ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΤΙ

Της Κατερίνας Βοζίκη
Δικηγόρου
vozikik@in.gr

Ποτέ ξανά η πατρίδα μας δεν έφθασε να ζήσει μια τραγωδία τέτοιου μεγέθους όσο αυτή τού πρόσφατου καλοκαιριού. Φαίνεται πως η ζωή έχει αρχίσει να ξαναβρίσκει τους κανονικούς της ρυθμούς, τουλάχιστον για όλους εμάς τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς, που παρακολουθήσαμε συγκλονισμένοι στους τηλεοπτικούς μας δέκτες να εξελίσσεται ζωντανά μπροστά στα μάτια μας μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές που γνώρισε ποτέ ο τόπος. Μόλις, όμως, οι ιθύνοντες των καναλιών έκριναν ότι πλέον είχε αφιερωθεί ο μέγιστος «επιτρεπόμενος» τηλεοπτικός χρόνος στο παραπάνω θέμα, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω σχολιασμού, φρόντισαν να «κατευθύνουν» την επικαιρότητα σε νέο υλικό.
Κανείς όμως δεν μπορεί να κατευθύνει τη σκέψη των πολιτών που συνεχίζουν να αγωνιούν για το τι μέλλει γενέσθαι και δεν δέχονται με κανένα τρόπο να επαναπαυθούν στην ασφάλεια που τους προσφέρει η δική τους προσωπική ευημερία. Και αυτό γιατί, το επαναλαμβανόμενο σε χρόνους και τόπους ολοκαύτωμα των θερινών μηνών, άγγιξε την ψυχή και του πλέον ασυγκίνητου πολίτη, με τις δεκάδες των νεκρών (νούμερο ασύλληπτο σε καιρό ειρήνης), τα εκατομμύρια στρέμματα δάσους και καλλιεργήσιμης έκτασης που έγιναν στάχτη εν ριπή οφθαλμού, την ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή με τις πλείστες όσες δυσμενείς συνέπειες για το μικροκλίμα των καμένων χωριών, το «πολιτιστικό ρεζίλεμα» της χώρας στο εξωτερικό με τη φωτιά στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας, αλλά και τις ανυπολόγιστες οικονομικές συνέπειες που θα φανούν εν καιρώ και θα πλήξουν πρωτίστως τους αμέσως παθόντες και εμμέσως όλους εμάς. Για όλα όμως αυτά έχουν ήδη πάρει θέση οι «ειδικοί» από κάθε χώρο, τις ατέλειωτες τηλεοπτικές ώρες που αφιέρωσαν στα τηλεοπτικά παράθυρα.
Το ερώτημα που συνεχίζει να αιωρείται αναπάντητο, μετά από τόσο καιρό, είναι ένα μεγάλο ΓΙΑΤΙ; Γιατί θα έπρεπε να φθάσουμε σε αυτό το τραγικό αποτέλεσμα, όταν από καιρό οι υπεύθυνοι διατυμπάνιζαν ότι είναι έτοιμοι από κάθε σκοπιά να αντιμετωπίσουν όποιον κίνδυνο ήθελε προκύψει, καθώς διέθεταν την απαιτούμενη τεχνογνωσία, υλικοτεχνική υποδομή, εμπειρία, κατάρτιση, έμψυχο δυναμικό και προπαντός ετοιμοπόλεμες επίγειες και εναέριες δυνάμεις.
Για μία ακόμη φορά, την κρίσιμη ώρα διεφάνη και πάλι η πλήρης ανεπάρκεια τού κρατικού μηχανισμού να ανταπεξέλθει στην πρόκληση της στιγμής, αφού οι φωτιές είχαν πλέον ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Και μέσα σε αυτόν τον πανικό της κρατικής μηχανής, (αν εξαιρέσουμε το φιλότιμο ,το περίσσευμα ψυχής και την αυτοθυσία των πυροσβεστών και των εθελοντών) βρέθηκαν κάποιοι που προσπάθησαν για ίδιο όφελος, χωρίς ίχνος ηθικού ενδοιασμού, με κάθε δυνατό τρόπο να εκμεταλλευτούν την τραγικότητα της κατάστασης, να προβληθούν προσωπικά, με σκοπό να αποκομίσουν την προτίμηση των εκλογέων στις παρελθούσες εκλογές, να παίξουν με τον πόνο των οικογενειών που είχαν ανθρώπινα θύματα ή που έχασαν το βιος τους και μαζί με αυτό κάθε ελπίδα για το μέλλον.
