Ομιλία για τον εορτασμό της «εθνικής μνήμης για την γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό κράτος».

Του Δημάρχου Πεντέλης Δημήτρη Στεργίου Καψάλη.
Κυρίες και κύριοι,
εκλεκτοί συμπολίτες απόγονοι των Ελλήνων Μικρασιατών προσφύγων στην πόλη μας.
Συμπολίτες,
συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ σε σεμνή τελετή μνημόσυνου απονομής τιμής και μνήμης στους γονείς και στους παππούδες σας πρόσφυγες από την καρδιά της πατρίδας και του Ελληνισμού την Μικρά Ασία, την αρχαία Ιωνία.
Οι Έλληνες της Μικρασίας φωλιασμένοι επί χιλιετηρίδες και ακμάζοντας στα παράλια της Μικρασίας βρέθηκαν το ‘22 στη μήνη ενός βάρβαρου και άξεστου λαού που κατόρθωσε με βάση τη βαρβαρότητά του, το άσχημο παιχνίδι των μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων και κυρίως τα μεγάλα λάθη της ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας να δημιουργήσει την χειρότερη σελίδα αίματος, ηθικής και καταστροφής της νεότερης παγκόσμιας ιστορίας, που λέγεται Μικρασιατική Καταστροφή.
Ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος και οι σοβαρές διαδοχικές νίκες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στους Βαλκανικούς Πολέμους, στο Σαραντάπορο, στα Γιαννιτσά, στη Θεσσαλονίκη, στο Κιλκίς Λαχανά και στα Γιάννενα, με μπροστάρη τον Βασιλέα Κωνσταντίνο, είχαν ενοχλήσει αν όχι εξοργίσει τη μεγάλη οθωμανική αυτοκρατορία. Είχαν όμως δημιουργήσει έναν έμπειρο και αξιόμαχο Ελληνικό Στρατό.
Το αποκορύφωμα της ενόχλησης αυτής ήρθε όταν η ελληνική κυβέρνηση πέφτει στην παγίδα των μεγάλων δυνάμεων και αποβιβάζει στη Μικρασία τα στρατεύματα της. Αρχικά για την προστασία του Ελληνισμού και στη συνέχεια σε έναν άνευ λόγου και ουσίας επιθετικό πόλεμο που έφερε το στρατό μας διαλυμένο και εξουθενωμένο προ της Άγκυρας.
Το εκρηκτικό μείγμα του Τουρκικού μίσους επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο αφού και οι συμπεριφορές των ελληνικών στρατευμάτων στα καταλαμβανόμενα τουρκικά χωριά πολλές φορές δεν ήταν οι καλύτερες.
Ελληνικός Στρατός.
 Έτσι φτάσαμε στις 26 Αυγούστου του 1922 που άρχισε η ελληνική οπισθοχώρηση από ένα στράτευμα χωρίς διοίκηση αφού ο αρχιστράτηγος Χατζηανέστης διοικούσε το στρατό του από το ξενοδοχείο της Σμύρνης και σχεδίαζε με την κυβέρνηση την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, στοιχεία που δείχνουν ότι είχε κόψει κάθε ρεαλιστική επαφή με το στράτευμα που διοικούσε. Αφού η διοικητική μέριμνα της στρατιάς της Μικράς Ασίας υφιστάμενη την καταστρεπτική τακτική της επιμήκυνσης των γραμμών ανεφοδιασμού και της αποτελεσματικής για τους Τούρκους λειτουργίας στα μετόπισθεν των τσέτικων εφίππων αποσπασμάτων στην ουσία δε μπορούσε να υποστηρίξει τα μάχιμα τμήματα.
Κυρίως όμως αφού γιατί το ηθικό των ανδρών που εμάχοντο βρίσκονταν στο μηδέν και οι λιποταξίες σε πολλές μονάδες στο 80 τοις εκατό, αποτέλεσμα κακής πολιτικής και στρατιωτικής διοίκησης της στρατιάς. Μικρό αλλά όχι ασήμαντο παράδειγμα για να αντιληφθεί κανείς τον τρόπο που η ελληνική κυβέρνηση διαχειριζόταν τον πόλεμο στην Μικρασία είναι και το ότι ο Λοχαγός που έπινε καφέ στο Σύνταγμα είχε την ίδια στρατιωτική εξέλιξη με το Λοχαγό που πολεμούσε στο Σαγγάριο. Εκτός του ότι βέβαια οι πολιτικοί στην Ελλάδα συνέχιζαν τις προεκλογικές τους αντιπαραθέσεις.
Τουρκικός Στρατός
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία υπήρχε ο διαλυμένος μετά το τέλος του Α΄Παγκόσμιου Πολέμου Τουρκικός Στρατός και ο νεαρός αναδυόμενος ηγέτης Κεμάλ που προσδοκούσε να τον ανασυντάξει, να τον ανασυγκροτήσει και να προωθήσει το πνεύμα του νεοτουρκισμού προκειμένου να δώσει την δεδομένη στιγμή την απάντηση στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Ο Κεμάλ στην προσπάθειά του αυτή είχε συνηγόρους τις αχανείς τουρκικές εκτάσεις στο εσωτερικό της Μικρασίας, την αδυναμία υποστήριξης των ελληνικών δυνάμεων από πλευράς διοικητικής μέριμνας, το διαρκώς διαλυόμενο ηθικό των ανδρών του ελληνικού στρατεύματος και σίγουρα την ηγετική του ικανότητα και το ότι ο χρόνος λειτουργούσε υπέρ του.
