Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία.

 18η Συνάντηση: Σήμερα στις 7:00 μμ.

Σεμινάριο Σινεμά και Ιστορία: Γερμανικός Μεσοπόλεμος  (διαδικτυακά και ζωντανά)

Στην 18η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Ιστορία» που οργανώνει το Cine Δράση συνεχίζουμε  τη συζήτηση για την Γερμανία του Μεσοπολέμου,  παρακολουθώντας και σχολιάζοντας τις ταινίες   «Ο Δράκος του Ντίσελντορφ»   του Φριτς Λανγκ  («Μ», Fritz Lang, 1931) και «Το Καμπαρέ» του Μπομπ Φόσι (Cabaret, Bob Fosse,1972)

Ο Δράκος του Ντίσελντορφ/M

Γερμανία, Κοινωνική-Σινεφίλ, 1931.Διάρκεια: 105' Σκηνοθεσία: Φριτς Λανγκ. Πρωταγωνιστούν: Πέτερ Λόρε, Έλεν Γουίντμαν, Ότο Βέρνικε

Βερολίνο, αρχές του 1930, με το ναζιστικό κόμμα να κερδίζει την κοινωνία. Το Ντίσελντορφ αναστατώνεται από έναν κατά συρροή δολοφόνο μικρών κοριτσιών. Η αστυνομία και ο υπόκοσμος ψάχνουν πυρετωδώς να τον βρουν γιατί η παρουσία των οργάνων της τάξης εμποδίζει τις παράνομες δουλειές της νύχτας. Ο Fritz Lang είναι ευρύτερα γνωστός για το φουτουριστικό δυστοπικό παραμύθι «Μετρόπολις», αλλά το αριστούργημα του είναι ο «Δράκος του Ντίσελντορφ», ένα φρικιαστικό και αγέραστο πορτρέτο μιας χώρας έντρομης, που με απόλυτη φυσικότητα παραδίδεται στην αγκαλιά του Χίτλερ. Σπουδαία αρχιτεκτονική χώρων, ιδιοφυής υπόνοια της βίας εκτός κάδρου, εξπρεσιονιστικοί φωτισμοί. 

Το «Μ»  είναι καινοτόμο και πολυεπίπεδο φιλμ καθώς: Εισάγει στο είδος του θρίλερ και με κατά συρροή δολοφόνο και καταγράφει διεξοδικά τις μεθόδους αστυνομίας και σήμανσης. Εγγράφει απολύτως ελλειπτικά (δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά σε πρώτο επίπεδο στους ναζί) το κλειστοφοβικό, μικροαστικό κλίμα μιας εποχής που οι άνθρωποι ζουν υπό το κράτος μιας απροσδιόριστης απειλής και ως προς αυτό, αποτελεί την αρχή μιας αντίστοιχης φιλμογραφίας που καταλήγει σε αντίστοιχες ταινίες συμπεριλαμβανομένης της «Λευκής Κορδέλας» του Χάνεκε. Με παράλληλο μοντάζ, παρομοιάζει την εξουσία της αστυνομίας με εκείνη του υπόκοσμου κάτι που εισάγει επίσης σε μια άλλη φιλμογραφία που θα καταλήξει στον «Νονό» του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Προσγειώνει τον εξπρεσιονισμό σε ένα πεδίο πιο «ρεαλιστικό»,   μόλις ένα χρόνο πριν είχε γεννηθεί ο ομιλών κινηματογράφος. Κάνει ομαλό το πέρασμα από τον βωβό στον ομιλούντα χρησιμοποιώντας τους διαλόγους μόνο εκεί που είναι απαραίτητο. Συνδυάζει   το δράμα με τη σάτιρα, καθώς πολλές σκηνές, ακόμα και πολύ δραματικές, έχουν ένα διαβολικό μαύρο χιούμορ. Για παράδειγμα, ο κεντρικός ήρωας είναι πιο πολύ ς τραγικός παλιάτσος ένας αιμοβόρος δράκος. Αναλόγως διακωμωδείται η αστυνομία. Στον μονόλογο του δράκου εισάγεται η ιδέα της ψυχοπάθειας που υπερβαίνει την κατηγοριοποίηση του ανθρώπου με ηθικά κριτήρια. 

 Η τελική κορυφαία σκηνή του λαϊκού δικαστηρίου δείχνει αναληθοφανής αλλά εκείνη την εποχή οι φιλολογικές υπερβολές  εξακολουθούν να επηρεάζουν την τέχνη. Άλλωστε, ο όχλος των παράνομων που δικάζει τον δολοφόνο συμβολίζει τον ίδιο τον λαό που βρίσκεται σε κατάσταση λανθάνουσας αποκτήνωσης. Η επιθυμία τους για εκτέλεση του δράκου είναι μια ανεξέλεγκτη δίψα για αίμα, που προκαλεί η κοινωνική σκοτεινιά. 