Είναι χαρακτηριστικά τα απεγνωσμένα λόγια ενός μικρού αγοριού, σε ζωντανή σύνδεση, από το κατεστραμμένο του χωριό σε εκπομπή της κρατικής τηλεόρασης. Στο ερώτημα για το πώς νιώθει για την καταστροφή αυτή, ο μικρός άρπαξε με λαχτάρα το μικρόφωνο και είπε: «Ένα θα σας πω. Έχασα το σπίτι μου, ο πατέρας μου έχασε τους φίλους του, εγώ έχασα τους δικούς μου φίλους και τώρα έχω μείνει μόνο με μία κατσίκα, τρεις κότες και τη γάτα μου.» Μέσα από τα απλοϊκά λόγια αυτού του παιδιού διαφαίνεται πλήρως το μέγεθος της καταστροφής, της απόγνωσης των ανθρώπων και της παρούσας κατάστασης στην πλήρη της διάσταση.
Όμως εμείς οι υπόλοιποι, παραμένοντας απλοί ωτακουστές, γινόμαστε και εμείς συμμέτοχοι στο δράμα αυτών των ανθρώπων, μοιάζοντας με εκείνους που χωρίς ίχνος ηθικής προσπάθησαν να καπηλευτούν την προσωπική ιστορία κάθε πληγέντα για δική τους προβολή. Και αυτό είναι το πιο ανησυχητικό. Γιατί οι πολλοί εξομοιώνονται με τους λίγους. Γίνονται όμοιοι στην απάθεια, στην αδιαφορία, στον ωχαδελφισμό. Και αυτό που είναι που τρομάζει περισσότερο. Γιατί μια καταστροφή τέτοιου βεληνεκούς σε άλλες εποχές ίσως αφύπνιζε συνειδήσεις, ίσως άγγιζε περισσότερο τον καθένα ξεχωριστά, ίσως προκαλούσε διαμαρτυρίες, ίσως τάραζε τα λιμνάζοντα νερά της κοινωνίας και ίσως γινόταν αφορμή για αλλαγές βαθύτερες πολιτικές και κοινωνικές. Αντ’ αυτού όμως τίποτα…….Και κυρίως τίποτα από τους νέους. Μήπως τελικά αυτή η καταστροφή, αν θα μπορούσαμε να τη δούμε έστω και λίγο μεταφορικά αντικατροπτίζει την επελθούσα «διάβρωση» της κοινωνίας;
Καιρός να αναλογιστούμε όλοι τις ευθύνες μας. Καιρός να κάνουμε μία προσπάθεια να ξεφύγουμε από τον καθημερινό μας μικρόκοσμο και να κοιτάξουμε με πιο ανοιχτό και καθάριο βλέμμα τις προκλήσεις των καιρών, καιρός να αφυπνιστούμε για να προλάβουμε τις εξελίξεις προτού μας προλάβουν αυτές. ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΤΙ!!

