Σεμινάριο Κινηματογράφος και Λογοτεχνία.

18η Συνάντηση Παρασκευή 17 Μαρτίου  2023, 9:00 μμ ζωντανά και διαδικτυακά.

Στην 18η συνάντηση του σεμιναρίου «Κινηματογράφος και Λογοτεχνία» που θα γίνει την  Παρασκευή  17 Μαρτίου   στις 9:00μμ,  κάνουμε ένα διάλειμμα  από το ελληνικό φιλμ νουάρ βλέποντας και σχολιάζοντας τις ταινίες «Αντίο, Ωραία Νιάτα» (Goodbye Mr. Chips, 1939) του Sam Wood που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του James Hilton  και «Η Ζούγκλα του Μαυροπίνακα»  (Blackboard Jungle, 1955) του Richard Brooks η οποία βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του Ivan Hunter. 

 Εισηγητής: Νικόλαος Αλέτρας Διδάκτορας Κινηματογράφου του Τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Αντίο, Ωραία Νιάτα/ Goodbye, Mr. Chips

Ηνωμένο Βασίλειο, Δραματική, 1939. Διάρκεια: 114΄. Σκηνοθεσία: Sam Wood.  Σενάριο:: R. C. Sherriff, Claudine West, Eric Maschwitz, James Hilton Πρωταγωνιστούν: Robert Donat, Greer Garson.

Το 1870 ο καθηγητής κος Chips φθάνει στο οικοτροφείο του Μπρούκφιλντ προκειμένου να διδάξει ιστορία στις μικρότερες τάξεις. Συναντά πολλές δυσκολίες μέχρι να επιβληθεί και να αγαπηθεί από τους μαθητές του. Δεκαετίες αργότερα κι έχοντας χάσει το μεγάλο έρωτα της ζωής του, τη σύζυγό του Κάθριν, προάγεται σε διευθυντή του σχολείου, προσωποποιώντας το πρότυπο του καθηγητή που όλοι θα θέλαμε να είχαμε συναντήσει κατά τη διάρκεια των μαθητικών μας χρόνων. Όπως διαφαίνεται και παραπάνω, στα 114 λεπτά αυτού του δράματος θα ασχοληθούμε με τη ζωή του κύριου Chips (Robert Donat), ενός δασκάλου σε σχολείο αρρένων, που καλείται να αντιμετωπίσει την υπέρμετρη ντροπαλότητα και εσωστρέφειά του απέναντι από τα «ζιζάνια» στα οποία διδάσκει. Ο φιλμικός χρόνος εκκινεί από τη στιγμή της πρόσληψής του στο σχολείο, και εξελίσσεται ως το πέρας της ζωής του. Στο αναμεταξύ υπάρχουν εκατομμύρια στιγμές και γεγονότα. Αυτά που ορίζουν και χρωματίζουν την ύπαρξη μας. Μέσα σ` αυτά θα διακρίνουμε την παραμυθένια σχέση του Mr. Chips με την όμορφη σύζυγο του, το ακλόνητο δέσιμο του με τα παιδιά,  το πάθος του για τη διδασκαλία. την, σύμφωνη με τα όνειρα του, επαγγελματική ανέλιξη καιμιααναφορά στον Παγκόσμιο Πόλεμο, που εντάσσεται κυρίως στον ενθουσιασμό του δημιουργού να μιλήσει για όλα, ή στην ατολμία να εστιάσει εξ ολοκλήρου στον εσωτερικό κόσμο του Chips, μένοντας ανεπηρέαστος από τις εξωτερικές συνθήκες.

Το «Goodbye, Mr. Chips» είναι πρωτίστως ένα σπαραξικάρδιο δράμα, που επιδεικνύει αξιοπρόσεκτη ωριμότητα για την ηλικία του -η καλύτερα για την ηλικία του κοινού του- στην γενναία αφηγηματικά διαχείριση της απώλειας. Εντάσσεται στις μνημειώδεις ταινίες που αναφέρονται στο δίπτυχο της σχέσης καθηγητή-παιδιών, τονίζοντας το άναρχο της διαδικασίας της διδασκαλίας, απαλλαγμένης από την απλή μεταφορά ξύλινης και στέρεας γνώσης. Δεν υπάρχει τέτοια. Η διδασκαλία έγκειται στην εσωτερικευμένη μοιρασία του εξωτερικού βιώματος και συμπράττεται εντός και των δύο μερών που την συναποτελούν.  

Η ζούγκλα του μαυροπίνακα/ Blackboard Jungle

ΗΠΑ,  Δραματική, 1955. Διάρκεια: 101′ . Σκηνοθεσία: Richard Brooks. Σενάριο: Richard Brooks, βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Ιβαν Χάντερ. Φωτογραφία: Ράσελ Χάρλαν. Πρωταγωνιστούν: Glenn Ford, Anne Francis, Richard Kiley, Sidney Poitier, Vic Morrow.

Ο κύριος Νταντιέρ διορίζεται σε ένα υποβαθμισμένο και κακόφημο δημόσιο σχολείο αρρένων, όπου κουμάντο κάνουν μαθητικές συμμορίες και όχι οι δάσκαλοι. Οι μαθητές δεν είναι απλά αδιάφοροι και ανυπάκουοι, αλλά και επικίνδυνοι. Ο δάσκαλος βρίσκεται αντιμέτωπος με τους τραμπουκισμούς κάποιων νταήδων και με την αδιαφορία ή εχθρότητα της διεύθυνσης που είναι εξίσου αν όχι περισσότερο κυνική. Η ταινία, που ήθελε να επιστήσει την προσοχή στο πρόβλημα που είχε ανακύψει στις ΗΠΑ εκείνη την εποχή με τους ανήλικους εγκληματίες, είναι η πρώτη που καταγράφει τα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης, καταδεικνύει τις σχέσεις μαθητών – καθηγητών, καταγράφει τον αστικό μικρόκοσμο μιας σκληρής γειτονιάς, τις κοινωνικές προεκτάσεις που μετατρέπουν τα παιδιά σε θύματα, την ωμή έξαρση της βίας, αλλά και το ρόλο των εκπαιδευτικών. Θεωρείται σταθμός ως προς τη θεματολογία της, με την οποία καταπιάστηκαν μετέπειτα πάρα πολλοί κινηματογραφιστές και δεκάδες φιλμ.

