από την Αιθιοπία που δουλεύει καθαρίστρια σε λούνα παρκ και μεγαλώνει κρυφά το παιδί της. Με τα χαρτιά της να έχουν λήξει, η Ραχήλ προσπαθεί να βρει λύση, ενώ εμπιστεύεται στον Ζεν τη φροντίδα του μωρού.
Η ταινία ξεκινάει δυναμικά με το δωδεκάχρονο Zεν να βρίσκεται στην φυλακή, αφού επιτέθηκε σε κάποιον με μαχαίρι. Όταν έρχεται η ώρα της δίκης του, παίρνει το λόγο και κατηγορεί τους γονείς του «που τον έφεραν στον κόσμο». Στη διάρκεια της παρακολουθούμε παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών με χίλιες διαφορετικές μορφές. Μικρά παιδιά πεινούν, εργάζονται, πέφτουν θύματα σωματικής και συναισθηματικής κακοποίησης, εξαναγκάζονται να παντρευτούν σε ηλικίες που θα έπρεπε να παίζουν ή να πηγαίνουν σχολείο. Τα πλάνα της Βηρυτού από ψηλά, σε συνδυασμό με τη συγκλονιστική μουσική του Khaled Mouzanar, αποκαλύπτουν τις μαζικές διαστάσεις φτώχειας και εξαθλίωσης, προβάλλουν μία πραγματικότητα, που πολλοί θα προτιμούσαν να αγνοήσουν, και λίγοι θα άντεχαν να παραδεχτούν. H πλοκή εξελίσσεται με ρυθμούς αρκετά γρήγορους, ώστε να μην χάσει ο θεατής στιγμή το ενδιαφέρον του και παράλληλα τόσο αργούς όσο χρειάζεται για να του δοθεί ο χρόνος να σκεφτεί για αυτούς που πεθαίνουν κάθε στιγμή της ύπαρξής τους.
Η ερμηνεία του νεαρού Zain Al Rafeea (Zεν), Σύρου πρόσφυγα σε συνεπαίρνει. Κάθε ατάκα του και κάθε βλέμμα κρύβουν θυμό απέναντι στους γονείς του και στην κοινωνία, για τις άθλιες και βάναυσες συνθήκες επιβίωσης που του έχουν επιβληθεί. Το υπόλοιπο καστ, εκφράζεται με φυσικότητα δίνοντας την εντύπωση ότι αυτό που παρακολουθείς δεν είναι ταινία.
Παρακολούθηση Σεμιναρίου
Η παρακολούθηση του σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom εδώ:
Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/85422347324?pwd=RkVFaWpEQjVqUXlPY3hMMG52YXZaZz09
Meeting ID: 854 2234 7324
Passcode: 947205