Ελλιπείς, επιφανειακές και αναποτελεσματικές
οι εργασίες ανάπλασης της πλατείας Αναλήψεως

Οι εργασίες ανάπλασης της πλατείας Αναλήψεως ήταν στην καλύτερη περίπτωση ελλιπείς, επιφανειακές και ατελέσφορες. Μια βόλτα είναι αρκετή για να σας πείσει ότι οι κάτοικοι αυτής της πόλης δεν μπορούν να ξεκουραστούν, να ξαναβρούν την επαφή τους με το φυσικό περιβάλλον και να κάνουν τον περίπατό τους. Η πλατεία δεν είναι φιλική προς τους επισκέπτες της. Δυστυχώς, φαίνεται πως μια σωστά σχεδιασμένη πλατεία ήταν πολύ μεγάλη πολυτέλεια.Η αρχή έγινε με μια αποκρουστική αποψίλωση. Μέσα σε μια νύκτα μεγάλα δένδρα εξαφανίστηκαν μεταξύ των οποίων νεραντζιές και πεύκα 40 και πλέον ετών. Το έργο βαφτίστηκε και διαφημίστηκε ως βιοκλιματικό. Ειπώθηκε ότι με την χρήση φωτοβολταϊκών για παραγωγή ενέργειας και συμπαγών κυβόλιθων για ελάχιστη απορρόφηση θερμότητας, έχουν πετύχει τα μέγιστα ως προς τον σχεδιασμό του βιοκλιματικού μοντέλου. Πιθανόν δεν είναι γνωστές όλες οι παράμετροι που απαιτούνται για τον σχεδιασμό ενός χώρου με προδιαγραφές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής.Αλλά ας δούμε τα πράγματα από την αρχή. Αντί των συμπαγών κυβόλιθων μπορούσαν να τοποθετηθούν κυβόλιθοι κενοί στο μέσον γεμάτοι χώμα και φυτεμένοι με διαφορετικά υλικά φιλικά στο περιβάλλον. Κάτι τέτοιο θα απορροφούσε ακόμα μεγαλύτερα ποσά θερμότητας, ενώ με το πότισμα θα υπήρχε συνεχής δροσισμός του χώρου, πράγμα απαραίτητο στη βιοκλιματική, διότι επιτυγχάνεται θετική επίδραση στο μικροκλίμα σε σχέση με το γύρο δομημένο χώρο. Η δεδομένη έκταση φυτεμένη με χλοοτάπητα στα κενά των κυβόλιθων, θα προσέφερε στο περιβάλλον 500 κυβικά μέτρα οξυγόνου το χρόνο. Τα δένδρα φυτεύτηκαν στο χώρο της πλατείας χωρίς βιοκλιματικό σχεδιασμό. Οι θέσεις τους είναι τυχαία τοποθετημένες στο χώρο χωρίς πρόβλεψη βιοκλιματικής συμπεριφοράς. Θα έπρεπε να σχεδιαστούν έτσι ώστε με το φύλλωμά τους να προσφέρουν τη σκιά τους καλοκαιρινούς μήνες στα γύρω κτίρια μειώνοντας έτσι τις απαιτήσεις των πολιτών σε δροσισμό από τα κλιματιστικά μηχανήματα, τα οποία είναι πολύ ενεργοβόρα. Ένα ώριμο δένδρο δίπλα σε μία οικία ισοδυναμεί με τρία κλιματιστικά μηχανήματα και διοχετεύει στην ατμόσφαιρα 400 λίτρα νερό την ημέρα που ισοδυναμεί με απορρόφηση 230.000 θερμίδων από το περιβάλλοντα χώρο μειώνοντας την θερμοκρασία του κατά 3-4 βαθμούς. Αντί λοιπόν της ογκωδέστατης και αντιαισθητικής πέργκολας θα μπορούσαν να φυτευτούν μεγάλα δέντρα που να προσφέρουν τα μέγιστα στην αισθητική του χώρου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι σχεδιασμοί πλατειών γίνονται με κριτήρια αισθητικά, λειτουργικά και περιβαλλοντολογικά.