ΥΓΙΕΙΣ ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
«Αγάπην δε μη έχων ουδέν ειμί». Η φράση αυτή από την επιστολή του Απόστολου Παύλου « Προς Κορινθίους», εμπεριέχει όλο το βάρος και την αξία της αγάπης στη γη. Και βέβαια όλης της Χριστιανικής ιδεολογίας χωρίς να αποκλείουμε ότι η αγάπη είναι μία πρωταρχική αρετή και στις άλλες θρησκείες. Ο μουσουλμάνος ποιητής και μύστης Ρούμι εκφράζεται γι΄αυτήν την υπέρτατη αξία που λέγεται αγάπη μέσα στη φύση γράφοντας :
«Πάρε τον Ουρανό και τη Γη σαν προικισμένους με σοφία αφού και οι δύο ενεργούν σαν έξυπνα όντα.
Αν αυτό το ζευγάρι δε γλυκαινόταν το έν΄από τ΄άλλο, γιατί θα βάδιζαν μαζί σαν πολυαγαπημένοι;
Χωρίς τη Γη, ούτε άνθη ούτε δένδρα ανθίζουν
κι άχρηστα τότε τ΄Ουρανού η ζέστα κι η βροχή.
Όταν η Γη χρειάζεται ζεστασιά, ο Ουρανός τη στέλνει.
Όταν χάνει τη δροσιά της, της τη χαρίζει.
Ο Ουρανός πάει κι έρχεται σαν τη σύζυγο
που για το σύζυγο φροντίζει,
Και η Γη έχει τις μητρικές φροντίδες της-
Παραστέκεται στις γέννες και θηλάζει τα γεννητούρια της».
Η αγάπη είναι η ραχοκοκαλιά της ζωής. Πάνω της στηρίζονται όλα τα γενόμενα και διατηρείται αυτή η ισορροπία που δείχνει έναν κόσμο με τέλεια οργάνωση, ομορφιά και αρμονία. Η υγιής αγάπη ακόμη είναι το θεμέλιο της οικογένειας που χρειάζεται η ψυχή και το πνεύνα του ανθρώπου για να μεγαλουργήσει. Είναι το δροσερό και καθαρό νερό που τρέχει μαζί με το αίμα στις φλέβες του ανθρώπου και τον κάνει να αντέχει σε όλες τις αντιξοότητες της ζωής και τον ετοιμάζει για αγώνες και νίκες. Ο Erich Fromm γράφει: « Η αγάπη είναι ενεργητική δύναμη μέσα στον άνθρωπο. Είναι μια δύναμη που γκρεμίζει τους τοίχους που χωρίζουν τον άνθρωπο από τον συνάνθρωπο και τον ενώνει με τους άλλους. Η αγάπη του δίνει τη δύναμη να ξεπεράσει το συναίσθημα της απομόνωσης και του χωρισμού, κι ωστόσο του επιτρέπει να είναι ο εαυτός του, να διατηρεί την ακεραιότητά του. Στην αγάπη συμβαίνει τούτο το παράδοξο: οι δύο γίνονται ένας κι ωστόσο παραμένουν δύο». Ο Σπινόζα θα ξεκαθαρίσει αυτό το συναίσθημα της αγάπης και θα το τοποθετήσει στη σωστή του διάσταση γράφοντας : « Η αγάπη είναι δράση, είναι άσκηση της ανθρώπινης δύναμης που μπορεί να εκδηλωθεί μόνον ελεύθερα και ποτέ σαν αποτέλεσμα καταναγκασμού». Δηλαδή η αγάπη είναι δράση και όχι παθητικό συναίσθημα. Κι ο Ο Erich Fromm επαναλαμβάνει « Το να δίνω μού φέρνει μεγαλύτερη χαρά από το να παίρνω, όχι γιατί είναι αποστέρησή μου, αλλά γιατί στην πράξη της προσφοράς εκφράζεται η ζωντάνια μου, η ίδια μου η ύπαρξη.
