ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ.

Του Δημήτρη Μπάκα*.

Με την προϋπόθεση την καλύτερη δυνατή προσέγγιση  των τριών βασικών αξιών, της αλήθειας, του κάλλους και της  αγαθότητας και με «λυδία λίθο» το χρυσού κανόνα της κατ’ οικονομία σύνθεσής τους, συνθέτουμε ένα στερεό, πλούσιο, ποικίλο, χωροδικτύωμα προσωπικών μας επιλογών με ταυτόχρονη ανεπηρέαστη θεώρηση όλων των δυνατών αξιών.

Υπόψη ότι:

1. Οι άνθρωποι ποτέ δεν είναι δυνατόν να έχουν τις ίδιες επιλογές.

2. Δεν γνωρίζουμε από τώρα ποια επιλογή είναι η καλύτερη, ούτε ποια μέθοδος είναι η απόλυτα ακριβής, ούτε πότε μια αξία πρέπει να κυριαρχεί στις άλλες.

3. Όλες οι αξίες[ ακόμη και αυτές που από πρώτη άποψη εκτιμώνται ως απαξίες] μπορεί να είναι χρήσιμες  στις πραγματικές συνθήκες της ανθρώπινης ζωής.

4. Διαχρονικά αλλάζουν οι συνθήκες με συνέπεια να απαιτείται άλλη συνταγή αναλογιών, που και αυτή η συνταγή πρέπει να βρίσκεται πάντοτε στη δοκιμασία της αμφισβήτησης και ορθότητας.

Οι πιο ασφαλείς, αλλά όχι απόλυτα βέβαιοι είναι οι εξής τρόποι προσέγγισης:

Η  αγαστή σύμπραξη με συνανθρώπους υλοποιεί πιο εύκολα τις αξίες.

Δεν υπάρχει μία και μόνη  συνταγή. Αλλοίμονο εάν υπήρχε! Ας μη ξεχνάμε ακόμη και οι αρνητικές αξίες είναι μέσα στη ζωή, αρκεί να μη γίνονται υπερβολή και συνήθεια. Λίγη ουτοπία,  λίγη αυταπάτη, λίγη αταξία αποτελούν μέρος της ζωής μας, όχι όμως ο κανόνας και οπωσδήποτε πάντοτε προτεραιότητα στην αλήθεια, στην ομορφιά και αγαθότητα, αλλά και εκεί όχι πάντοτε στα άκρα, γιατί  κανένας μας δεν φθάνει ουσιαστικά στο απόλυτο, που οδηγεί στο γκρεμό συνήθως.

Η μέση οδός έχει τις περισσότερες πιθανότητες για αρμονικές σχέσεις. 

Τελικά, στην καθημερινότητα ζούμε με απλές, αλλά συνάμα και πολύ σημαντικές αξίες, που τις βρίσκουμε με μικρή σχετικά προσπάθεια δίπλα μας σε πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις, που συνιστούν πολύτιμα  αγαθά  και μας  ανακουφίζουν από τον πόνο , που οπωσδήποτε θα συναντήσουμε. Τέτοια απλά αγαθά, αλλά ανεκτίμητης  αξίας μπορεί να είναι: ένας φίλος,  γιατρός, αστυνομικός, αξιωματικός, γείτονας, πολίτης, σοφός, πεπειραμένος κοκ. αρκεί να είναι αληθινός, καλός και ωραίος. Ακόμη και ένα ζωντανό πλάσμα, όπως ένας σκύλος, μια γάτα μπορεί να μας ανακουφίσει, αρκεί να είναι πιστά σε εμάς. Αλλά και ένα απλό αντικείμενο, όπως, ένα κειμήλιο, ένα  αντικείμενο, μια φωτογραφία ενός προσφιλούς προσώπου αξίζει για συντροφιά. Και για τους πιο πολλούς, ευτυχώς ακόμη, η  συντροφιά μιας εικόνας προσώπου, που πέρασε στη σφαίρα της οσιότητας και αγιότητας  έχει τεράστια αξία για το ταραγμένο ψυχικό είναι του ανθρώπου.

