ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΚΙΒΩΤΟΥ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ.

Του Δημήτρη Μπάκα*.

 

Εισαγωγή: Στο πλαίσιο της σύγχρονης Δημοκρατίας ο πολίτης συνιστά το θεμελιώδες υποκείμενο και καθορίζει με τη στάση του, το όραμά του και την κοινωνική ένταξή του μια ιδεατή Πολιτεία. Ενεργεί, ατομικά και συλλογικά σε δύο θεσμικές διαστάσεις της Δημοκρατίας: Στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος σε επίπεδο κρατικών θεσμών και στο καθημερινό δικαίωμα κάθε πολίτη να προσδιορίζει τις πολιτικές αποφάσεις συνεχώς μέσω της ελεύθερης έκφρασής του. Όχι μόνο στην εκλογική διαδικασία. Στην αρχέγονη μορφή τής άμεσης δημοκρατίας (πόλη – κράτος) συντρέχει η ταύτιση, άρχοντα και αρχομένου. Ήτοι, ο πολίτης ήταν ο μόνος παράγοντας εξουσίας.

Η άμεση δημοκρατία κατέστη ανεφάρμοστη για λόγους προφανείς. Στο αμιγές αντιπροσωπευτικό σύστημα η πολιτική λειτουργία του πολίτη συνήθως αρχίζει και τελειώνει με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Το πεδίο συνάντησης της εξουσίας και κοινωνίας είναι η εκλογική διαδικασία. Αυτή η αυτονόμηση εξουσίας έναντι των αντιπροσωπευόμενων πολιτών, οδήγησε σε εκφυλιστικά φαινόμενα, όπως την επαγγελματικοποίηση της πολιτικής και την αποστασιοποίηση (ακηδία) των πολιτών από το πολιτικό γίγνεσθαι. 

Η συμμετοχή του πολίτη στη λειτουργία υγιούς δημοκρατίας συνιστά αρετή και απαιτεί ταπεινοφροσύνη, ανοχή, ενσυναίσθηση, αίσθηση ευθύνης και μέτρου… Οι υπερβολές την καταστρέφουν τη Δημοκρατία, οποία συνιστά την καλύτερη συνθήκη δυναμικής αρμονικής σύνθεσης και ισορροπίας. Συνιστά ανάδυση αρμονικών σχέσεων μεταξύ των πολιτών. Γι’ αυτό απαιτεί αναπτυγμένη κοινή πολιτική συνείδηση υγιούς συμμετοχικότητας.

Συμμετοχική Δημοκρατία: Η στεγανή διάκριση εξουσίας και της κοινωνίας ανήκει πια στο παρελθόν. Η άμεση συμμετοχικότητα του πολίτη, συνιστά κατάκτησή του, που τον προάγει σε συμπρωταγωνιστή του πολιτικού γίγνεσθαι. Οι θεσμοί των δημοψηφισμάτων και των κομμάτων έχουν αυτό το σκοπό. Οι ελευθερίες που προστατεύονται από τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν συνιστούν μόνον άμυνα του πολίτη απέναντι στην κρατική εξουσία, αλλά είναι πια και εργαλείο στα χέρια του πολίτη για τη συμμετοχή του στις παντός είδους πολιτικές διαδικασίες: στην οικονομική, κοινωνική, πνευματική κλπ. ζωή. Καθίστανται έπαλξη σύμπραξης του πολίτη στη διαμόρφωση των δημόσιων πραγμάτων. Η άσκησή τους νομιμοποιεί τη δημοκρατική λειτουργία της Πολιτείας. Το συνταγματικό δικαίωμα καθίσταται και συνταγματικό λειτούργημα. Το ουσιαστικότερο στοιχείο της σύγχρονης Δημοκρατίας. Η Δημοκρατία άρχισε με τον υπήκοο, πέρασε στον πολίτη-εκλογέα και εξελίχθηκε στον ενεργό πολίτη (homo politicus). Κοντολογίς, αναδύεται η μορφή της συμμετοχικής Δημοκρατίας.

Πολιτικός λόγος και πολιτική παιδεία: Στη συμμετοχική δημοκρατία αναφύεται η αδήριτη ανάγκη τη πολιτικής παιδείας, που είναι μέρος της ολιστικής παιδείας. Όταν μιλάμε για πολιτική παιδεία εννοούμε τον πολιτικό λόγο και τέχνη, ήτοι την πολιτειότητα (polity). Δημοκρατία σημαίνει πολιτική νομιμοποίηση των πολιτειακών αποφάσεων ως ολιστική λειτουργία της κοινωνίας. Η πολιτική μετουσιώνει τους θεσμούς από αφηρημένη συνταγματική ρύθμιση σε πραγματικότητα.