Καμπαρέ/Cabaret

ΗΠΑ, Μιούζικαλ, 1972. Διάρκεια: 124’. Σκηνοθεσία: Μπομπ Φόσι. Πρωταγωνιστούν: Λάιζα Μινέλι, Μάικλ Γιορκ, Χέλμουτ Γκριμ, Μαρίζα Μπερενσόν.

 Και αυτή η ταινία  εκτυλίσσεται στο Βερολίνο του 1931.  Ενώ η Βαϊμάρη ακμάζει και αποτελεί κόσμημα για την Γερμανία, η φτώχεια βασιλεύει και  το αυγό του φιδιού εκκολάπτεται. Λίγα μόλις χρόνια μετά τα… καμπαρέ θα γέμιζαν στολές και τα καλύτερα μυαλά θα μετακόμιζαν, έντρομα σε άλλους, πιο ασφαλείς τόπους.  Το «Cabaret» υπήρξε  ο μεγάλος νικητής του 1973 αποσπώντας 8 Βραβεία Όσκαρ, χάνοντας αυτά της Καλύτερης Ταινίας και Σεναρίου από τον «Νονό» του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Το σενάριο στηρίζεται στα διηγήματα του Christopher Isherwood, «Berlin Stories» και πραγματεύεται τη ζωή της Σάλι Μπόουλς, μιας Αμερικανίδας τραγουδίστριας σε Βερολινέζικο καμπαρέ, που ονειρεύεται να βρει τον δρόμο προς το πολυπόθητο θεατρικό σανίδι. Τότε καταφτάνει  στο Βερολίνο ένας Βρετανός σπουδαστής με ακαθόριστο σεξουαλικό προφίλ, ο οποίος καταλήγει να συγκατοικεί με την Σάλι  και να περνάει αρκετές ώρες στο καμπαρέ. Η σχέση τους, οδυνηρά πολύπλοκη, καλύπτει όλο το φάσμα από την δυνατή φιλία έως τον απελπισμένο έρωτα.  . 

Ο Bob Fosse δημιούργησε ένα κινηματογραφικό έργο τέχνης. Κατάφερε να εντάξει μέσα στην μουσικοχορευτική λογική του την απεικόνιση της παρακμής της βερολινέζικης κοινωνίας και να θίξει τις αδυναμίες της, αυτές που  θα οδηγούσαν στην επικράτηση  του ναζισμού. Η ομοφυλοφιλία, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός, η ανθρώπινη αποξένωση, η έλλειψη εμπιστοσύνης, ο εξευτελισμός της ανθρώπινης προσωπικότητας θίγονται αποτελεσματικά και η ατμόσφαιρα του καμπαρέ αποδίδεται απολύτως ρεαλιστικά. Δεν υπάρχει τίποτε φανταχτερό σε αυτό το καμπαρέ, μόνο σπαρακτικές φιγούρες που προσπαθούν να διασκεδάσουν τον τρόμο τους για τις συνέπειες που θα γεννήσει η απώλεια του προσανατολισμού τους. Η σχεδόν ευτέλεια των κοστουμιών, η ασυμμετρία, η ασχήμια των γυναικών, όλα εξυπηρετούν την διάθεσή του σκηνοθέτη για ρεαλιστική απόδοση μιας παρηκμασμένης εποχής. 

Το «Cabaret» είναι από τα λίγα μιούζικαλ που τα τραγούδια αποτελούν στοιχείο της εξέλιξης. Χάρη στο εξαιρετικό μοντάζ, το λυρικό μέρος  σε συνδυασμό με τις εύγλωττες κι ανατριχιαστικές γκριμάτσες του Joel Grey σχολιάζουν  κριτικά τα τεκταινόμενα. Οι χορογραφίες είναι εξαίσιες και ο τρόπος λήψης τους πρωτοπόρος. Τον ρόλο της Σάλι ερμηνεύει η Liza Minnelli που επιδεικνύει μια υποκριτική δύναμη που ξαφνιάζει. Από την είσοδο  μέχρι την συγκλονιστική  έξοδο της, είναι η αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια, αυτή που πραγματώνει κάθε επιδίωξη του δημιουργού. Η Σάλι της είναι ένα πολύπλοκο κράμα ευαισθησίας και κυνισμού, ηθικής και ανηθικότητας, ελαφρότητας και εξυπνάδας. Η φυσική της παρουσία προκλητική και παρατραβηγμένη μας απομακρύνει από τις ξανθές κουκλίτσες των ξένοιαστων αμερικάνικων φιλμ του είδους. Η λάμψη της πηγάζει από την αλήθεια της ψυχής της και η ποιότητα του χαρακτήρα της δεν μας προεξοφλεί κανένα happy end. Μας αποδεικνύει όμως διαρκώς την δύναμη που διαθέτει ένας άνθρωπος με πάθη. 

Παρακολούθηση Σεμιναρίου 

Η παρακολούθηση του  σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom εδώ: 

 Join Zoom Meeting 

https://us02web.zoom.us/j/85422347324?pwd=RkVFaWpEQjVqUXlPY3hMMG52YXZaZz09 

Meeting ID: 854 2234 7324 

Passcode: 947205