Τι επιδιώκουμε: Ένα σταθερό  πρώτο βήμα προς την πραγματικότητα. Αυτό το βήμα ενεργοποιεί τη διάπλαση μιας νέας νοοτροπίας μας. Διαφορετικά δεν αλλάζουμε. 

Όσο πλουσιότερο, αλλά προπαντός  υγιέστερο περιεχόμενο νόησης, συναισθημάτων και τρόπων ενεργείας έχουμε, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να αποφύγουμε το ψεύδος, την ασχήμια και το κακό. Δυστυχώς, η αλήθεια αποκρύπτεται εύκολα από το ψεύδος. Το κάλλος παραμορφώνεται από την αταξία και το καλό, σχεδόν πάντοτε βρίσκεται σε πιο ψηλά κείμενο σημείο, άρα απαιτεί ξεχωριστή θέληση και προσπάθεια.

Η σύνθεση κατά οικονομία των αιώνιων αυτών αξιών συνιστά ένα χρυσού κανόνα, αλλά και το προαπαιτούμενο για ανάπτυξη κάθε άλλης αξίας.  

Η σύνθεση των αξιών αυτοπραγμάτωσης συνιστά μια προσωπική παλέτα αναλογιών- αποχρώσεων. Καθένας μας έχει τη δική του συνταγή. Μια όσο το δυνατό ευρύτερη, σαφέστερη, κατ’ οικονομία [αναλογική], ολιστική, συναιρετική και διαλογική θεώρηση,  περισσότερων, εφικτά, κύριων αξιών είναι προαπαιτούμενο.

Οι άνθρωποι ποτέ δεν είναι δυνατόν να έχουν τις ίδιες επιλογές. Δεν γνωρίζουμε από τώρα ποια επιλογή είναι η καλύτερη, ούτε ποια μέθοδος είναι η απόλυτα ακριβής, ούτε πότε μια αξία πρέπει να κυριαρχεί στις άλλες.

Όλες οι αξίες[ ακόμη και αυτές που από πρώτη άποψη εκτιμώνται ως απαξίες] μπορεί να είναι χρήσιμες  στις πραγματικές συνθήκες της ανθρώπινης ζωής. Διαχρονικά αλλάζουν οι συνθήκες με συνέπεια να απαιτείται άλλη συνταγή αναλογιών, που και αυτή η συνταγή πρέπει να βρίσκεται πάντοτε στη δοκιμασία της αμφισβήτησης και ορθότητας.

Κοντολογίς, οι πιο ασφαλείς , αλλά όχι απόλυτα βέβαιοι είναι οι εξής τρόποι προσέγγισης:

Δοκιμή και λάθος. Αυτό προϋποθέτει μια προσέγγιση με μικρές δοκιμαστικές ποσότητες, που οδηγούν στο ιδανικό,  «το συλλαμβανόμενο και διαρκώς διαφεύγον! 

Να λαμβάνονται υπόψη οι εμπειρίες των άλλων, αλλά όχι με απόλυτα βεβαιότητα. Κανένας άνθρωπος δεν συνάντησε τις απόλυτες αξίες και κανένας ανθρώπινος νους  δεν μπορεί να συλλάβει το όλον και συνάμα τις λεπτομέρειες  που συνιστούν τις συνθήκες της πραγματικότητας. Η  αγαστή σύμπραξη με συνανθρώπους υλοποιεί πιο εύκολα τις αξίες.

Δεν υπάρχει μία και μόνη  συνταγή. Αλλοίμονο αν υπήρχε. Ας μη ξεχνάμε ακόμη και οι αρνητικές αξίες είναι μέσα στη ζωή, αρκεί να μη γίνονται υπερβολή και συνήθεια. Λίγη ουτοπία,  λίγη αυταπάτη, λίγη αταξία αποτελούν μέρος της ζωής μας, όχι όμως ο κανόνας και οπωσδήποτε πάντοτε προτεραιότητα στην αλήθεια, στην ομορφιά και αγαθότητα, αλλά και εκεί όχι πάντοτε στα άκρα, γιατί  κανένας μας δεν φθάνει ουσιαστικά στο απόλυτο. Η μέση οδός έχει τις περισσότερες πιθανότητες για αρμονικές σχέσεις. 