Όσον αφορά το υγρό στοιχείο της πλατείας, η ύπαρξη τριών διαφορετικών συντριβανιών θεωρείται πλεονασμός. Θα μπορούσε το κεντρικό παρτέρι να ενοποιηθεί με το μεγάλο κεντρικό συντριβάνι, να αυξηθεί κατά πολύ ο χώρος πρασίνου και να σχεδιαστεί μια μικρή λίμνη στο μέσον του παρτεριού διακοσμημένη με διάφορα αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως ξύλινη γέφυρα, βραχόκηπος, ήρεμη ροή του νερού σε ανισόπεδες αναβαθμίδες κ.λ.π.Επίσης ο άξονας της οδού Αναλήψεως είναι εξαιρετικά φτωχός από πράσινο. Έπρεπε να δημιουργηθούν μεγάλα παρτέρια με πράσινο και να μη γίνουν αυτές οι αντιαισθητικές ζαρντινιέρες με το λιγοστό πράσινο. Επίσης θα ήταν καλό να φυτεύονταν 3-4 δεντράκια μόνο.Για μια ακόμα φορά φαίνεται ότι οι συνεχείς αναπλάσεις των πλατειών και των χώρων πρασίνου συνήθως αποδίδουν χειρότερες καταστάσεις από αυτές που παρέλαβαν, με πολύ περισσότερο τσιμέντο. Τσιμεντένια παρτέρια και τσιμεντένιες αναβαθμίδες. Άλλωστε ποιος μπορεί να ξεχάσει την τσιμεντένια πλατεία 28ης Οκτωβρίου στο πάτημα που σχεδιάστηκε με ελάχιστο πράσινο και τεράστιους όγκους τσιμέντου!!! Ήταν πολύ καλύτερη πριν την ανάπλαση.Αλλά και στους υπόλοιπους χώρους πρασίνου που ετοιμάζονται δεν φαίνεται πουθενά η βιοκλιματική αντίληψη.Στο πάρκο ΤΥΠΕΤ κτίστηκε στο κέντρο του ογκώδες κτίριο αλλοιώνοντας το φυσικό περιβάλλον ενός μοναδικής ομορφιάς φυσικού τοπίου. Το οικοδόμημα αυτό, εκτός της αντιαισθητικής του εμφάνισης, αποδυναμώνει τις ευεργετικές επιδράσεις της βιοκλιματικής στο γύρο δομημένο χώρο. Ένας συμπαγής και ενιαίος χώρος πρασίνου εκτάσεως 18 στρεμμάτων θα μπορούσε να προσφέρει τις ευεργετικές του επιδράσεις στο γύρο δομημένο χώρο σε μεγάλη έκταση που θα περιελάμβανε 2-3 τετράγωνα μακρύτερα από το πάρκο. Η διαφορά θερμοκρασίας τις ημέρες του καύσωνα μπορούσε να φθάσει τους 10 βαθμούς. Τώρα όμως που υπάρχει ασυνέχεια λόγω του κτιρίου οι ευεργετικές επιδράσεις θα είναι πολύ μικρότερες.Αλλά και στο χώρο της Ναυτικής Βάσης υλοποιήθηκε ένα έργο που δεν έχει σεβασμό προς το φυσικό περιβάλλον, το οποίο αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της περιοχής και δεν διέπεται από ήπιες μόνον παρεμβάσεις με τη χρήση ελαφρών οικολογικών υλικών, χωρίς καμία τσιμέντινη κατασκευή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τόσο μεγάλοι χώροι πρασίνου είναι σπάνιοι στο λεκανοπέδιο, η ευεργετική επίδρασή τους ξεπερνά τα όρια του Δήμου Βριλησσίων και αγγίζει και τους όμορους Δήμους καθώς πρόκειται για μεγάλους υπερτοπικής σημασίας χώρους πρασίνου.Τελειώνοντας πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν κοπεί πάρα πολλά δέντρα από τους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου και τα πεζοδρόμια. Βεβαίως ήταν ξερά και επικίνδυνα δέντρα και καλώς κόπηκαν. Έπρεπε όμως να υπάρχει σχεδιασμός για την άμεση αντικατάστασή τους, γιατί σε μερικά χρόνια και με την οικοδομική δραστηριότητα που υπάρχει δεν θα μείνει κανένα δέντρο στην πόλη μας και τις παλιές δενδροστοιχίες των Βριλησσίων θα τις βλέπουμε μόνο από φωτογραφίες όπως γίνεται στην παλιά Αθήνα.

Αστικό οικοσύστημα και αναψυχή

Η υπέρμετρη αστική και βιομηχανική ανάπτυξη, χωρίς κανένα χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, συνεπικουρούμενη από πολιτικές που ενθάρρυναν την αυθαιρεσία, την κερδοσκοπία και την παραοικονομία, οδήγησαν στη σημερινή «μαγική εικόνα», όπου οι οικοδομές κατέλαβαν ακόμα και τα πιο απίθανα σημεία, λύνοντας θαυμάσια προβλήματα στατικής, αλλά καταστρέφοντας ταυτόχρονα πολύτιμο και ζωτικό χώρο για δράση, γεωργικές καλλιέργειες, κλπ., εξωθώντας το πράσινο σε περιορισμένες ζώνες στα γύρω βουνά της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμηττού.Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων, που έχει υπερβεί τη χωρητικότητα του Αττικού χώρου, η συρρίκνωση του πρασίνου και η άναρχη πολεοδόμηση με τη «σοφή μέθοδο της αντιπαροχής», η αχαλίνωτη εκτός σχεδίου δόμηση, οδήγησαν στην τραγική υποβάθμιση του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκών, στο νέφος, στο συγκοινωνιακό χάος, στη διάσπαση και στον αφανισμό της πολιτισμικής κληρονομιάς και στην αλλοτρίωση του σύγχρονου αθηναίου από την πολιτισμική του ταυτότητα και το χώρο αναφοράς του.Στις δενδροστοιχίες και τους χώρους πρασίνου των μεγαλουπόλεων, πρέπει να φυτεύονται μεγάλα δένδρα, ως ένα δυναμικό μεγάλης σημασίας, γιατί συμβάλλει στη βελτίωση και ανάπλαση των χώρων στους δρόμους, τα πεζοδρόμια, τα δημόσια κτίρια, και τους τόπους αναψυχής. Χωρίς τα δένδρα, μια πόλη είναι ένα στείρο τοπίο από τσιμέντο, τούβλα, ατσάλι και άσφαλτο. Τα δένδρα καθιστούν τις κοινότητες κατοικήσιμες από τους ανθρώπους. Προσθέτουν ομορφιά και δημιουργούν ένα ειδικό περιβάλλον ωφέλιμο για την πνευματική και ψυχική μας υγεία.Ειδικότερα τα δένδρα των αστικών χώρων παίζουν σημαντικό ρόλο στο δομημένο περιβάλλον γιατί προσθέτουν φυσικό χαρακτήρα στις πόλεις μας παρέχουν χρώματα, λουλούδια και όμορφα σχήματα, φόρμες και υλικά, ομορφαίνουν ένα τραχύ σκηνικό (τις πολυκατοικίες), απαλύνουν τις σκληρές γραμμές των πολυκατοικιών, μεταλλικών και γυάλινων επιφανειών, και χρησιμοποιούνται αρχιτεκτονικά για να προσδιορίζουν κάποιες εκτάσεις ή να εξομοιώνουν το τοπίο, δημιουργούν το αίσθημα της χαλάρωσης και της ευεξίας, παρέχουν ιδιωτικότητα και μια αίσθηση ασφάλειας και μοναχικότητας, και μειώνουν το άγχος και δημιουργούν ψυχική ηρεμία, όταν οι κατοικίες μας τοποθετούνται σε θέα με δένδρα και ανοιχτούς χώρους.Η αστική δασοπονία συμβάλλει αποφασιστικά στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, στην αποθήκευση νερού και στην αποτροπή της διάβρωσης του εδάφους, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην επίδραση του τοπικού κλίματος, στην αύξηση της οικονομικής σταθερό­τητας, στη δημιουργία ποικιλομορφίας άγριας ζωής και στην αύξηση της αξίας των ιδιοκτησιών.Τα δένδρα, ειδικότερα βοηθούν στην παγίδευση και παρακράτηση στερεών ρύπων (σκόνη, στά­χτες, καπνός, γύρη), που φθείρουν τους ανθρώπινους πνεύμονες και δημιουργούν ένα μεγάλο φάσμα από αλλεργίες κ.λπ., απορροφούν το CO2 και άλλα επικίνδυνα αέρια και αντίστοιχα ενισχύουν την ατμόσφαιρα με O2, παράγουν αρκετό οξυγόνο από κάθε εκτάριο για 18 άτομα ημερησίως, και απορροφούν αρκετό CO2, σε κάθε εκτάριο, ετησίως που ισορροπεί το ποσό που παράγει ένας οδηγός αυτοκινήτου σε 26.000 μίλια.