Και εδώ τίθεται το ερώτημα: υπάρχει δυνατότητα τυποποίησης ή και εξιδανίκευσης της πολιτικής ως συστήματος αξιών; Τυποποίηση, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνθήκες της εκάστοτε πραγματικότητας είναι αδύνατη, γιατί είναι ανύπαρκτη η σαφής έννοια της πολιτικής. Για εξιδανίκευση της Πολιτικής δεν μπορούμε να μιλήσουμε, γιατί η σύγχρονη δημοκρατία παρουσιάζει σοβαρές παθογένειες , όπως το φαινόμενο της εμπορίας των ειδήσεων και ο πολιτικός λόγος δεν είναι αυτός που πραγματικά είναι, αλλά εκείνος που θέλουν να παρουσιάσουν τα ΜΜΕ. Επίσης, η δια γυμνού οφθαλμού παρατήρηση δεν είναι εφικτή, αλλά φτάνει στον πολίτη-θεατή, όπως την παραποιούν οι «μηχανισμοί» ειδήσεων. Έτσι φθάνουμε στο φαινόμενο της «ψευδούς αλήθειας», οπότε προκαλείται ένας απόκρυφος χαρακτήρας της δημόσιας και ιδιωτικής πολιτικής.

  Οι φορείς των πολιτικών λειτουργημάτων έχουν διάφορο βαθμό δημοκρατικής ωριμότητας με δυσδιάκριτα τα όρια της πολιτικής δεοντολογίας και του ιδιωτικού κινήτρου. Ο «πολιτικός συκοφάντης» νομίζει πως βρίσκει τον τρόπο να επιδίδεται στην απόλαυσή του, διεκδικώντας, μάλιστα, και την κοινωνική του επιδοκιμασία. Η Δημοκρατία είναι το κατεξοχήν πολίτευμα, που προϋποθέτει ανθρώπους ικανούς να υπερνικούν την τάση να κάνουν την πολιτική όργανο ιδιωτικής συμπεριφοράς. Το ιδιωτικό πάθος οδηγεί στην κατάχρηση εξουσίας.

  Η γνώση της γνώσης και η σωστή πληροφόρηση, που συνιστούν τα κύρια όπλα άμυνας κατά της απόκρυφης και ιδιωτικής πολιτικής, είναι δυσχερέστατα. Η διάγνωση της αλήθειας με απόλυτη ορθότητα υπερβαίνει τα γνωστικά όρια του ανθρώπου. Η έγκυρη επιστημονική γνώση κρίνεται βασική προϋπόθεση διαμόρφωσης της ελεύθερης πολιτικής βούλησης. Οι επιστήμονες, όμως, ως άτομα είναι εντεταγμένοι μέσα στην κοινωνία με πολλαπλές αντιπαραθέσεις και οι ίδιοι είναι μέρος της ενδοκοινωνικής σύγκρουσης. Δεν υπάρχει πιο ανέντιμη ακαδημαϊκή στάση από εκείνη που διεκδικεί απόλυτη πολιτική και κοινωνική ουδετερότητα σε κρίσεις για θέματα αξιών της ανθρώπινης συμβίωσης. Έτσι περιορίζεται η προστατευτική λειτουργία της διαφάνειας. Πλανάται πάντα το ερώτημα, η δημοκρατία πρέπει να κυβερνάται από τους πολλούς, τον Δήμο ή από τους σοφούς ή ισχύει εκείνο που ο Αριστοτέλης πίστευε: «εν μέρει άρχειν και άρχεσθαι»; 

Στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κατάσταση τα θέματα δεν επιλύονται, αλλά κατά κοινή διαπίστωση προσεγγίζονται. Απαιτείται μια πολιτική και επιστημονική ευθύνη, που εδράζονται στην δημοκρατική συνείδηση των πολιτών και των αρχόντων. Από αυτή τη διαλογική σχέση αναδύεται σε μεγάλο βαθμό η απαιτούμενη αξιοπιστία. Η ανάδυση εμπιστοσύνης απαιτεί τόσο τους επιστήμονες, όσο και τους άρχοντες, όπως και το μείζον μέρος των πολιτών να έχουν διαμορφωμένο ένα κοινό συναίσθημα του συνανήκειν σε σύνολο, που ολοκληρώνεται από εμάς και μάς φροντίζει με τις δυνατότητες που αναδύονται από την αρμονική σύνθεσή και λειτουργία του. 

  Σχολιασμός: Οι Κοινωνίες με δημοκρατική παιδεία αναγνωρίζουν το άτομο ως υπέρτατη αξία. Υπάρχει σαφώς μια σχέση ανάμεσα στην πολιτική εγκαθίδρυση του δημοκρατικού καθεστώτος (λαϊκή κυριαρχία, αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, κράτος δικαίου) και στην ανάπτυξη της δημοκρατίας ως παιδείας. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση, ακόμη και ολόκληροι αιώνες, ανάμεσα στην εγκαθίδρυση της δημοκρατίας, ως καθεστώτος και στη διάδοση εντός της κοινωνίας των αξιών της δημοκρατικής παιδείας.

