«Wanted 18» από το Cine - Δράση.
Με την ποιήτρια Κάρολ Σανσούρ, διευθύντρια του Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου Αθήνας.
To Cine Δράση συνεχίζει τις προβολές του την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 8:15’μμ, στο ΤΥΠΕΤ, με την ταινία «The Wanted 18», ένα ντοκιμαντέρ και μαζί animation που χρησιμοποιεί συνεντεύξεις και κινούμενα σχέδια stop-motion για να αποτυπώσει μια απίστευτη στιγμή της Παλαιστινιακής Ιστορίας με χιούμορ και βάθος. Είναι η στιγμή που οι κατεχόμενοι Παλαιστίνιοι του Beit Sahour αποφασίζουν να αγοράσουν 18 αγελάδες και να μην αγοράσουν ποτέ πάλι ισραηλινό γάλα, γεγονός που δεν γίνεται αποδεκτό από τους δεύτερους με ενθουσιασμό.
Οι σκηνοθέτες Amer Shomali και Paul Cowan δίνουν με χιούμορ τον παραλογισμό των γεγονότων, αλλά η ταινία τους δεν είναι φαρσοκωμωδία. Είναι μια ιστορία ειπωμένη παιχνιδιάρικα και δίκαια για την ανεξαρτησία και την οδυνηρή θυσία που συνοδεύει τον αγώνα των λαών για να την εξασφαλίσουν.
Βλέπουμε την ταινία και την συζητάμε με την Κάρολ Σανσούρ, ποιήτρια, πολιτιστική παραγωγό και διευθύντρια του Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου της Αθήνας.
Το Beit Sahour είναι μια χριστιανική παλαιστινιακή πόλη στα περίχωρα της Βηθλεέμ ιδιαίτερη πατρίδα του Amer Shomali ενός εκ των σκηνοθετών. Αν και δεν την είδε ποτέ στη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, καθώς μεγάλωσε σε καταυλισμό προσφύγων, αυτή ήταν πάντα παρούσα στις ιστορίες και τις φωτογραφίες των γονιών του. H πόλη βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της Πρώτης Ιντιφάντα (1983-1993) κατά της ισραηλινής κατοχής. Υπήρξε το κέντρο μιας φορολογικής απεργίας, όταν οι κάτοικοι σταμάτησαν να πληρώνουν φόρους καθώς τα έσοδα από αυτούς χρηματοδοτούσαν κατοχικές ενέργειες. Εξ αιτίας των κινητοποιήσεων υπήρξαν καθημερινές αντιπαραθέσεις μεταξύ ντόπιων, συνήθως άοπλων, νέων και του στρατού κατοχής που προσπαθούσε να ακυρώσει το συνεχιζόμενο μποϊκοτάζ ισραηλινών προϊόντων. Απαγορεύσεις κυκλοφορίας επιβάλλονταν συχνά, ενώ οι τυχαίες συλλήψεις ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Αλλά η καταστολή αντί να κάμψει την αντίσταση των χωρικών τους έφερε πιο κοντά. Οι νεαροί που κρατούνταν χωρίς λόγο στα αστυνομικά τμήματα έμαθαν να παίζουν τάβλι και να κάνουν πάρτι. Στη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας, στα μπαλκόνια όλων των σπιτιών τα ηχεία έπαιζαν την ίδια μουσική ταυτόχρονα. Το εντυπωσιακότερο όμως αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία εργατικών και αγροτικών συμβουλίων που συντόνιζαν τη δουλειά των αγροτών, των δασκάλων και άλλων κατοίκων. Η κοινότητα φρόντιζε τον εαυτό της, προς μεγάλη απογοήτευση των δυνάμεων κατοχής.
Όλοι οι παραπάνω αγώνες έχουν τη θέση τους στην ταινία, η οποία όμως επικεντρώνεται σε μια από τις πλέον περίεργες ιστορίες αντίστασης, όπου οι αντιστασιακοί και συνεπώς καταζητούμενοι τρομοκράτες είχαν τη μορφή 18 αγελάδων. Καθώς τα συγκεκριμένα ζώα παράγουν και κρέας και γάλα θεωρήθηκε ότι μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για μια οικονομία βασισμένη στα παλαιστινιακά προϊόντα. Αγορασμένες από ένα ισραηλινό κιμπούτς, οι αγελάδες από σημαντικό στοιχείο του μποϊκοτάζ των κατοχικών προϊόντων μετατράπηκαν σε σύμβολο ανεξαρτησίας των κατοίκων και σημαντική πτυχή της προσπάθειας τους να εξασφαλίσουν αυτάρκεια τροφής. Η παραγωγή γάλακτος στο σπίτι ήταν βέβαια μια ευγενής ιδέα, αλλά κανένας από τους χωρικούς διέθετε πείρα. Έτσι ένας ντόπιος μαθητής έπρεπε να σταλεί στις ΗΠΑ για να μάθει τα βασικά για το άρμεγμα. Αν όλα αυτά ακούγονται κάπως αστεία, η απάντηση των Ισραηλινών αξιωματούχων ήταν αρκούντως παράξενη. Αρχικά θεωρώντας ότι 18 αγελάδες δεν μπορούσαν να συντηρήσουν μια πόλη 10.000 κατοίκων υποτίμησαν την κίνηση. Στην πορεία όμως και καθώς οι αγελάδες γίνονταν σύμβολο γενικής αντίστασης, τις θεώρησαν επικίνδυνες για την ασφάλεια του Ισραήλ και προσπάθησαν να τις κατασχέσουν. Όταν δε οι κάτοικοι του χωριού κατάφεραν να τις κρύψουν επί 8 ημέρες, 100 στρατιώτες με φωτογραφίες των αγελάδων περνούσαν από σπίτι σε σπίτι σε όλο το χωριό προσπαθώντας να τις εντοπίσουν.
Παρόλα τα παραπάνω διασκεδαστικά η αντίσταση δεν ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Μεσολάβησαν οι συμφωνίες του Όσλο, ακολούθησε μια περίοδος φαινομενικής ειρήνης στη διάρκεια της οποίας η αντίσταση αποστρατεύτηκε, ενώ με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ και του προέδρου Μπιλ Κλίντον, δόθηκε τεράστια στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ, που του επέτρεψε να ανακτήσει τον έλεγχο. Αυτό είχε τραγικές συνέπειες για πολλούς μαχητές της αντίστασης, ανάμεσα τους και τον ξάδερφο του σκηνοθέτη. Οι κάτοικοι του Beit Sahour γνώριζαν ότι η σύγκρουση Παλαιστινίων-Ισραηλινών ήταν μια πολύ μεγάλη και πολύπλοκη μάχη από μια απλή εκτροφή βοοειδών. Ωστόσο, στη μικρή τους γωνιά της αντίστασης, οι αγελάδες ήταν ο δικός τους φωτεινός φάρος γύρω από τον οποίο συσπειρώθηκαν για να βγουν από το ατελείωτο σκοτεινό τούνελ της εθνικής τους ύπαρξης.
Υπάρχουν πολλές αφηγήσεις -και κινηματογραφικές- που αναφέρονται στον αγώνα των Παλαιστινίων και διηγούνται, αρκετές δραματικές ιστορίες. Μερικές από αυτές έχουν χιούμορ. Αλλά καμία άλλη ταινία δεν καταφέρνει να δώσει τόσο επιδέξια ένα δραματικό πολιτικό θέμα με χιούμορ όπως το «Wanted 18». Η χρήση του animation (κάτι που χρησιμοποιείται και στην ταινία «Βαλς με τον Μπασίρ») προσφέρει τη δυνατότητα στους σκηνοθέτες να αποτυπώσουν το πνεύμα της εξέγερσης δείχνοντας ότι η σημασία των αγελάδων ήταν κάτι περισσότερο από τους απλούς παραγωγούς γάλακτος. Ήταν σύμβολα ελευθερίας και ανάπτυξης. Αντιπροσώπευαν εκείνους που επιθυμούσαν να τερματίσουν την καταπίεσή τους.
Παλαιστίνη, Καναδάς, Ντοκιμαντέρ, Animation, 2014. Διάρκεια: 75’. Σκηνοθεσία: Paul Cowan, Amer Shomali. Σενάριο: Paul Cawan. Πρωταγωνιστούν: Alison Darcy, Walaa Eltiti, Yazeed Faruja. Εδώ το trailer της ταινίας.
Λίγα λόγια για την Κάρολ Σανσούρ
Η Κάρολ Σανσούρ είναι ποιήτρια και πολιτιστική παραγωγός από την Παλαιστίνη. Συνδιευθύνει το «Shaeirat Project» και είναι διευθύντρια του Φεστιβάλ Παλαιστινιακού Κινηματογράφου Αθήνας. Έργα της έχουν μεταφραστεί στα Γαλλικά, Αγγλικά, Ιταλικά, Ισπανικά και Γερμανικά. Τα τελευταία 5 χρόνια ζει και δημιουργεί στην Αθήνα.
.jpg)