Αυτό όμως το υπέρτατο αγαθό πρέπει να καλλιεργείται μέσα στο ήρεμο και θετικό κλίμα της οικογένειας για να μπορέσει να καρποφορήσει και να δώσει γλυκούς καρπούς σ΄ολόκληρη την κοινωνία. Η αγάπη μέσα στην οικογένεια είναι αυτή που θα υλοποιήσει τον υψηλό σκοπό και θα επιτελέσει το σπουδαίο έργο για το οποίο έχει δημιουργηθεί η οικογένεια. Είναι αυτή που συνδέει άρρηκτα τα μέλη της ώστε να αισθάνονται δυνατά και να λειτουργούν αποτελεσματικά στη ζωή, ενώ συγχρόνως τους επιτρέπει να νιώθουν ελεύθερα, ξεχωριστά άτομα διατηρώντας τη δική τους φυσιογνωμία και ιδιαιτερότητα. Να μπορούν όλοι να αισθάνονται αυτήν την αγάπη σαν μια αύρα δροσιάς πάνω τους, ασφάλειας, προστασίας, δύναμης και συγχρόνως έχοντας όπλο τους αυτήν την αγάπη για τους άλλους να μπορούν να κυβερνάνε το σκάφος της δικής τους ζωής, της δικής τους προσωπικής επιτυχίας.Η αγάπη αυτή μπορεί να τους κάνει τη ζωή χαρούμενη, λιγότερο σκληρή, λιγότερο απογοητευτική και οδυνηρή. Τους δίνει αυτό το αίσθημα της αισιοδοξίας και της ελπίδας, της επιμονής και υπομονής ότι πιο κάτω ο αγώνας τους μπορεί να στεφθεί με επιτυχία.
Η αγάπη όμως, αυτή η διαχρονική και πάνω από τη λογική πολλές φορές αξία, έχει τους δικούς της κανόνες, έχει τη δική της τέχνει για να μπορεί να στέλνει και να δέχεται τα μηνύματά της με τέτοιο τρόπο που να μην επιδέχεται αμφισβητήσεις και διλήμματα: χωρίς υποτροπές και παρεκτροπές, χωρίς συναισθήματα που οδηγήσουν τα άτομα σε αποκλίνουσες και λανθασμένες συμπεριφορές. Όπως π.χ. η αγάπη μπορεί να γίνει ανταγωνιστική και κτητική και να οδηγήσει στην πραγματική δυστυχία των ανθρώπων.Μπορεί ο σύζυγος να αγαπάει τη σύζυγό του ή και αντίθετα με τέτοιο τρόπο ώστε η αγάπη αυτή να γίνεται φυλακή ή ένας πύργος ψηλός χωρίς παράθυρα και πόρτες για να μπει μέσα αέρας και ήλιος. Αυτό μπορεί επίσης να συμβεί στους γονείς και τα παιδιά. Τα παιδιά νιώθουν απόλυτα εξαρτημένα από την ασφυκτική αγάπη των γονιών μέσα σ΄ένα κλίμα κατοχής χωρίς να μπορούν να αναπνεύσουν και να αποφασίσουν για τη δική τους ζωή.Νιώθουν ότι ανήκουν, ότι είναι πραμάτεια στα χέρια των γονιών και η ζωή τους ολόκληρη ανήκει σ΄ αυτούς. Δεν τους επιτρέπεται να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους, να χαράξουν τη δική τους πορεία, να αποφασίσουν για την εκπλήρωση των δικών τους στόχων, να έχουν το δικό τους όραμα. Βέβαια αν τους δοθεί κάποια στιγμή η ευκαιρία μπορεί να γίνουν και επαναστάτες. Η συμπεριφορά τους μπορεί να μοιάσει με εκείνη του λιονταριού, όταν βγει από το κλουβί της σκλαβιάς του και επιπλέον είναι πεινασμένο. Και τότε αλίμονο...
Μια άρρωστη κτητική αγάπη μαζί και υπερπροστατευτική που δεν αφήνει τους άλλους να νιώσουν ότι μπορούν να στηριχθούν στα πόδια τους, στις δικές τους δυνάμεις, στα δικά τους από τη φύση χαρίσματα οδηγεί σε απογοητευτικά αποτελέσματα για τον ίδιο τον άνθρωπο, ιδιαίτερα όμως για το παιδί. Το παιδί δεν μπορεί να προχωρήσει μόνο του, να αντιμετωπίσει ορισμένα ενδεχόμενα, ακόμη και την απλή καθημερινότητα και γυρίζει πίσω άοπλο και νικημένο, παραιτημένο από τον αγώνα της ζωής.
