ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Του Σταμάτη Λώλα
Στις σύγχρονες κοινωνίες, η Αυτοδιοίκηση καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο και στη χάραξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την κοινωνική πολιτική, αντιμετωπίζοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όπως τα άτομα με αναπηρίες ή άτομα με ειδικές δεξιότητες, ή στηρίζοντας κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, όπως ηλικιωμένους (ΚΑΠΗ – Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι») και εργαζόμενες γυναίκες (Παιδικοί Σταθμοί και προγράμματα Δημιουργικής Απασχόλησης).Στόχος της να διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή αλλά και το όραμα κάθε προοδευτικού ανθρώπου για μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης. Είναι γεγονός ότι στο πλαίσιο ενίσχυσης του κοινωνικού ρόλου των ΟΤΑ στο νέο Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα, εισάγεται ένα πλέγμα διατάξεων που τους επιτρέπει με μεγαλύτερη ευελιξία να αναλάβουν πρωτοβουλίες κοινωνικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της αρχής της εγγύτητας προς τον πολίτη.Η οργάνωση και η μορφή των πόλεων που οραματιζόμαστε, για να είναι σύγχρονες, ανθρώπινες και λειτουργικές, οφείλουν να έχουν κοινωνικό σχεδιασμό για τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των οικονομικά ή φυσικά αδυνάτων, να δίνουν την αίσθηση της αλληλεγγύης, τη συνύπαρξη και την αποδοχή του άλλου και του διαφορετικού, να καταδικάζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και να δίνουν ευκαιρίες για ουσιαστική και ισότιμη συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι (π.χ. προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρίες στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και στα Δημόσια Κτίρια).Τότε μόνο μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινες πόλεις, όταν προστατεύουμε πάνω από όλα το κοινωνικό κύτταρο, τον άνθρωπο και τους αδυνάτους από την οικονομική εξαθλίωση, διαμορφώνοντας έναν προστατευτικό ιστό, παρέχοντας βοήθεια και στήριξη. Τότε μόνο μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αντιστεκόμαστε στις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις που επιζητούν την πλήρη εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής προστασίας.Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας, με την ένταση που παίρνει το δημογραφικό πρόβλημα, με την ολοένα μείωση του νεανικού πληθυσμού που καλείται να στηρίζει και να συντηρεί με τις εισφορές που πληρώνει τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων ανθρώπων (μια γηράσκουσα κοινωνία), θα απαιτηθεί από το Κράτος ένας συνολικός επαναπροσανατολισμός και αύξηση των κοινωνικών δαπανών του για μια ουσιαστική οικονομική στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα έχει τη δυνατότητα ο κάθε Δήμος να παρεμβαίνει στην προστασία των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, άλλως ένα μέρος της κοινωνίας θα οδηγηθεί σε κοινωνικό αποκλεισμό με αρνητικές συνέπειες την αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού και την αποσταθεροποίηση των κοινωνικών σχέσεων.Αν, μάλιστα, σταματήσουν να χρηματοδοτούνται τα προγράμματα που εφαρμόζουν οι περισσότεροι Δήμοι από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, τότε, κεντρικό ρόλο στο νέο Κράτος Πρόνοιας πρέπει να παίξει ο Κρατικός Προϋπολογισμός, με πόρους που θα προέρχονται από τις κοινωνικές τάξεις που επωφελούνται από την «οικονομική ανάπτυξη» και την αύξηση την «ανταγωνιστικότητας της οικονομίας».Ο πολίτης περιμένει από το σύγχρονο κοινωνικό κράτος, να λειτουργεί ανθρωποκεντρικά. Επιθυμεί την εξάλειψη των διακρίσεων και των αποκλεισμών, επιθυμεί των κοινωνική και οικονομική ασφάλεια για όλους, την ελαχιστοποίηση των αρνητικών πλευρών της ανάπτυξης.Από την άλλη πλευρά ο Δήμος οφείλει:• να διαμορφώνει μια πόλη φιλική στον πεζό, το ποδήλατο και στα άτομα με ειδικές ανάγκες,• να υλοποιεί τα προγράμματα προστασίας των υπερηλίκων (ΚΑΠΗ – Βοήθεια στο Σπίτι), τα προγράμματα για τα άτομα ΑΜΕΑ με νοητική στέρηση και κινητικά προβλήματα (Κτίρια Αυτόνομης Διαβίωσης), τα προγράμματα των Παιδικών Σταθμών και της Δημιουργικής Απασχόλησης (για την εργαζόμενη μητέρα),• να προωθεί μέτρα για την οικονομική στήριξη οικονομικά αδυνάτων, απόρων, πολυτέκνων, ατόμων με αναπηρίες, με μειώσεις ή μηδενικές αυξήσεις των δημοτικών τελών, ως και χορήγηση ειδικών βοηθημάτων,• να αναπτύσσει προγράμματα που αποσκοπούν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και συμβουλευτικής στήριξης μονογονεϊκών οικογενειών και θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας,• να αναπτύσσει πρωτοβουλίες για τη δημιουργία τοπικών δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης, εθελοντικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών που θα δραστηριοποιούνται για την επίτευξη των στόχων και την υποβοήθηση του έργου της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης προς τους περισσότερο θιγόμενους συμπολίτες μας.Διατηρώ ακόμη την αισιοδοξία ότι σε αυτή τη δύσκολη πορεία για την επιτυχία αυτών των στόχων και των σκοπών, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα συμμετέχουν, χτίζοντας μια κοινωνία ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
Στις σύγχρονες κοινωνίες, η Αυτοδιοίκηση καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο και στη χάραξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την κοινωνική πολιτική, αντιμετωπίζοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όπως τα άτομα με αναπηρίες ή άτομα με ειδικές δεξιότητες, ή στηρίζοντας κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, όπως ηλικιωμένους (ΚΑΠΗ – Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι») και εργαζόμενες γυναίκες (Παιδικοί Σταθμοί και προγράμματα Δημιουργικής Απασχόλησης).Στόχος της να διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή αλλά και το όραμα κάθε προοδευτικού ανθρώπου για μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης. Είναι γεγονός ότι στο πλαίσιο ενίσχυσης του κοινωνικού ρόλου των ΟΤΑ στο νέο Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα, εισάγεται ένα πλέγμα διατάξεων που τους επιτρέπει με μεγαλύτερη ευελιξία να αναλάβουν πρωτοβουλίες κοινωνικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της αρχής της εγγύτητας προς τον πολίτη.Η οργάνωση και η μορφή των πόλεων που οραματιζόμαστε, για να είναι σύγχρονες, ανθρώπινες και λειτουργικές, οφείλουν να έχουν κοινωνικό σχεδιασμό για τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες, να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των οικονομικά ή φυσικά αδυνάτων, να δίνουν την αίσθηση της αλληλεγγύης, τη συνύπαρξη και την αποδοχή του άλλου και του διαφορετικού, να καταδικάζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και να δίνουν ευκαιρίες για ουσιαστική και ισότιμη συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι (π.χ. προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρίες στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και στα Δημόσια Κτίρια).Τότε μόνο μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινες πόλεις, όταν προστατεύουμε πάνω από όλα το κοινωνικό κύτταρο, τον άνθρωπο και τους αδυνάτους από την οικονομική εξαθλίωση, διαμορφώνοντας έναν προστατευτικό ιστό, παρέχοντας βοήθεια και στήριξη. Τότε μόνο μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αντιστεκόμαστε στις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις που επιζητούν την πλήρη εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής προστασίας.Είναι αλήθεια ότι στη χώρα μας, με την ένταση που παίρνει το δημογραφικό πρόβλημα, με την ολοένα μείωση του νεανικού πληθυσμού που καλείται να στηρίζει και να συντηρεί με τις εισφορές που πληρώνει τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων ανθρώπων (μια γηράσκουσα κοινωνία), θα απαιτηθεί από το Κράτος ένας συνολικός επαναπροσανατολισμός και αύξηση των κοινωνικών δαπανών του για μια ουσιαστική οικονομική στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα έχει τη δυνατότητα ο κάθε Δήμος να παρεμβαίνει στην προστασία των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, άλλως ένα μέρος της κοινωνίας θα οδηγηθεί σε κοινωνικό αποκλεισμό με αρνητικές συνέπειες την αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού και την αποσταθεροποίηση των κοινωνικών σχέσεων.Αν, μάλιστα, σταματήσουν να χρηματοδοτούνται τα προγράμματα που εφαρμόζουν οι περισσότεροι Δήμοι από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, τότε, κεντρικό ρόλο στο νέο Κράτος Πρόνοιας πρέπει να παίξει ο Κρατικός Προϋπολογισμός, με πόρους που θα προέρχονται από τις κοινωνικές τάξεις που επωφελούνται από την «οικονομική ανάπτυξη» και την αύξηση την «ανταγωνιστικότητας της οικονομίας».Ο πολίτης περιμένει από το σύγχρονο κοινωνικό κράτος, να λειτουργεί ανθρωποκεντρικά. Επιθυμεί την εξάλειψη των διακρίσεων και των αποκλεισμών, επιθυμεί των κοινωνική και οικονομική ασφάλεια για όλους, την ελαχιστοποίηση των αρνητικών πλευρών της ανάπτυξης.Από την άλλη πλευρά ο Δήμος οφείλει:• να διαμορφώνει μια πόλη φιλική στον πεζό, το ποδήλατο και στα άτομα με ειδικές ανάγκες,• να υλοποιεί τα προγράμματα προστασίας των υπερηλίκων (ΚΑΠΗ – Βοήθεια στο Σπίτι), τα προγράμματα για τα άτομα ΑΜΕΑ με νοητική στέρηση και κινητικά προβλήματα (Κτίρια Αυτόνομης Διαβίωσης), τα προγράμματα των Παιδικών Σταθμών και της Δημιουργικής Απασχόλησης (για την εργαζόμενη μητέρα),• να προωθεί μέτρα για την οικονομική στήριξη οικονομικά αδυνάτων, απόρων, πολυτέκνων, ατόμων με αναπηρίες, με μειώσεις ή μηδενικές αυξήσεις των δημοτικών τελών, ως και χορήγηση ειδικών βοηθημάτων,• να αναπτύσσει προγράμματα που αποσκοπούν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και συμβουλευτικής στήριξης μονογονεϊκών οικογενειών και θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας,• να αναπτύσσει πρωτοβουλίες για τη δημιουργία τοπικών δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης, εθελοντικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών που θα δραστηριοποιούνται για την επίτευξη των στόχων και την υποβοήθηση του έργου της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης προς τους περισσότερο θιγόμενους συμπολίτες μας.Διατηρώ ακόμη την αισιοδοξία ότι σε αυτή τη δύσκολη πορεία για την επιτυχία αυτών των στόχων και των σκοπών, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα συμμετέχουν, χτίζοντας μια κοινωνία ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
.jpg)