Απώτερος σκοπός να μάθουμε να ζούμε με την αβεβαιότητα και να την αντιμετωπίζουμε με θάρρος, ως  ένα φυσικό φαινόμενο [ όπως το σεισμό]. 

  Η αβεβαιότητα και ειδικά για τις απόψεις μας, αλλά με αισιοδοξία, βελτιοδοξία  και ελπίδα, είναι το πρώτο βήμα προς την πραγματικότητα. Αυτό το βήμα ενεργοποιεί τη διάπλαση μιας νέας «νοοτροπίας», διαφορετικά δεν αλλάζουμε. Μένουμε στα ίδια. Το άτομο είναι αδύναμο μπροστά στα προβλήματα, που οπωσδήποτε θα έλθουν κάποια στιγμή. Πρέπει να είναι καλύτερα προετοιμασμένο για να μη αιφνιδιασθεί. 

Η ζωή είναι μια διαρκής πορεία επίλυσης προβλημάτων. Τα προβλήματα επιλύονται καλύτερα , όταν τα περιμένουμε  και είμαστε πιο καλά προετοιμασμένοι. Πιο καλύτερα, όμως, λύνονται με τη συνεργασία μέσα στο πνεύμα του amae, αρχίζοντας από το πιο στενό συνειδησιακό χώρο [ μητέρα παιδί] και περνώντας από οικογένεια, Πατρίδα[ίσως ο ιδανικότερος χώρος ακόμη] φθάσουμε στην Ανθρωπότητα ολόκληρη. 

Όταν επιτευχθεί η πλήρης πνευματική ωρίμανση του Ανθρώπου με την πλήρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων του  εγκεφάλου, δηλαδή με δυνατότητα  θεώρησης όλων των αξιών με τρόπο  ήρεμο, ισόρροπο και  ειλικρινή, θα κατακτηθεί η ευδαιμονία, με επιτυχή αντιμετώπιση του πόνου. 

Ο καθένας μας δημιουργεί το προσωπικό του  «αναλογικό» μοντέλο από το χρωματικό μας φάσμα. Αυτό σημαίνει μια πορεία  και μια εξέλιξη της ζωής μας μέσα στο φως της Αλήθειας, στο άρωμα του Κάλλους και στη γλυκύτητα του Αγαθού, προς το   Ιερό , που ταυτίζεται με το Υπέρτατο ΟΝ, το Οποίο συναιρεί αρμονικά  τα ΠΑΝΤΑ σε ΑΠΟΛΥΤΟ ΒΑΘΜΟ.

Τα βασικά βήματα: γνώση, εκτίμηση, αγάπη του ΕΑΥΤΟΥ ΜΑΣ + ενσυναίσθηση- κατανόηση-εκτίμηση- αγάπη- εμπιστοσύνη- συνεργασία- γνωριμία του ΑΛΛΟΥ.

 Η χαρά της προσφοράς , ως τελικότητα χωρίς άλλο σκοπό. 

Ο  ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ, συνιστά το πρώτο βήμα της ευτυχίας της ζωής μας μέσα στο ανθρώπινο περιβάλλον.

                                                                                                               Δημήτρης Κ. Μπάκας

                                                                                                                01 Ιουν. 2023       

*Ο Δημήτρης Κ. Μπάκας είναι Αντιστράτηγος εα Επίτ. Διοικητής ΣΔΑ, Διπλωματούχος Πολ. Μηχ.  Ε.Μ.Π., Πτυχιούχος Νομικής Παν. Αθηνών, MSc RCDS LONDON, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΙΒΩΤΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΠΙΤ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ 'ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ ΑΕ', www.xrysitomi.gr, dbakas@xrysitomi.gr 210-6131174.