Η απώλεια των δένδρων από τις αστικές περιοχές εντείνει το αστικό φαινόμενο της «θερμονησίδας» από την απώλεια σκίασης και εξάτμισης. Η θερμότητα από τη γη παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα, εξαιτίας των υψηλών επιπέδων CO2 και άλλων αερίων που δεσμεύουν θερμότητα, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η απελευθέρωση θερμότητας στο διάστημα, οπότε δημιουργείται το γνωστό «φαινόμενο του θερμοκηπίου».Τα δένδρα λειτουργούν σαν δεξαμενές του άνθρακα, καθώς απομο­νώνουν τον άνθρακα από το CO2 και τον αποθηκεύουν στον κυτταρώδη ιστό στον κορμό, ενώ παράλληλα απελευθερώνουν το Ο2 πίσω στη ατμόσφαιρα. Ένα υγιές δένδρο λοιπόν αποθηκεύει περίπου 2,6 τόνους άνθρακα στο εκτάριο κάθε χρόνο.Τα δένδρα επίσης μειώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου σκιάζο­ντας τις πολυκατοικίες και τα κτίρια των γραφείων. Το γεγονός αυτό ελατ­τώνει τις ανάγκες για κλιματισμό μέχρι 30%, παράλληλα δε ελαττώνει και το ποσό των ορυκτών καυσίμων που καίγονται για την παραγωγή ηλεκτρι­σμού ή άλλων μορφών ενέργειας. Ο συνδυασμός της απομάκρυνσης του CO2 από την ατμόσφαιρα, η αποθήκευσή του στο ξύλο και η διαδικασία ελάττω­σης της θερμοκρασίας κάνει τα δένδρα να είναι ένα αποτελεσματικό εργα­λείο στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.Η ορθολογική τοποθέτηση των δένδρων είναι τόσο αποτελεσματική, όσο και οι άλλες βελτιώσεις που γίνονται για την εξοικονόμηση ενέργειας στα σπίτια. Όπως είναι η μόνωση και τα διπλά παράθυρα. Τα δένδρα βοηθούν στη μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης. Τους θερινούς μήνες παρέχουν δροσιά, τους δε ψυχρούς μήνες παρέχουν ένα φυσικό ανεμοθραύστη, με αποτέλεσμα να χρειαζόμαστε λιγότερα καύσιμα, να καταναλώνουμε λιγότερο ηλεκτρικό ρεύμα που είναι απαραίτητο για την ψύξη και τη θέρ­μανση.Οι επιφάνειες πρασίνου που δημιουργούνται στις εξοικονομούμενες ελεύθερες επιφάνειες πρέπει να έχουν την ανάλογη έκταση για να επιδράσουν ευνοϊκά στις κλιματικές συνθήκες των αστικών κέντρων. Ανοικτές επιφάνειες πρασίνου χωρίς δένδρα δημιουργούν ίδιο κλίμα από έκταση 1εκτάριο και άνω. Κλειστές επιφάνειες πρασίνου με δένδρα αραιάς συγκόμοσης δημιουργούν ιδιαίτερο κλίμα σε κυκλική έκταση διαμέτρου 50 μέτρα. Γραμμικές συστοιχίες δένδρων εκπληρώνουν καλύτερα τη λειτουργία τους σαν αγω­γοί καθαρού αέρα όταν το μέσο πλάτος τους είναι 30 μέτρα και άνω. Η ευεργετική επίδραση των πάρκων (αύξηση της σχετικής υγρασίας, μείωση της θερμοκρασίας κ.λ.π.) αυξάνει με το μέγεθος της επιφάνειας τους και μάλιστα μέχρι μεγέθους επιφανείας διαμέτρου 250 μέτρα.Επιφάνειες πρασίνου μικρότερες από τις αντίστοιχες που αναφέρθηκαν έχουν μειωμένη επίδραση στις κλιματικές συνθήκες των αστικών κέντρων. Στις περι­πτώσεις αυτές αλλά και γενικότερα ενδείκνυται να υπαχθούν όλες οι επιφάνειες πρασίνου σ' ένα σύστημα πρασίνου, έτσι ώστε όλες οι επιφάνειες κατά το δυνατό να "επικοινωνούν" μεταξύ τους δίκην δικτύου.Ο θόρυβος, η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι άλλες ιδιότητες του μεγαλο­αστικού περιβάλλοντος, οι οποίες μειώνουν την ποιότητα ζωής, προκαλούν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις αστικές τους κατοικίες. Αυτή η εξέλιξη όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση κάποια επιβράδυνση ή ακόμη το τέλος της διαδικασίας αστικοποίησης. Οι άνθρωποι κατοικούν τώρα, περισσότερο στις πα­ρυφές του αστικού τους κέντρου. Όσο καλύτερες είναι οι συγκοινωνίες με­ταξύ του πυρήνα του αστικού κέντρου και των περιαστικών περιοχών, τόσο πε­ρισσότερο διευκολύνεται η τάση διαβίωσης στον περιαστικό χώρο, με παράλλη­λη εργασία στην πόλη και συνεχή συμμετοχή στην πολιτιστική της ζωή.