Στόχος λοιπόν του Κεμάλ και της Τουρκίας ήταν η ανασυγκρότηση και η αντεπίθεση με σύμμαχο πάντα το χρόνο και το ολοένα αυξανόμενο νεοτουρκικό κίνημα σε συσχετισμό με ένα Ελληνικό Στρατό που ήταν εξουθενωμένος, χωρίς ηγέτη, ηθικό και στόχους.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις.
Οι μεγάλες δυνάμεις Αμερική, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία και Ιταλία, η κάθε μια με τον τρόπο της συντέλεσαν ηθελημένα ή αθέλητα, αφού αυτές είναι πάντα με τον νικητή, στην καταστροφή του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία.
Οι Αμερικάνοι με το στρατηγείο τους στην Κωνσταντινούπολη και το Προξενείο τους στη Σμύρνη παρακολουθούσαν την εξέλιξη των επιχειρήσεων και περίμεναν να γείρει η πλάστιγγα για να τοποθετηθούν μη αναδεικνύοντας καν ούτε την επιβαλλόμενη για μεγάλη δύναμη ανθρωπιστική διάσταση.
Οι Εγγλέζοι σε μία κίνηση περισσότερο θεαματική και λιγότερο ουσιαστική αποβίβασαν στρατεύματά τους στη Τσατάλτζα και η υπόσχεση ενίσχυσής τους για αντιπερισπασμό δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και οι Ρώσοι έπαιξαν το ρόλο του ευκαιριακού – παρατηρητή.
Η Σμύρνη.
Η Σμύρνη που κυρίως δέχτηκε την Τουρκική Θηριωδία μετά την αποχώρηση της Ελληνικής Στρατιάς ήταν μια πόλη με την Αρμένικη και Ελληνική συνοικία να ακμάζουν, να διακρίνονται τα μέλη τους στα γράμματα και στις τέχνες και να πρωταγωνιστούν οικονομικά εθνικά και παγκόσμια. Χτισμένη κατά μήκος της προκυμαίας της θάλασσας ήταν μια πόλη επιβλητική, όμορφη και παράλληλα επικίνδυνη αφού όπως εξελίχθηκε η φωτιά εγκλώβισε τον κόσμο μεταξύ της πόλης και της θάλασσας αφήνοντάς τον βορά στην τουρκική βαρβαρότητα.
Έτσι όταν από 9 ως 13 Σεπτεμβρίου του 22 εξελίχθηκε η φωτιά στη Σμύρνη και μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων το ελληνικό προσφυγικό δράμα παίχτηκε στην προκυμαία της πόλης.
Οι Τούρκοι πιστοί στις εθιμικές τους άγραφες βάρβαρες αρχές, το ότι δηλαδή μετά τη νίκη τα στρατεύματα αφήνονται ελεύθερα να λεηλατήσουν και να βιάσουν στις περιοχές που έχουν καταλάβει, άφησαν για δύο νύχτες τα στρατεύματά τους να βιάσουν, να σκοτώσουν και να λεηλατήσουν στην Αρμένικη και στην Ελληνική συνοικία, δίνοντας παράλληλα χρόνο στην αποχώρηση των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στην απομάκρυνση των αμερικανών και των υπηκόων των άλλων χωρών με τα αντιτορπιλικά τους που είχαν παραταχθεί στο λιμάνι της Σμύρνης, αφήνοντας το Ελληνικό στοιχείο της πόλης και το Αρμένικο να παλεύει με κάθε μέσο για να αποφύγει τη σφαγή, την ατίμωση και να διαφύγει.
Στη συνέχεια ξεκινώντας από την Αρμένικη και την Ελληνική συνοικία έβαλαν φωτιά στην πόλη και γυρίζοντας τα στενά της έριχναν καύσιμο για την ολοκληρωτική της καταστροφής.
Τούρκοι Στρατηγοί.
Σ΄αυτή τη φάση οι Τούρκοι «ηγέτες» αναδεικνύουν και το μέγεθος του μίσους τους για το ελληνικό στοιχείο και την ανάγκη τους για ρεβανσισμοί.
Ο Στρατηγός Νουρεντίν Πασάς, νέος διοικητής της Σμύρνης το πρώτο που κάνει με την είσοδό του τουρκικού στρατού στην πόλη είναι να καλέσει τον Πατριάρχη Χρυσόστομο στο γραφείο του, γνώριμό του από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και παλιό του αντίπαλο όταν αποβιβάστηκαν τα ελληνικά στρατεύματα στη Σμύρνη και να τον παραδώσει στους Τούρκους να του βγάλουν τα μάτια, να του κόψουν τα αυτιά και να τον μαχαιρώνουν επί παρουσία του και ευτυχώς που κάποιος τον πυροβόλησε.