Όταν μιλάμε για δημοκρατικές κοινωνίες αναφερόμαστε όχι στη δημοκρατία ως καθεστώς, αλλά κυρίως στη δημοκρατία ως πολιτισμό και παιδεία. Την πολιτειότητα (polity). Ένα σύνολο παραστάσεων και αξιών που εκφράζει μια αντίληψη για την ύπαρξη της ζωής και του κόσμου. Υπό αυτήν την έννοια, η δημοκρατική παιδεία δεν πρέπει να συγχέεται με την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας ως πολιτικού καθεστώτος. Η ικανότητα του συμμετέχειν στη δημοκρατική ζωή της Πατρίδας συνιστά αρετή. Είναι θέμα παιδείας και αγωγής και ευδοκιμεί, όπου επικρατούν το άριστον μέτρον, η ταπεινότητα ως αντίδοτο της αλαζονείας και η αποφυγή της δουλικότητας.

Η δημοκρατική συμβίωση έχει από τη φύση της ένα βαθμό εντροπίας (αταξίας), που οφείλεται στο ότι αποδίδεται ένας βαθμός ατομικής ελευθερίας. Η ενότητα του κοινωνικού σώματος διακυβεύεται διαρκώς, καθόσον στηρίζεται στη ενσυνείδητη πειθαρχία και αυτοπειθαρχία. Η δημοκρατία δεν εξαντλείται στις εκλογές και στα κόμματα, αλλά στην αέναη δημοκρατική παιδεία. Οι ασκούντες την εξουσία είναι εντολοδόχοι και όχι ανεξέλεγκτοι. Η βασική αρχή της ισότητας της ψήφου δεν συνιστά και απόλυτη ισότητα. Δεν είναι ένα είδος ισοπεδωτικής ομοιομορφίας και πρέπει να θεωρηθεί ως ισονομία, ισοδυναμία και όχι ταυτοσημία και κατάργηση της αριστείας. 

Αποτιμήσεις: Η Δημοκρατία συνιστά την πιο λεπτή επινόηση του ανθρώπινου πνεύματος για την κοινωνική ζωή, καθόσον δημιουργεί συνθήκες αποκέντρωσης και διάχυσης της εξουσίας. Είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο που έχει επινοήσει ο άνθρωπος για να αντιμετωπίσει την αφροσύνη και την αλαζονεία που παράγει κάθε υπερβολή. Οι υπερβολικές υποσχέσεις και οι φιλόδοξες διακηρύξεις γίνονται αρεστές, αλλά δύσκολα υλοποιούνται και απογοητεύουν. Η Δημοκρατία συνιστά το κορυφαίο πολίτευμα του άριστου μέτρου, της ταπεινότητας και της συμμετοχικότητας του ατόμου. 

 Μια εξελικτική διαδικασία πάντα «εν κινήσει» που δεν είναι ολοκληρωμένη ποτέ! Συνιστά τη ζωική δύναμη (αρνητική εντροπία) κάθε κοινωνικού συνόλου. Πρέπει καθημερινά να αποδεικνύει ότι είναι «ζωντανή» και πάντα ενεργή. Μια αέναη διεργασία που μοιάζει με ροή ευθύνης σε ρόλο ενέργειας για την τήρηση της ζωντανής της Πολιτείας. Είναι ένα διαρκές άλγημα και πρόταγμα όλων των μελών της για να αποδώσει άνθη και καρπούς σε πεδία, όπως ήθη, ίσες ευκαιρίες και οι ανώτερες μορφές αλληλεπίδρασης των ανθρώπων, σε πεποιθήσεις και θρησκευτικά πιστεύω, σε κάθε πτυχή του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. 

Το δημοκρατικό ιδεώδες σημαίνει αυτοδιακυβέρνηση, ήτοι απαιτεί αυτοοργάνωση, αυτονομία, αυτοδιαχείριση και συν-ευθύνη στα πάντα. Απαιτεί ενεργούς πολίτες σώφρονες και αγαθούς. Ήτοι καλλιεργημένους , ώστε να δικαιούνται μερίδιο στη διακυβέρνηση της χώρας.

  Απαιτεί, κατά κανόνα, περισσότερα από όσα είναι συχνά διατεθειμένοι να δώσουν οι πολίτες. Δεν σημαίνει μακαριότητα, ηρεμία, ακινησία και κορεσμό. Γιατί ποτέ οι δημοκρατικές κατακτήσεις δεν είναι απόλυτα προστατευμένες! Απαιτείται συνεχής ανησυχία και ακοίμητη εγρήγορση. Η πιο μεγάλη απειλή είναι η ακηδία (αδιαφορία). Σε ένα κακό δημοκρατικό γίγνεσθαι ακόμη και οι ενάρετοι πολίτες δεν μπορούν να δρουν προς όφελος του συνόλου.

Σήμερα, η παγκοσμιοποιημένη ποικιλόμορφη δημοκρατία αντιμετωπίζει συνεχώς και νέους κινδύνους. Η ανθρώπινη προσωπικότητα έχει τεθεί σε δεύτερη μοίρα έναντι του εμπορικού κέρδους. Η μαζική κουλτούρα έχει κυριαρχήσει της πνευματικής καλλιέργειας. Οι φοβερές ανισότητες σε συνδυασμό με την ακραία ατομοκρατία ενισχύουν τη βαρβαρότητα.