Στην οικογένεια αυτή η αγάπη που προκαλεί εξάρτηση, που καταπιέζει, που αφαιρεί την αυτοεκτίμηση και αυτοασφάλεια από το άτομο είναι αγάπη αρρωστημένη που προκαλεί έμφραγμα και πνευμονικό οίδημα στα μέλη της οικογένειας.Εδώ οι γονείς αγαπάνε για να φέρουν δυστυχία στα παιδιά τους και να τα εγκλωβίσουν σε μια αγκαλιά γεμάτη αγκάθια, άσχετα αν γι΄αυτούς αποκαλείται αγάπη.Δυστυχώς με το να αγαπούν τα παιδιά τους παθολογικά, εγωιστικά και για τον εαυτό τους μόνον κάποια στιγμή τα παιδιά όταν ξυπνήσουν από αυτό τον αρρωστημένο λήθαργο και ανακαλύψουν ότι η ζωή, τα όνειρα, οι άλλοι ήταν μόνον οι γονείς. Κι όταν οι γονείς απέλθουν ή αυτή η οικογένεια δεχτεί ένα δυνατό χτύπημα όπως αυτό του χωρισμού, τότε το παιδί αβοήθητο και ανήμπορο θα προσπαθήσει να βρει κάποια διέξοδο, κι αν το μπορέσει να σταθεί μόνο στα πόδια του.
Αν και οι δύο γονείς είναι αντικειμενικοί και συγχρόνως υποκειμενικοί, τότε τα παιδιά μέσα από αυτή τη συμπεριφορά αισθάνονται δυνατά και ασφαλή γιατί ξέρουν πόσο αξίζουν και ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες και δυνάμεις τους για να επιτύχουν κάτι. Οι γονείς πρέπει να δέχονται τα παιδιά τους και να τ΄αγαπούν όπως πραγματικά είναι με τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται στο παιδί η αυτογνωσία και η αυτοκριτική, η αγάπη, το θάρρος, η αισιοδοξία και η ελπίδα για τη ζωή. Τα παιδιά σ΄αυτήν την περίπτωση αισθάνονται την αληθινή και γνήσια αγάπη, τη φροντίδα, την έγνοια των γονιών και προχωράνε με τις δικές τους δυνάμεις για την κατάκτηση της ζωής. Η δύναμη της αγάπης αυτής δημιουργεί άτομα με προσωπικότητα και με υψηλό δείκτη αυτοεκτίμησης. Μαθαίνει στο παιδί την τέχνη να στηρίζεται στα πόδια του και να παίρνει τις δικέςτου αποφάσεις. Παράλληλα να μπορεί να προσφέρει αυτήν την αγάπη και στους άλλους γιατί μέσα από αυτούς θα ολοκληρωθεί σαν άτομο μέσα στην κοινωνία.
Συμβαίνει όμως πολλές φορές αυτή η υγιής αγάπη μέσα στην οικογένεια να απουσιάζει από απορριπτικούς γονείς που δεν αγαπούν τα παιδιά τους ή ακόμη τα εμπλέκουν στις δικές τους αποτυχίες και προβλήματα. Τα παιδιά αισθάνονται ανεπιθύμητα, ανασφαλή, τιμωρούνται αυστηρά με αποτέλεσμα την αποκλίνουσα συμπειριφορά τους που ερμηνεύεται με επιθετικότητα και αρνητική κοινωνική στάση. Είναι δυνατόν η αγάπη ακόμη να προσφέρεται μέσα στην οικογένεια με δογματικό και αυταρχικό τρόπο. Τότε τα μέλη της αισθάνονται ψυχολογική αστάθεια, εξαρτημένα και υποτακτικά, χωρίς να έχουν τη δύναμη να αντιδράσουν σωστά και να αντισταθούν στον όποιο κίνδυνο και πειρασμό. Είναι πολύ πιθανόν αργότερα η μελλοντική δική τους οικογένεια να δεχτεί όλες αυτές τις τραυματικές εμπειρίες της στερημένης αγάπης.