Το τραγικό στην όλη υπόθεση είναι ότι η σκηνή αυτή εξελίσσεται μπροστά στα μάτια Γαλλικής περιπόλου.


Η Διαφυγή.
Η διαφυγή των Ελλήνων προς τα νησιά του Αιγαίου και τον κορμό της Ελλάδος έγινε με κάθε μέσο και τεράστια οδύνη και δεν επιτρέπει σε κανέναν να λέει ότι η καταστροφή της Σμύρνης ήταν μια μάζωξη λαού στην προκυμαία.
Η τραγικότητα της διαφυγής στη σωτηρία σχετίζεται και με το σήμερα αφού εκτός από τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη τριακόσιες χιλιάδες (300.000) πρόσφυγες έφυγαν από τη Σμύρνη και πήγαν στη Συρία, στη Δαμασκό απ΄όπου σήμερα η πατρίδα μας υποδέχτηκε και περιθάλπει ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα.
Επίλογος.
Αγαπητοί συμπολίτες,
Οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ήρθαν στην Ελλάδα μετά από αυτή την καταστροφή και μετέφεραν πολιτισμό, δυναμισμό και προσφορά στην ελληνική κοινωνία και την πατρίδα ευρύτερα. Ήρθαν όμως κουβαλώντας  φρικτές μνήμες που μας κληρονόμησαν και πρέπει να διακινήσουμε από γενιά σε γενιά.
Στο τόπο μας τα Μελίσσια, στις Νοτιοανατολικές πλαγιές του όμορφου και φιλόξενου Πεντελικού βουνού φώλιασαν Μικρασιάτες και Πόντιοι αποδεκατισμένοι και κυνηγημένοι από τον Βάρβαρο εχθρό.
Από το μηδέν επέζησαν και δημιούργησαν στη νέα Πατρίδα γι’αυτούς, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, κουβαλώντας μνήμες και βιώματα της άλλης Πατρίδας, της Μεγάλης Πατρίδας.
Τους τιμάμε, σεβόμαστε και αναγνωρίζουμε το έργο τους για την Πατρίδα και τον τόπο μας.
Σήμερα ο πρόσφυγας του ΄22 είναι η Ελλάδα. Αξίζει τέτοιες μέρες να περνάμε την ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής στους νεότερους:
Για να ξέρουν τον Τούρκο γείτονα της πατρίδας μας
Για να εκτιμούν τη λευτεριά
Για να γνωρίζουν ότι η αποσύνθεση ενός κράτους και ενός λαού δε γίνεται στιγμιαία αλλά έρχεται με την αποσύνθεση και την απαξίωση του κάθε κοινωνικού κυττάρου του.
Η ευθύνη της Ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας για τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι τεράστια αφού αυτή η καταστροφή άλλαξε τελείως την εικόνα και το πεπρωμένο της πατρίδας μας και διαφοροποίησε τον για χιλιετηρίδες πατροπαράδοτο χώρο ανάπτυξης του Ελληνισμού με την κατάληψη εδαφών των Ελλήνων από τον βάρβαρο Τούρκο κατακτητή.
Οι ηγεσίες της Ελλάδας, Πολιτική και Στρατιωτική την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας, αναδείχτηκαν κατώτερες των περιστάσεων και πέτυχαν να:
Γράψουν την χειρότερη σελίδα της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας αλλάζοντας καταστροφικά την μοίρα του έθνους, του λαού και του κράτους μας στη περιοχή, Ευρωπαϊκά και Παγκόσμια.
Ανέστησαν μια διαλυμένη Τουρκία δυναμώνοντας με πράξεις και παραλείψεις τους το κύμα του Νεοτουρκισμού και τον Κεμάλ.
Δρομολόγησαν στον εξευτελισμό και την διάλυση, τον ένδοξο Ελληνικό Στρατό νικηφόρο στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στους Βαλκανικούς Πολέμους.
Το κυριότερο όμως που πέτυχαν ήταν ο ξεριζωμός του Ελληνισμού από τις αιώνιες ρίζες του, την Μικρασία και η ατίμωση, ο θάνατος, ο βιασμός, η καταστροφή και η προσφυγιά αθώων Ελλήνων που πίστεψαν στο όνειρο που τους έταξαν και τους κατέστρεψαν.
Οι καιροί που ζούμε και η περιοχή που ζούμε είναι επικίνδυνη και απαιτούν επιφυλακή όλων μας σε όλα τα επίπεδα, θέση η οποία εξασφαλίζεται με σοβαρές εθνικές και πατριωτικές λειτουργίες και με προσωπικότητες που το εγγυώνται.
Η Ευθύνη του λαού ή της κοινωνίας που σε εμπιστεύεται να την κυβερνήσεις, είναι τεράστια και η προδοσία πρέπει  να πληρώνεται για να μην επαναλαμβάνεται.
Γρηγορείτε
Μην λησμονάτε
Ο Δήμαρχος Πεντέλης
Δημήτρης Στεργίου Καψάλης