 Η αγωγή με την κάθετη διδασκαλική έννοια έχει χάσει σημαντικό μέρος από την αίγλη της και την ουσία της, λόγω της οριζόντιας διάδοσης καταιγισμού πληροφοριών και μιμήσεων μέσω των κάθε είδος ΜΜΕ και διαδικτύου. Εκτιμάται ως απόλυτα επιτακτική μια κοπερνίκεια στροφή στην όλη παιδεία, ώστε να καλλιεργηθεί μεταξύ των πολιτών ένα πνεύμα αδελφοσύνης, όμοιο με εκείνο της μικροκοινωνίας, δηλαδή μιας αρμονικής οικογένειας.

  Επίλογος: Η πολιτειακή αγωγή, η πολιτειότητα (polity) συνιστά το βασικό παράγοντα δημιουργίας υγιούς κοινωνίας και δημοκρατίας, η οποία στην κοινωνία μας είναι σχεδόν ανύπαρκτη και έχει αφεθεί στην αδιάκριτη δικαιοδοσία της ανεύθυνης διάδοσης πληροφοριών. Ταυτόχρονα, η υπερβολική εξειδικευμένη γνώση, προκάλεσε θύλακες ανευθυνότητας για τον μέσο πολίτη. Κυριαρχεί η ψευδαίσθηση ότι όλα είναι γνωστά σε όλους και όλοι είμαστε ίσοι και ικανοί για όλα! Επιδιώκεται πρώτιστα η ατομική απόλαυση και ηδονή! Λησμονείται το βασικότερο ότι στη δημοκρατική συμβίωση όλοι μας έχουμε ένα μέρος ευθύνης για τη λειτουργία της Πολιτείας, εκτελώντας τα καθήκοντά μας και βοηθώντας τους αρμοδίους στο ρόλο τους. Δεν αρκεί το ασφαλές όριο της κριτικής για τις παραλείψεις των αρμοδίων. Το πώς πρέπει να υπερισχύσει του γιατί.

Μόνον σε πνεύμα αδελφοσύνης βρίσκουν νόημα και μπορούν να εξισορροπηθούν με δίκαιο τρόπο οι αγεφύρωτες διασπαστικές τάσεις που αναδύονται κατά την εφαρμογή της ατομικής ελευθερίας, της ισοτιμίας, της διαφορετικότητας, της ατομικότητας, της ταυτοσημίας...Συνάγεται αβίαστα ότι είναι αναγκαία μια διαρκής μέριμνα, φροντίδα και προσπάθεια εκ μέρους όλων μας για μια πληρέστερη και δια βίου ολιστική παιδεία, στην οποία ανήκει και η δημοκρατική παιδεία, πολιτειότητα (polity) με απώτερο στόχο την υγιή Δημοκρατία. 

Κίνητρο για την προσπάθεια αυτή ας είναι το πιστεύω μας ότι η Δημοκρατία συνιστά ύπατη εμμενή αξία για την ατομική, αλλά προπαντός για κοινωνική ζωή μας. Αδήριτη ανάγκη και καθήκον μας είναι με το παράδειγμά μας, τις γνώσεις και την πειθώ μας να βοηθήσουμε τις νεότερες γενιές στην εμπέδωση του συνανήκειν και τη σύμπραξη σε συμμετοχική Δημοκρατία όλων των πολιτών.

 Κοντολογίς, όλοι μας είμαστε υποχρεωμένοι να καταστούμε ικανοί ενεργοί πολίτες! Είμαστε άραγε!

Με αυτά τα «οράματα και ευγενείς φιλοδοξίες εργασθήκαμε για την γένεση της Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας ΕΔ. Ξεκινήσαμε περίπου πριν από δέκα και πλέον έτη ελάχιστοι Συνάδελφοι με ποικίλες απόψεις, αλλά με ενιαίο σκοπό τη δημιουργία ενός όσο το δυνατόν πληρέστερου πνευματικού Φορέα για τον προσδιορισμό τη διάδοση της έννοιας της Ολιστικής Παιδείας. 

Από τα πρώτα βήματά μας βρήκαμε ικανοποιητική ανταπόκριση και με ποικίλες εκδηλώσεις, συγκεντρώσεις-διαλέξεις, δημιουργία ιστότοπου και κυρίως με τη συγγραφή εκατοντάδων δοκιμίων και διαλέξεων το πνευματικό έργο της Κιβωτού άρχισε να αναγνωρίζεται και να αποπνέει εμπιστοσύνη όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς (δοκίμια αναδημοσιεύονται όπου Ελληνικές Κοινότητες :στις ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Αίγυπτο και αλλαχού). Έχουν εκδοθεί ήδη δύο βιβλία με θέμα την Ολιστική Παιδεία, όπως και εξαιρετικά βιβλία με ποικίλα Ιστορικά θέματα. Ακόμη και σε διατριβές αποφοίτησης Ευελπίδων έχουν αναφερθεί αντίστοιχες έννοιες.

Δυστυχώς, όμως, υπήρξαν και ανυπέρβλητα εμπόδια: Η πανδημία κορωνοϊού επέβαλε διακοπή των ανοικτών συγκεντρώσεων. Οι πρόωροι θάνατοι εκλεκτών Συναδέλφων και Καθηγητών, αλλά και τα χρόνια που χωρίς να το θέλουμε προστίθενται οσημέραι σε όλους μας δυσχεραίνουν την απόδοση πνευματικού έργου μας. Ευτυχώς, όμως, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ανεξάντλητος αριθμός νεότερων Συναδέλφων και φίλων, οι οποίοι ασπάζονται τις απόψεις της Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας!

Ποιούμε έκκληση σε ΟΛΟΥΣ σας να εγγραφείτε στην Κιβωτό (με το ολιγοστό κόστος των πέντε! ευρώ) και να ενώσετε τις σκέψεις σας και τις προσδοκίες μέσω του Ιστότοπου μας.

 Θα πάρουμε ψυχική δύναμη και προπαντός θα έχει συνέχεια στο έργο που ήδη έχει ξεκινήσει με μεγάλη προσπάθεια.

                            Δημήτρης Κ. Μπάκας

                         15 Σεπ. 2023

ΥΓ: Παρατίθεται στη συνέχεια για ενημέρωσή σας το σχετικό κείμενο , το οποίο εκφωνήθηκε στην επίσημη συνεδρίαση στη ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ την 23 Σεπ 2016:

 Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΚΙΒΩΤΟΥ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕNOΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Προοίμιο: Με τον όρο ανάδυση, το αντίθετο της έννοιας κατάδυση (καταβύθιση μέσα σε υγρό) εννοούνται τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες που προέρχονται από τη σύνθεση διαφόρων στοιχείων ή συστατικών, που συγκροτούν ένα όλον. Δεν ανάγονται, αποκλειστικά, στα χαρακτηριστικά και στις ιδιότητες των μεμονωμένων συστατικών. Δεν ταυτίζονται με τα αποτελέσματα, που είναι γραμμικές συνέχειες. Δεν είναι επιφαινόμενα, ούτε εποικοδομήματα. Είναι ανώτερες ιδιότητες, που μπορούν να αναδρούν στα συστατικά προσδίδοντάς τους ιδιότητες του όλου. Προέρχονται από την αλληλεπίδραση της οργανωτικής σύνθεσης του όλου.

 Όταν το κάθε συστατικό έχει τη σωστή αναλογία έχουμε αρμονική σύνθεση με άριστα αποτελέσματα. Κανένα συστατικό δεν κυριαρχεί, αλλά συμμετέχει αναλογικά σε ελεύθερη σύνθεση. Άρωμα και ευαρέσκεια αναδύονται από την αρμονία. Η δυσοσμία και ο αφόρητος θόρυβος κυριαρχούν σε περίπτωση αταξίας. 

Κάποια παραδείγματα αρμονικής ανάδυσης θα μας πείσουν για την αξία τους:

Η μοσχοβολιά, η γλυκιά ευωδία, το ανάβλυσμα ενός λουλουδιού. 

Η υπέροχη μελωδία μιας μουσικής σύνθεσης.

Η μαγεία που εκπέμπουν τα χρώματα ενός ωραίου πίνακα ζωγραφικής. 

Η αύρα που εκπέμπει μια προσωπικότητα με ευγένεια και σοφία. 

Η ωραιότητα που μας γοητεύει χωρίς να προκαλεί.

Ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η ανάπτυξη ενός λαού, μια ιδέα, το πνεύμα κοκ

Εισαγωγή: Η Κιβωτός μας συνιστά ανάδυση που προέρχεται από ποικίλες αναδράσεις πολλών παραγόντων που έχουν ριζώματα στο Ανθρώπινο, Ελληνικό, Θρησκευτικό, Πολιτιστικό καταπίστευμα, όπως αυτό εμπλουτίσθηκε με τα μηνύματα του Διαφωτισμού, της νεωτερικότητας, της αστικής εποχής και το μαζικό χαρακτήρα της μετανεωτερικότητας μέχρι την εποχή μας. Η ίδρυση της Κιβωτού, ως ανάδυση προέκυψε κατά βάση από την σοβούσα Κρίση που μαστίζει την Πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια, η οποία επιβεβαίωσε κατά τον πιο οδυνηρό τρόπο, ότι το βαθύτερο αίτιο είναι το τεράστιο έλλειμμα της ευρείας , μεθοδευμένης, Παιδείας, που αποσκοπεί στη συγκρότηση προσώπων, με συνείδηση του συνανήκειν.

Η θριαμβεύουσα τεχνολογία σε συνδυασμό με την άκρως εξειδικευμένη εκπαίδευση και η ταυτόχρονη θεοποίηση του χρήματος και του οικονομικού κέρδους ως ύπατη αξία συρρίκνωσε και ενίοτε μηδένισε την ανθρωπιστική παιδεία και αγωγή που αποβλέπουν στην ανάπτυξη της ανθρωπινότητας, ως ύπατης αξίας, μετέτρεψαν τον άνθρωπο σε «εργαλείο» παραγωγής κέρδους και καταναλωτικό ον. Έτσι, αδρανοποιήθηκαν όλες οι πηγές της ανθρώπινης καλλιέργειας και ταυτότητας, κλασσική φιλοσοφία, θρησκεία, ευγενής πολιτισμός.

Σύντομο χρονικό της ίδρυσης: Λονδίνο 1994.« Κύριε Πρόεδρε είστε αισιόδοξος για το μέλλον της Χώρας σας και εάν ναι, πού στηρίζετε την αισιοδοξία σας;». Ήταν η ερώτηση Άγγλου Δημοσιογράφου απευθυνόμενου στον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο Μαντέλα. Η απάντηση τού ήδη θρύλου της Νοτιοαφρικανικής Ένωσης χωρίς κανένα δισταγμό: «ασφαλώς είμαι αισιόδοξος. Η τεράστια δύναμη της Χώρας μου είναι ο Λαός της». Ο Δημοσιογράφος ψέλλισε: « Μα πώς είναι δυνατόν; Ο Λαός μόλις τώρα απελευθερώθηκε!». Και απάντηση του Μεγάλου Ηγέτη ευθύτατη: «EDUCATION»!! Λίγες μέρες αργότερα ακριβώς την ίδια απάντηση μας έδωσε σε αντίστοιχη ενημέρωση ο Πρόεδρος (Φιλόσοφος) του Μπαγκλαντές, σε Ομάδα του Βασιλικού Κολλεγίου Στρατηγικών Μελετών Λονδίνου[RCDS]. Φυσικά, και οι δύο Ηγέτες γνώριζαν και είχαν πεισθεί ότι: «Η Παιδεία καθάπερ ευδαίμων χώρα πάντα τα αγαθά φέρει», που είπε ο Σωκράτης.

Το καταπίστευμα του Μεγάλου Εθνομάρτυρα Πρώτου Κυβερνήτη της Νεότερης Ελλάδας πλημμυρίζει το περιβάλλον της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων [ΣΣΕ]. Ο Καποδίστριας ίδρυσε με την ανάληψη της διακυβέρνησής του το πρώτο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της Ελλάδας και ονόμασε τους Μαθητές του ΕΥΕΛΠΙΔΕΣ (ευ + ελπίδες, καλές ελπίδες, της Πατρίδας μας) προσβλέποντας σοφότατα ότι θα μπορούσαν να μεταλαμπαδεύσουν μέσω της Παιδείας την αγάπη προς την Πατρίδα σε βαθμό αυτοθυσίας. Αυτό συνιστά ύπατο καταπίστευμα του Μεγάλου Οραματιστή: Η δημιουργία υπεύθυνων ελληνοπαίδων που θα άρουν στους ώμους τους το φορτίο δημιουργίας ευνομούμενου Κράτους. Και από τότε ο σοφός λαός θεωρεί ότι «Ο στρατός είναι το πιο καλό Σχολείο»! Αυτό, δυστυχώς, αμβλύνθηκε σημαντικά στην εποχή μας. Στη ΣΣΕ διατυπώθηκε το 1996 η μεθοδευμένη ευρύτατη Παιδεία, με τον όρο ανδραγωγία. (Το συνθετικό άνδρας με την έννοια του ανθρώπου, όπως ο Όμηρος το είχε εκφράσει: «Ζεύς Πατήρ ανδρών τε και Θεών». Η ανδραγωγία συνιστά την συνέχεια της Παιδαγωγίας, που συναποτελούν την Ολιστική Παιδεία. Είναι λέξη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, όπως νηπιαγωγός, παιδαγωγός ανδραγωγός.

Το 1997 προσκεκλημένοι της Σχολής επισκέφτηκαν και ενημερώθηκαν για το παιδευτικό έργο πέντε Μέλη της Ακαδημίας Αθηνών, τα οποία ομόφωνα διατύπωσαν την άποψη ότι όντως η ανδραγωγία συνιστά και το μεγάλο έλλειμμα στη Χώρα μας. (Σε άλλες Χώρες υπάρχουν ήδη Ινστιτούτα για την andragogy). Μέχρι το 2012 δημοσιεύθηκαν αρκετά άρθρα-μικρά δοκίμια με σχετικά θέματα, όπως: «Ο Εύελπις ως αειφόρος αξία», «Το καταπίστευμα του Καποδίστρια». «Το στρατεύεσθαι εν ειρήνη ως δημοκρατική αξία» κλπ. με σκοπό τη διάδοση της αξίας της παιδείας.

Το 2012 μια άλλη σπουδαία συνιστώσα έλαβε χώρα. Μια ωραία σκέψη ήλθε από εκλεκτό συνάδελφο, που επί σειρά δεκαετιών ασχολείται με την πατριωτική δημοσιογραφία στη Θεσσαλονίκη. Προτάθηκε να αναληφθεί μια πρωτοβουλία ίδρυσης ενός «Πολιτιστικού Συλλόγου των Στρατιωτικών». Μια ιδέα να καταγράφεται και να προβάλλεται το έργο των στελεχών και μελών των οικογενειών των Ενόπλων Δυνάμεων. Η αντιπρότασή μας, το 2013, που έγινε αποδεκτή, ήταν να δημιουργηθεί ένας «Πολιτισμικός Σύνδεσμος Ενόπλων Δυνάμεων» ευρύτερης μορφής και με σκοπό τη διάδοση της παιδείας που παρέχεται στις Παραγωγικές Σχολές. Δημοσιεύεται σχετικό άρθρο-δοκίμιο « Πολιτισμικός Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων, (Στρατηγός Γιάννης Μακρυγιάννης)». Συγκροτήθηκε τριμελής Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή (ΠΔΕ) για την προεργασία της ίδρυσης.

Για ποικίλους λόγους η προσπάθεια καρκινοβατούσε μέχρι το 2014, οπότε η Οικονομική Κρίση επιδείνωσε την κατάσταση στη Χώρα μας και βρέθηκαν αυθόρμητα ικανά στηρίγματα για περαιτέρω σύσταση του Φορέα. Την 17 Σεπ. 2014 έλαβε χώρα συγκέντρωση 37 μελών για συζήτηση, στην οποία η όλη προσπάθεια, παραλίγο, να ματαιωθεί λόγω μερικής ετεροδοξίας και ετερογονίας των σκοπών. Με τη θετική σύμπραξη ικανών στελεχών διευρύνθηκε σταδιακά και με μεθοδευμένες ενέργειες συντάχθηκαν η Ιδρυτική Διακήρυξη και το Καταστατικό. Πολλοί παράγοντες και ειδικά οι δημοσιεύσεις σε στρατιωτικά και μη έντυπα, οι παροτρύνσεις προς φίλους και συναδέλφους ανέπτυξαν ένα θετικό κλίμα, το οποίο οδήγησε την 20 Μαΐου 2015 στην Ιδρυτική Συνέλευση με παρόντα και υπογράφοντα το Καταστατικό 133 ιδρυτικά μέλη και εκλέχθηκε το Προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο (ΠΔΣ). Με συλλογική προσπάθεια υποβλήθηκε δεόντως και εγκρίθηκε το Καταστατικό και διαμορφώθηκε ο τελικός τίτλος: «ΚΙΒΩΤΟΣ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ» Δημοσιεύθηκαν άρθρα για τη διευκρίνιση όρων, όπως η ολιστική παιδεία και η ουσία του πνευματικού έργου. Ιδρύθηκε το πρώτο Παράρτημα στην Θεσσαλονίκη.

Στις 6 Μαρτίου 2016 έλαβαν χώρα στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη οι αρχαιρεσίες, στις οποίες προσήλθαν και γράφτηκαν νέα μέλη, οπότε ο αριθμός των μελών ξεπέρασε τα 200 εκλέχτηκε το τριετούς θητείας Διοικητικό Συμβούλιο. 

Διευκρινίζεται ότι από το Καταστατικό προβλέπεται εγγραφή, ως μελών τόσο των αποστράτων όσο και ιδιωτών.

Συμπεράσματα: Η ίδρυση της Κιβωτού μας είναι συλλογικό αποτέλεσμα-ανάδυση που προέκυψε από την άμεση ανάγκη για κάλυψη, στο βαθμό του δυνατού του μεγάλου ελλείμματος της Χώρας , της Ολιστικής Παιδείας. 

Η ουσία της Κιβωτού: Ο λογότυπός της είναι εύγλωττος. Ο όρος Ολιστική Παιδεία σημαίνει την καθολική παιδεία, η οποία υπηρετεί και συνθέτει ισότιμα και τα τρία βασικά ενεργήματα του ανθρώπου: το σκέπτεσθαι, το συναισθάνεσθαι και το πράττειν, τα οποία πραγματώνουν τις τρεις θεμελιώδεις αξίες αντίστοιχα, ήτοι την Αλήθεια, το Κάλλος και το Αγαθό (αρετή). Μόνον με τη σύμμετρη σύνθεση των τριών αυτών αξιών ολοκληρώνεται ο άνθρωπος, ως πρόσωπο.

Το «Ενόπλων Δυνάμεων» τέθηκε, καθόσον ουσιαστικά μόνον στα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ) θεμελιώνεται η Ολιστική Παιδεία δια της αγωγής, χωρίς υπερβολή! Η λέξη «Κιβωτός» συμβολίζει την αναδυόμενη ύπατη αξία της ιερότητας, καθόσον στη σφαίρα της ιερότητας ανήκουν οι αρετές της εμπιστοσύνης, της πίστης, της φιλότητας και της αγάπης. Τέλος, η ρήση «…Περί Πάτρης» τέθηκε, καθόσον στην έννοια της Πατρίδας κρυσταλλώνεται ό,τι αγιότερο και τιμιότερο συνέχει ένα σύνολο ανθρώπων. Ο γνώμονας και ο ζωτικός ορίζοντας κάθε ανθρώπινης ύπαρξης και προσπάθειας.

Η αναγκαιότητα ίδρυσης της Κιβωτού διαπιστώνεται καθημερινά γύρω μας και σε κάθε βήμα μας. Απλούστατα, όλες οι κακοδαιμονίες της Χώρας μας οφείλονται κατά βάθος στο τεράστιο έλλειμμα της Ολιστικής Παιδείας. Από την παραβατικότητα, έως τη χυδαιότητα και τη διχοστασία, τον λαϊκισμό και την εκτεταμένη διαφθορά.

  Η ΚΙΒΩΤΟΣ συγκροτείται σε Τομείς:

ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ-ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ- ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ και ΑΜΥΝΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΤΕΧΝΩΝ.

ΑΓΩΓΗΣ και ΗΘΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ.

 ΚΑΤΑΠΙΣΤΕΥΜΑΤΟΣ (ανθρώπινου, ελληνικού, θρησκευτικού).

ΕΡΕΥΝΑΣ και ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ.

Στόχοι (επιγραμματικά):

Καταγραφή και ανάδειξη του έργου και της εθνικής κληρονομιάς προσώπων και Ιδρυμάτων με τη δημιουργία ξεχωριστών θυρίδων στον ιστότοπο της Κιβωτού.

Προσπάθεια στην προώθηση της έννοιας της Ολιστικής Παιδείας, αρχής γενομένης από τα ΑΣΕΙ.

Λειτουργία Χώρου συνθετικής Σκέψης Ομάδων από Προσωπικότητες ποικίλων ειδικοτήτων για τη μελέτη των τεράστιων σημερινών θεμάτων, τα οποία δεν μπορεί να συλλάβει από όλες τις πλευρές ένας μεμονωμένος ανθρώπινος νους και η έκδοση αποφάνσεων με αντικειμενικό κύρος.

Δημιουργία πνευματικού δεσμού μεταξύ των μελών της Κιβωτού.

Βασικές Αρχές Λειτουργίας της Κιβωτού:

 Απαρέγκλιτη τήρηση των Βασικών Αρχών της Κιβωτού ήτοι:

Κατάθεση όλων των απόψεων και προτάσεων, χωρίς προσπάθεια επιβολής τους.

Οι αποφάνσεις θα εξάγονται ύστερα από δημιουργικό διάλογο, σε κλίμα αυθεντικότητας, κοσμιότητας , υπευθυνότητας και καλής πίστεως.

Πιστή τήρηση του χαρακτήρα της Κιβωτού, ως ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ, ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΟΥΜΕΝΗΣ και ΑΥΤΟΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗΣ οντότητας .

Αποφυγή κάθε κομματικής ανάμιξης και επιρροής. Φυσικά, εννοείται ότι τα μέλη της έχουν τις προσωπικές πεποιθήσεις, που είναι απόλυτα σεβαστές. Θα είναι επιθυμητό και απόλυτα απαραίτητο μέλη της Κιβωτού να μπορούν να μεταλαμπαδεύουν τα παραγόμενα της Κιβωτού. Η Κιβωτός, όμως, πρέπει να παραμείνει αυστηρά το λίκνο της Ολιστικής Παιδείας παρέχοντας βοήθεια στην ανάπτυξη του ανθρώπου, ως προσώπου, κορυφαίου όντος επί της Γης. 

Επίλογος: Απώτερο όραμα είναι να δημιουργηθούν οι ικανές και αναγκαίες συνθήκες για την ανάδυση της ύπατης ανθρώπινης ποιότητας, του ανθρώπινου πνεύματος και οι αποφάνσεις της Κιβωτού να τυγχάνουν ευρύτερης αποδοχής λόγω αντικειμενικότητας, αυθεντικότητας και πειστικότητας με γνώμονα το καλό της Πατρίδας μας. 

Κοντολογίς, η Κιβωτός Ολιστικής Παιδείας Ενόπλων Δυνάμεων θα αναδειχθεί μέσα από την ποιότητα του ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ.

Η Κιβωτός θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η Κιβωτός του μέτρου, της σύνθεσης του συνανήκειν και της ανθρώπινης προσωπικότητας μέσα σε έναν κατακλυσμό της υπερβολής, της ατομοκρατίας, του άκρατου καταναλωτισμού. 

Το εγχείρημα συνιστά πρόταγμα για το καλό της Πατρίδας μας και μπορεί να πετύχει, εάν η ποιότητα συνδυαστεί με τον μεγάλο αριθμό όσων, ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ πιστεύουν, ως αξία την εθελοντική συμμετοχικότητα. 

 

                                                        Ο Πρόεδρος Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας Ε.Δ.

                                                          Αντιστράτηγος εα Δημήτριος Μπάκας

                                                          Επίτιμος Διοικητής ΣΔΑ και πρώην Διοικητής ΣΣΕ

                                                          Διπλωματούχος ΕΜΠ- Πτυχιούχος Νομικής 

                                                           Μέλος ΕΕΤΕ και RCDS ΛΟΝΔΙΝΟΥ

                                                           22 Οκτ. 2016