Σε μια άλλη περίπτωση, η ατμόσφαιρα στην οικογένεια είναι δυνατόν να παρουσιάζεται χαλαρή και απείθαρχη. Τα μέλη της διακατέχονται από μια αγάπη χωρίς έκφραση, δύναμη και αληθινό ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον. Τότε τα παιδιά γίνονται απείθαρχα, νευρωτικά, με κακή προσαρμογή στις καταστάσεις της ζωής.
Τέλος, όταν οι γονείς είναι τρυφεροί και αγαπημένοι μεταξύ τους, σέβονται ο ένας την ελευθερία και την προσωπικότητα του άλλου, αυτό αντανακλάται και πάνω στα παιδιά. Αυτοί οι γονείς είναι θερμοί και αποδεκτικοί, σέβονται τα δικαιώματα και τις ανάγκες του παιδιού για αυτονομία και αυτοέκφραση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο παιδί συναισθήματα ασφάλειας και επάρκειας. Το παιδί ωριμάζει κανονικά μέσα σε μια ψυχολογικά ισορροπημένη και γεμάτη αγάπη ατμόσφαιρα, έχοντας μέσα του την πεποίθηση για ομαλή προσρμογή στη μετέπειτα ζωή του. Ο Πλούταρχος τονίζει: « Αν το θεμέλιο της γενιάς δεν μπει σωστά, σίγουρη θα΄ρθει η δυστυχιά στους απογόνους». Το παιδί έτοιμο με θεμέλιο την αποδοχή και την αγάπη που χρειάζεται από την οικογένεια και μετά το σχολείο θα μπορέσει να συνεχίσει ομαλά το δρόμο της ζωής του.
Ένας από τους κανόνες της υγιούς αγάπης μέσα στην οικογένεια είναι ο διάλογος, δηλαδή « μιλάω και ακούω». Στο παιχνίδι αυτό της αγάπης υπάρχουν πάντα δύο, εγώ και οι άλλοι, οι άλλοι και εγώ. Όλα μοιράζονται. Όλα κόβονται στα δύο με βαθιά συνείδηση και ευθύνη, μ΄ένα μέτρο δικαιοσύνης, κατανόησης και επιείκιας, σεβασμού και εκτίμησης και πάνω από όλα με πνεύμα βαθιάς αγάπης. Η αγάπη τα θέλει όλα, γιατί υπάρχει παντού, σε όλα τα πράγματα, γι΄αυτό είναι και η υπέρτατη αξία. Ο ποιητής Ν. Βρεττάκος γράφει σ΄ένα του ποίημα:
« Απ΄όλα τα πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο γίνεται ο λόγος δίχως χρώματα, αέρα, χώμα, νερό
δίχως ήλιο, δε γίνεται. Δε γίνεται δίχως τα ενενήντα στοιχεία, κι ένα ακόμη: αγάπη.
Κι αγάπη.... και πάλι αγάπη. Για όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο και φτιάχνεται ο λόγος, Αγάπη».
Ας επικεντρώσουμε όμως το ενδιαφέρον μας στο ρόλο της γυναίκας, συζύγου, μητέρας, γιαγιάς, αδερφής μέσα στην οικογένεια χωρίς να παραβλέπουμε και να μειώνουμε τον πατέρα, του οποίου ο ρόλος είναι καταλυτικός.Η γυναίκα έχοντας τη δύναμη και το θείο χάρισμα να μπορεί από τη φύση της να σκορπάει αγάπη μ΄ένα τρόπο πολλές φορές μοναδικό, μπορεί να δημιουργήσει στους άλλους την εικόνα της αγάπης που πρέπει να προσφέρεται με όρους και συγχρόνως δίχως όρια. Μια αγάπη που γνωρίζει και ενδιαφέρεται, που βρίσκεται πάντοτε σε εγρήγορση για να ενδυναμώνει και να προστατεύει. Η αγάπη που προσφέρεται με πολλή προσοχή, μέσα από σωστούς δρόμους και φωτεινά μονοπάτια, αυτή η αγάπη που λειτουργεί με ειλικρίνεια και βαθιά συνείδηση, χωρίς σκοπιμότητα και ανταγωνισμό, εγωπάθεια και ατομισμό, μπορεί να επιτελέσει θαύματα. Να δημιουργήσει μια οικογένεια που όλοι μέσα σ΄αυτήν θα αισθάνονται όμορφα και ήρεμα, θα ενδιαφέρεται ο ένας για τον άλλο με ένα τρόπο απλό και μοναδικό, όπως είναι και η αγάπη όταν μπορεί κανείς να τη βιώνει ουσιαστικά.
«Πάρε τον Ουρανό και τη Γη σαν προικισμένους με σοφία αφού και οι δύο ενεργούν σαν έξυπνα όντα.
Αν αυτό το ζευγάρι δε γλυκαινόταν το έν΄από τ΄άλλο, γιατί θα βάδιζαν μαζί σαν πολυαγαπημένοι;
Χωρίς τη Γη, ούτε άνθη ούτε δένδρα ανθίζουν
κι άχρηστα τότε τ΄Ουρανού η ζέστα κι η βροχή.
Όταν η Γη χρειάζεται ζεστασιά, ο Ουρανός τη στέλνει.
Όταν χάνει τη δροσιά της, της τη χαρίζει.
Ο Ουρανός πάει κι έρχεται σαν τη σύζυγο
που για το σύζυγο φροντίζει,
Και η Γη έχει τις μητρικές φροντίδες της-
Παραστέκεται στις γέννες και θηλάζει τα γεννητούρια της».
Η αγάπη είναι η ραχοκοκαλιά της ζωής. Πάνω της στηρίζονται όλα τα γενόμενα και διατηρείται αυτή η ισορροπία που δείχνει έναν κόσμο με τέλεια οργάνωση, ομορφιά και αρμονία. Η υγιής αγάπη ακόμη είναι το θεμέλιο της οικογένειας που χρειάζεται η ψυχή και το πνεύνα του ανθρώπου για να μεγαλουργήσει. Είναι το δροσερό και καθαρό νερό που τρέχει μαζί με το αίμα στις φλέβες του ανθρώπου και τον κάνει να αντέχει σε όλες τις αντιξοότητες της ζωής και τον ετοιμάζει για αγώνες και νίκες. Ο Erich Fromm γράφει: « Η αγάπη είναι ενεργητική δύναμη μέσα στον άνθρωπο. Είναι μια δύναμη που γκρεμίζει τους τοίχους που χωρίζουν τον άνθρωπο από τον συνάνθρωπο και τον ενώνει με τους άλλους. Η αγάπη του δίνει τη δύναμη να ξεπεράσει το συναίσθημα της απομόνωσης και του χωρισμού, κι ωστόσο του επιτρέπει να είναι ο εαυτός του, να διατηρεί την ακεραιότητά του. Στην αγάπη συμβαίνει τούτο το παράδοξο: οι δύο γίνονται ένας κι ωστόσο παραμένουν δύο». Ο Σπινόζα θα ξεκαθαρίσει αυτό το συναίσθημα της αγάπης και θα το τοποθετήσει στη σωστή του διάσταση γράφοντας : « Η αγάπη είναι δράση, είναι άσκηση της ανθρώπινης δύναμης που μπορεί να εκδηλωθεί μόνον ελεύθερα και ποτέ σαν αποτέλεσμα καταναγκασμού». Δηλαδή η αγάπη είναι δράση και όχι παθητικό συναίσθημα. Κι ο Ο Erich Fromm επαναλαμβάνει « Το να δίνω μού φέρνει μεγαλύτερη χαρά από το να παίρνω, όχι γιατί είναι αποστέρησή μου, αλλά γιατί στην πράξη της προσφοράς εκφράζεται η ζωντάνια μου, η ίδια μου η ύπαρξη.
Αυτό όμως το υπέρτατο αγαθό πρέπει να καλλιεργείται μέσα στο ήρεμο και θετικό κλίμα της οικογένειας για να μπορέσει να καρποφορήσει και να δώσει γλυκούς καρπούς σ΄ολόκληρη την κοινωνία. Η αγάπη μέσα στην οικογένεια είναι αυτή που θα υλοποιήσει τον υψηλό σκοπό και θα επιτελέσει το σπουδαίο έργο για το οποίο έχει δημιουργηθεί η οικογένεια. Είναι αυτή που συνδέει άρρηκτα τα μέλη της ώστε να αισθάνονται δυνατά και να λειτουργούν αποτελεσματικά στη ζωή, ενώ συγχρόνως τους επιτρέπει να νιώθουν ελεύθερα, ξεχωριστά άτομα διατηρώντας τη δική τους φυσιογνωμία και ιδιαιτερότητα. Να μπορούν όλοι να αισθάνονται αυτήν την αγάπη σαν μια αύρα δροσιάς πάνω τους, ασφάλειας, προστασίας, δύναμης και συγχρόνως έχοντας όπλο τους αυτήν την αγάπη για τους άλλους να μπορούν να κυβερνάνε το σκάφος της δικής τους ζωής, της δικής τους προσωπικής επιτυχίας.Η αγάπη αυτή μπορεί να τους κάνει τη ζωή χαρούμενη, λιγότερο σκληρή, λιγότερο απογοητευτική και οδυνηρή. Τους δίνει αυτό το αίσθημα της αισιοδοξίας και της ελπίδας, της επιμονής και υπομονής ότι πιο κάτω ο αγώνας τους μπορεί να στεφθεί με επιτυχία.
Η αγάπη όμως, αυτή η διαχρονική και πάνω από τη λογική πολλές φορές αξία, έχει τους δικούς της κανόνες, έχει τη δική της τέχνει για να μπορεί να στέλνει και να δέχεται τα μηνύματά της με τέτοιο τρόπο που να μην επιδέχεται αμφισβητήσεις και διλήμματα: χωρίς υποτροπές και παρεκτροπές, χωρίς συναισθήματα που οδηγήσουν τα άτομα σε αποκλίνουσες και λανθασμένες συμπεριφορές. Όπως π.χ. η αγάπη μπορεί να γίνει ανταγωνιστική και κτητική και να οδηγήσει στην πραγματική δυστυχία των ανθρώπων.Μπορεί ο σύζυγος να αγαπάει τη σύζυγό του ή και αντίθετα με τέτοιο τρόπο ώστε η αγάπη αυτή να γίνεται φυλακή ή ένας πύργος ψηλός χωρίς παράθυρα και πόρτες για να μπει μέσα αέρας και ήλιος. Αυτό μπορεί επίσης να συμβεί στους γονείς και τα παιδιά. Τα παιδιά νιώθουν απόλυτα εξαρτημένα από την ασφυκτική αγάπη των γονιών μέσα σ΄ένα κλίμα κατοχής χωρίς να μπορούν να αναπνεύσουν και να αποφασίσουν για τη δική τους ζωή.Νιώθουν ότι ανήκουν, ότι είναι πραμάτεια στα χέρια των γονιών και η ζωή τους ολόκληρη ανήκει σ΄ αυτούς. Δεν τους επιτρέπεται να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους, να χαράξουν τη δική τους πορεία, να αποφασίσουν για την εκπλήρωση των δικών τους στόχων, να έχουν το δικό τους όραμα. Βέβαια αν τους δοθεί κάποια στιγμή η ευκαιρία μπορεί να γίνουν και επαναστάτες. Η συμπεριφορά τους μπορεί να μοιάσει με εκείνη του λιονταριού, όταν βγει από το κλουβί της σκλαβιάς του και επιπλέον είναι πεινασμένο. Και τότε αλίμονο...
Μια άρρωστη κτητική αγάπη μαζί και υπερπροστατευτική που δεν αφήνει τους άλλους να νιώσουν ότι μπορούν να στηριχθούν στα πόδια τους, στις δικές τους δυνάμεις, στα δικά τους από τη φύση χαρίσματα οδηγεί σε απογοητευτικά αποτελέσματα για τον ίδιο τον άνθρωπο, ιδιαίτερα όμως για το παιδί. Το παιδί δεν μπορεί να προχωρήσει μόνο του, να αντιμετωπίσει ορισμένα ενδεχόμενα, ακόμη και την απλή καθημερινότητα και γυρίζει πίσω άοπλο και νικημένο, παραιτημένο από τον αγώνα της ζωής.
Στην οικογένεια αυτή η αγάπη που προκαλεί εξάρτηση, που καταπιέζει, που αφαιρεί την αυτοεκτίμηση και αυτοασφάλεια από το άτομο είναι αγάπη αρρωστημένη που προκαλεί έμφραγμα και πνευμονικό οίδημα στα μέλη της οικογένειας.Εδώ οι γονείς αγαπάνε για να φέρουν δυστυχία στα παιδιά τους και να τα εγκλωβίσουν σε μια αγκαλιά γεμάτη αγκάθια, άσχετα αν γι΄αυτούς αποκαλείται αγάπη.Δυστυχώς με το να αγαπούν τα παιδιά τους παθολογικά, εγωιστικά και για τον εαυτό τους μόνον κάποια στιγμή τα παιδιά όταν ξυπνήσουν από αυτό τον αρρωστημένο λήθαργο και ανακαλύψουν ότι η ζωή, τα όνειρα, οι άλλοι ήταν μόνον οι γονείς. Κι όταν οι γονείς απέλθουν ή αυτή η οικογένεια δεχτεί ένα δυνατό χτύπημα όπως αυτό του χωρισμού, τότε το παιδί αβοήθητο και ανήμπορο θα προσπαθήσει να βρει κάποια διέξοδο, κι αν το μπορέσει να σταθεί μόνο στα πόδια του.
Αν και οι δύο γονείς είναι αντικειμενικοί και συγχρόνως υποκειμενικοί, τότε τα παιδιά μέσα από αυτή τη συμπεριφορά αισθάνονται δυνατά και ασφαλή γιατί ξέρουν πόσο αξίζουν και ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες και δυνάμεις τους για να επιτύχουν κάτι. Οι γονείς πρέπει να δέχονται τα παιδιά τους και να τ΄αγαπούν όπως πραγματικά είναι με τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται στο παιδί η αυτογνωσία και η αυτοκριτική, η αγάπη, το θάρρος, η αισιοδοξία και η ελπίδα για τη ζωή. Τα παιδιά σ΄αυτήν την περίπτωση αισθάνονται την αληθινή και γνήσια αγάπη, τη φροντίδα, την έγνοια των γονιών και προχωράνε με τις δικές τους δυνάμεις για την κατάκτηση της ζωής. Η δύναμη της αγάπης αυτής δημιουργεί άτομα με προσωπικότητα και με υψηλό δείκτη αυτοεκτίμησης. Μαθαίνει στο παιδί την τέχνη να στηρίζεται στα πόδια του και να παίρνει τις δικέςτου αποφάσεις. Παράλληλα να μπορεί να προσφέρει αυτήν την αγάπη και στους άλλους γιατί μέσα από αυτούς θα ολοκληρωθεί σαν άτομο μέσα στην κοινωνία.
Συμβαίνει όμως πολλές φορές αυτή η υγιής αγάπη μέσα στην οικογένεια να απουσιάζει από απορριπτικούς γονείς που δεν αγαπούν τα παιδιά τους ή ακόμη τα εμπλέκουν στις δικές τους αποτυχίες και προβλήματα. Τα παιδιά αισθάνονται ανεπιθύμητα, ανασφαλή, τιμωρούνται αυστηρά με αποτέλεσμα την αποκλίνουσα συμπειριφορά τους που ερμηνεύεται με επιθετικότητα και αρνητική κοινωνική στάση. Είναι δυνατόν η αγάπη ακόμη να προσφέρεται μέσα στην οικογένεια με δογματικό και αυταρχικό τρόπο. Τότε τα μέλη της αισθάνονται ψυχολογική αστάθεια, εξαρτημένα και υποτακτικά, χωρίς να έχουν τη δύναμη να αντιδράσουν σωστά και να αντισταθούν στον όποιο κίνδυνο και πειρασμό. Είναι πολύ πιθανόν αργότερα η μελλοντική δική τους οικογένεια να δεχτεί όλες αυτές τις τραυματικές εμπειρίες της στερημένης αγάπης.
Σε μια άλλη περίπτωση, η ατμόσφαιρα στην οικογένεια είναι δυνατόν να παρουσιάζεται χαλαρή και απείθαρχη. Τα μέλη της διακατέχονται από μια αγάπη χωρίς έκφραση, δύναμη και αληθινό ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον. Τότε τα παιδιά γίνονται απείθαρχα, νευρωτικά, με κακή προσαρμογή στις καταστάσεις της ζωής.