Η  «Ζούγκλα του Μαυροπίνακα» προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση κατά την πρώτη διανομή της το 1955, κερδίζοντας υποψηφιότητες για 4  Όσκαρ, την απαγόρευσή της σε πολλές πολιτείες της Αμερικής που ανησυχούσαν   για την πρόκληση βίαιων επεισοδίων και  την έλλειψη σε αυτή «φυλετικής καθαρότητας». Λογοκρίθηκε ως ακατάλληλη στην Αγγλία, όπου οι νεαροί θεατές έσκιζαν με ξυράφια τα καθίσματα των κινηματογραφικών αιθουσών, απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση Αϊζενχάουερ να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Βενετίας. Οι παραγωγοί της, για να αποφύγουν να χαρακτηριστούν ως υποκινητές βίας, πρόσθεσαν στην αρχή της το εξής γραπτό μήνυμα: «Είμαστε ιδιαίτερα ανήσυχοι για την εγκληματικότητα που βράζει στα σχολεία μας... Πιστεύουμε ότι η ενημέρωση της κοινής γνώμης είναι το πρώτο βήμα για τη λύση κάθε προβλήματος», παρουσιάζοντας την σαν μοχλό πίεσης για αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα που θα αντιμετώπιζαν τα σοβαρά προβλήματα βίαιης συμπεριφοράς. 

Αν και στην ταινία   ακούγεται ένα μόνο ροκ τραγούδι, το Rock Around The Clock των Bill Haley & The Comets, (και αυτό στους τίτλους αρχής), έμεινε στην ιστορία ως αυτή που λάνσαρε τη μόδα του ροκ εν ρολ στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο, δημιουργώντας την εικόνα μιας επικίνδυνης νεανικής μουσικής με τους δικούς της κανόνες. Και αυτό γιατί η σύνδεση ανάμεσα στη ροκ μουσική και τη νεανική εξεγερτική διάθεση ήταν αναπόφευκτη, καθιστώντας το ήχο αμφισβήτησης. Τέλος στην ταινία   κάνει την εμφάνιση του ως μαθητής, άκρως προβληματισμένος για τη βία που επικρατεί, ο Σίντνεϊ Πουατιέ, που μια δεκαετία αργότερα θα πάρει τη θέση του καθηγητή στο φιλμ «Στον κύριο μας με αγάπη».

Νικόλαος Αλέτρας, Βιογραφικό

Ο Νικόλαος Αλέτρας είναι Διδάκτορας Κινηματογράφου του Τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα να επικεντρώνονται στην παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού συνεχούς ροής (streaming) και στην ψηφιακή διανομή, στην ανάλυση του νοτιοκορεάτικου κινηματογράφου ως full service cinema, καθώς και στο είδος των School Movies (η μεταδιδακτορική του έρευνα αφορά την παραγωγή ενός School Movie). Είναι Μέλος Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, όπου διδάσκει μαθήματα του πεδίου της Κινηματογραφικής Παραγωγής. Επιστημονικά του άρθρα έχουν παρουσιαστεί σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και έχουν δημοσιευτεί στα πρακτικά τους.

Είναι δημοσιογράφος/κριτικός κινηματογράφου και έχει αρθρογραφήσει, για πολλά χρόνια σε διάφορες εφημερίδες και διαδικτυακά μέσα, τα οποία εκπροσώπησε, ως διαπιστευμένος απεσταλμένος τους, σε διάφορα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ (Κάννες, Κωνσταντινούπολη, Πουσάν, κ.ά.). Διετέλεσε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λάρισας (2009-2017). Είναι επίσης διευθυντής της κινηματογραφικής ιστοσελίδας icineman.com καθώς και μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικής Ταινιών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Άρθρα και κριτικές του έχουν εκδοθεί σε συλλογικές εκδόσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, διετέλεσε μέλος της Ομάδας Εργασίας Οπτικοακουστικού Εγγραμματισμού της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία (Νοέμβριος 2015-Ιούνιος 2016), ενώ από τον Μάρτιο του 2022 είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής Καλλιτεχνικής Παιδείας του Υπουργείου Παιδείας. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων School Movies, Η παγκόσμια φύση ενός κινηματογραφικού είδους (ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ, 2020) και Streaming και Ψηφιακή Διανομή (ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ, 2020).

Αποτέλεσμα της μεταδιδακτορικής του έρευνας είναι η συγγραφή του σεναρίου Καλαμώνας, το οποίο πρόκειται να κινηματογραφηθεί από τον ίδιο, ως ταινία 3D animation μεγάλου μήκους με τη χρήση εργαλείων software, όπως το Autodesk Maya.  

 

Το σεμινάριο πραγματοποιείται ζωντανά στο στέκι της Δράσης για μια Άλλη Πόλη (Πάρνηθος 21) και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας Zoom στην παρακάτω διεύθυνση:


Join Zoom Meeting

https://us02web.zoom.us/j/82631045253?pwd=Q1VtdEwxQzdBSU1IRHE5alZvUXExQT09

 Meeting ID: 826 3104 5253

Passcode: 161882

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο