Παγίδα

Πέμπτη 29 Αυγούστου 2019, 9:00 μμ Β΄ Γυμνάσιο

Παγίδα/ Klopka/ The trap

Σερβία, 2007. Διάρκεια: 106'.  Σκηνοθεσία: Srdjan Golubovic. Σενάριο: Melina Pota Koljevic, Sdrjan Koljevic, Nevad Teofilovic. Πρωταγωνιστούν:  Nebojsa Glogovac, Natasa Ninkovic, Anica Dobra, Predrag "Miki" Manojlovic.
Βασισμένος στο πετυχημένο θεατρικό έργο του Nenad Teofilovic, ο σέρβος Srdjan Golubovic φτιάχνει ένα εξαιρετικό φιλμ νουάρ με δραματικές προεκτάσεις και ηθικά διλήμματα, το οποίο κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο του Φεστιβάλ της Σόφιας (2007) και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2008). Η "Παγίδα" σχολιάζει την ανυπαρξία δικαιώματος επιλογής ενός άντρα που βρίσκεται σε ηθικό και υπαρξιακό αδιέξοδο και συγκρούεται με τις δικές του αρχές. Κυρίως όμως το φιλμ αναφέρεται στην πτώση των ηθικών αξιών στη σύγχρονη σερβική κοινωνία, υποστηρίζοντας πως περίπου 20 χρόνια μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς το φάντασμα του μαύρου εμφυλίου ζει και βασιλεύει στη χώρα και η μισαλλοδοξία παραμένει κυρίαρχο στοιχείο. Γιατί εκεί δεν γίνεται πλέον πόλεμος, υπάρχει όμως μία ηθική και υπαρξιακή έρημος όπου ο άνθρωπος έχει μικρή αξία και η φυσιολογική ζωή είναι απρόσιτη.

Στη μετά-Μιλόσεβιτς εποχή, οι σερβικές εφημερίδες είναι γεμάτες από αγγελίες ανθρώπων που ζητούν βοήθεια για να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές υποχρεώσεις τους. Στο Βελιγράδι ο αρχιτέκτονας Mladen ζει μια σχετικά καλή ζωή με τη γυναίκα του Marija και το γιο του Nemanja. Είναι άνθρωποι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, φυσιολογικοί, έξυπνοι, αξιοπρεπείς, τίμιοι και πιστεύουν ότι τα προσόντα τους θα τους επιτρέψουν να ζήσουν μια άνετη ζωή. Και κάπως το καταφέρνουν μέχρι που ξαφνικά ο μικρός προσβάλλεται από μία βαριάς μορφής καρδιοπάθεια. Πιθανότητες να σωθεί υπάρχουν αλλά αυτό προϋποθέτει μια εγχείρηση με υψηλό κόστος στην Γερμανία. Απελπισμένος ο Mladen βάζει αγγελία σε εφημερίδα ζητώντας τα 26.000 ευρώ που απαιτούνται για την επέμβαση.
Καθώς η κατάσταση του παιδιού χειροτερεύει και οι γονείς χάνουν τις ελπίδες τους εμφανίζεται ένας μαφιόζος-επιχειρηματίας που προσφέρεται να τους εξασφαλίσει όλο το απαιτούμενο ποσό, με αντάλλαγμα ο Mladen να δολοφονήσει έναν ανταγωνιστή του, έναν ισχυρό άντρα του επιχειρηματικού κόσμου. Αρχικά αυτός απορρίπτει την πρόταση. Βλέποντας όμως το γιο του να χειροτερεύει, αρχίζει να παλεύει με τη συνείδησή και τα διλήμματα του: εάν δεχθεί, θα σώσει τη ζωή του γιου του αλλά θα χάσει την ψυχή του. Εάν αρνηθεί, θα διατηρήσει την τιμιότητά του αλλά θα μετανοιώνει έως το τέλος της ζωής του. Το δίλημμα έχει τεθεί. Η παγίδα έχει στηθεί. Και όπως κάθε πατέρας που δεν βάζει τίποτα μπροστά στη ζωή του πιο αγαπημένου του προσώπου εξωθείται σε αποφάσεις ασυμβίβαστες με τον χαρακτήρα του και τον εσωτερικό του κόσμο. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν διαπιστώνει ότι γνωρίζει και συμπαθεί την γυναίκα και την κόρη του υποψηφίου θύματος και, κυρίως, ότι εκείνη έχει αποφασίσει να τον βοηθήσει στο πρόβλημά του.
Το σενάριο του φιλμ είναι καλογραμμένο, ρεαλιστικό και με στοιχεία θρίλερ, η αφήγηση στρωτή και απόλυτα λογική, εξελίσσεται αριστοτεχνικά και ήρεμα οδηγώντας σε λύτρωση και κάθαρση τόσο που θυμίζει αρχαία τραγωδία. Η σκηνοθεσία του Srdjan Golubovic είναι απλή και εσωτερική επιτρέποντας στο φιλμ να κρατά τον θεατή σε διαρκή αγωνία. Ο σκηνοθέτης δεν περιορίζεται στις προσωπικές διαστάσεις του θέματος, αλλά δίνει παράλληλα μια συγκλονιστική εικόνα της σερβικής κοινωνίας στην οποία τα περιθώρια των ανθρώπων για μια αξιοπρεπή και έντιμη διαβίωση στενεύουν όλο και περισσότερο. Κάποια ωμά στοιχεία φανερώνουν την πραγματική εικόνα μιας χώρας όπου οι έννοιες του γκάνγκστερ και του μεγιστάνα επιχειρηματία ταυτίζονται, οι ταξικές αντιθέσεις είναι ιδιαίτερα έντονες, μεσαία τάξη δεν υπάρχει, υπάρχουν μόνον πολύ πλούσιοι και πολύ φτωχοί, η εισβολή των ξένων κεφαλαίων είναι καταλυτική και επιβάλει ένα είδος ανάπτυξης που αδιαφορεί για τους απλούς Σέρβους πολίτες, ενώ η  ανθρώπινη ματαιοδοξία κυριαρχεί (η αξία της νοσηλείας του παιδιού είναι όσο το κόστος μιας κορνίζας σε ένα πλούσιο σπίτι). Οι χαρακτήρες του δεν είναι ασπρόμαυροι. Ή καλοί ή κακοί. Το καλό και το κακό συνυπάρχουν σε κάθε προσωπικότητα. Ο Mladen ενώ αρχικά παρουσιάζεται ως στοργικός πατέρας με γενναία καρδιά, σταδιακά μετατρέπεται σε ένα είδος δαίμονα.
 Η επιτυχία του φιλμ οφείλει πολλά στους άξιους ερμηνευτές του. Ο Nebojsa Glogovac στο ρόλο του Mladen καταφέρνει να πείσει σαν άνθρωπος που ακροβατεί στα όρια του λογικού και του παράλογου, έχοντας μπροστά του δύο λύσεις, οι οποίες οδηγούν -και οι δύο- στον πόνο, τις ενοχές και τη δυστυχία. Μέσα από τις κινήσεις της κάμερας διεισδύουμε στο πρόσωπο και στον εφιαλτικό εσωτερικό του κόσμο, παρακολουθούμε την μοναχικότητα και την απόγνωση στην πορεία για την μετατροπή του από συνηθισμένο άνθρωπο σε δολοφόνο. Η Natasa Ninkovic στο ρόλο της μητέρας αποδίδει ιδανικά και ισορροπημένα το γυναικείο συναισθηματισμό. Και όπως  πάντα είναι υπέροχος, αν και σε δευτερεύοντα ρόλο, ο αγαπημένος από την εποχή του "Underground" και του "Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές",  Predrag "Miki" Manojlovic. Τέλος η ατμοσφαιρική μουσική του Mario Schneider είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τα τεκταινόμενα και αναδεικνύει τα ρεαλιστικά στοιχεία της ταινίας.
  Εδώ:  https://www.youtube.com/watch?v=NustYsI4-xg το trailer