Τέλος, όταν οι γονείς είναι τρυφεροί και αγαπημένοι μεταξύ τους, σέβονται ο ένας την ελευθερία και την προσωπικότητα του άλλου, αυτό αντανακλάται και πάνω στα παιδιά. Αυτοί οι γονείς είναι θερμοί και αποδεκτικοί, σέβονται τα δικαιώματα και τις ανάγκες του παιδιού για αυτονομία και αυτοέκφραση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στο παιδί συναισθήματα ασφάλειας και επάρκειας. Το παιδί ωριμάζει κανονικά μέσα σε μια ψυχολογικά ισορροπημένη και γεμάτη αγάπη ατμόσφαιρα, έχοντας μέσα του την πεποίθηση για ομαλή προσρμογή στη μετέπειτα ζωή του. Ο Πλούταρχος τονίζει: « Αν το θεμέλιο της γενιάς δεν μπει σωστά, σίγουρη θα΄ρθει η δυστυχιά στους απογόνους». Το παιδί έτοιμο με θεμέλιο την αποδοχή και την αγάπη που χρειάζεται από την οικογένεια και μετά το σχολείο θα μπορέσει να συνεχίσει ομαλά το δρόμο της ζωής του.
Ένας από τους κανόνες της υγιούς αγάπης μέσα στην οικογένεια είναι ο διάλογος, δηλαδή « μιλάω και ακούω». Στο παιχνίδι αυτό της αγάπης υπάρχουν πάντα δύο, εγώ και οι άλλοι, οι άλλοι και εγώ. Όλα μοιράζονται. Όλα κόβονται στα δύο με βαθιά συνείδηση και ευθύνη, μ΄ένα μέτρο δικαιοσύνης, κατανόησης και επιείκιας, σεβασμού και εκτίμησης και πάνω από όλα με πνεύμα βαθιάς αγάπης. Η αγάπη τα θέλει όλα, γιατί υπάρχει παντού, σε όλα τα πράγματα, γι΄αυτό είναι και η υπέρτατη αξία. Ο ποιητής Ν. Βρεττάκος γράφει σ΄ένα του ποίημα:
« Απ΄όλα τα πράγματα που υπάρχουν στον κόσμο γίνεται ο λόγος δίχως χρώματα, αέρα, χώμα, νερό
δίχως ήλιο, δε γίνεται. Δε γίνεται δίχως τα ενενήντα στοιχεία, κι ένα ακόμη: αγάπη.
Κι αγάπη.... και πάλι αγάπη. Για όλα όσα υπάρχουν στον κόσμο και φτιάχνεται ο λόγος, Αγάπη».
Ας επικεντρώσουμε όμως το ενδιαφέρον μας στο ρόλο της γυναίκας, συζύγου, μητέρας, γιαγιάς, αδερφής μέσα στην οικογένεια χωρίς να παραβλέπουμε και να μειώνουμε τον πατέρα, του οποίου ο ρόλος είναι καταλυτικός.Η γυναίκα έχοντας τη δύναμη και το θείο χάρισμα να μπορεί από τη φύση της να σκορπάει αγάπη μ΄ένα τρόπο πολλές φορές μοναδικό, μπορεί να δημιουργήσει στους άλλους την εικόνα της αγάπης που πρέπει να προσφέρεται με όρους και συγχρόνως δίχως όρια. Μια αγάπη που γνωρίζει και ενδιαφέρεται, που βρίσκεται πάντοτε σε εγρήγορση για να ενδυναμώνει και να προστατεύει. Η αγάπη που προσφέρεται με πολλή προσοχή, μέσα από σωστούς δρόμους και φωτεινά μονοπάτια, αυτή η αγάπη που λειτουργεί με ειλικρίνεια και βαθιά συνείδηση, χωρίς σκοπιμότητα και ανταγωνισμό, εγωπάθεια και ατομισμό, μπορεί να επιτελέσει θαύματα. Να δημιουργήσει μια οικογένεια που όλοι μέσα σ΄αυτήν θα αισθάνονται όμορφα και ήρεμα, θα ενδιαφέρεται ο ένας για τον άλλο με ένα τρόπο απλό και μοναδικό, όπως είναι και η αγάπη όταν μπορεί κανείς να τη βιώνει ουσιαστικά.
.jpg)