Φθινόπωρο

Πέμπτη 25/4/2024, στις 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ, από το Cine Δράση

 

Πέμπτη 25 Απριλίου 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ (Υμηττού & Πλαταιών) από το Cine Δράση

Φθινόπωρο/Sonbahar/Autumn

Τουρκία, Γερμανία, Δραματική, 2008. Διάερκεια:99’. Σκηνοθεσία-Σενάριο:  Ozcan Alper. Πρωταγωνιστούν: Onur Saylak, Megi Kobaladze, Serkan Keskin, Raife Yenigul, Nino Ledjava, Sibel Oz, Onur Saylak, Megi Kobaladze, Serkan Keskin,      Cihan Camkerte,    Serhan Pirpir,    Yasar Güven.

Από τα πιο ποιητικά και θαρραλέα πράγματα που μπορεί να δει κάποιος στη μεγάλη οθόνη είναι  το «Φθινόπωρο»  του Τούρκου σκηνοθέτη  Özcan Alper. Το φιλμ με αφορμή το μελαγχολικό οδοιπορικό ενός ανθρώπου προς την αυτογνωσία, την αυτοκάθαρση και τον επαναπροσδιορισμό των πράξεων που τον οδήγησαν σε δραματική κατάσταση, καταπιάνεται με θέματα που απασχολούν κάθε ανθρώπινη ύπαρξη:  το νόημα της ζωής και του θανάτου, το αναπόφευκτο της μοίρας, την επιθυμία για αγάπη, αποδοχή, ζεστασιά και ασφάλεια, την σχέση με την πολιτική και την έγκλειστη ζωή είτε μέσα από τα κάγκελα της φυλακής, είτε έξω. Εξαιρετικός κινηματογράφος με εθνική ταυτότητα και περηφάνια, μεστός σε περιεχόμενο, στον οποίο ο θεατής βρίσκει κάτι περισσότερο από τις συνηθισμένες βιομηχανικές παραγωγές των στούντιο και ανταμείβεται πλουσιοπάροχα για την επιλογή του. Μια έκκληση υψηλού λυρισμού για ανθρωπιά και ανεκτικότητα, είτε στην Τουρκία είτε σε άλλες χώρες όπου οι άνθρωποι καταπιέζονται από αυταρχικά ή και δικτατορικά καθεστώτα. 

Τουρκία. Δεκαετία του 1990. Δικτατορία του Εβρέν. Ο Γιουσούφ, ένας επιστήμονας-ερευνητής, αποφυλακίζεται  για λόγους υγείας αφού έχει εκτίσει φυλάκιση δέκα ετών. Είχε συλληφθεί στα 22 του χρόνια για παράνομη πολιτική δράση, καθώς όντας φοιτητής συμμετείχε σε αντικυβερνητικές, αντιδικτατορικές διαδηλώσεις ο οποίες είχαν μετεξελιχθεί σε βίαιες ταραχές.  Ελεύθερος πλέον, καταπονημένος, με αδύναμους πνεύμονες, υποφέροντας από αϋπνία και εντελώς μουδιασμένος καθώς η ζωντάνια του έχει φθαρεί όπως ακριβώς και οι νεανικές πολιτικές του ιδέες έχει ως μόνη επιλογή την επιστροφή στη γενέτειρα του,  στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στα σύνορα με την Γεωργία.   Η φτώχεια είναι πανταχού παρούσα, το ίδιο και η άγρια ομορφιά του ορεινού αρχέγονου τοπίου. Τον υποδέχεται η ηλικιωμένη  μητέρα του στην ξύλινη καλύβα τους. Η κοπέλα του παντρεύτηκε, ο πατέρας πέθανε, η αδελφή του και η οικογένεια της  μετακόμισαν στη μεγάλη πόλη αναζητώντας καλύτερη ζωή. Την ίδια επιλογή έχουν κάνει και όλοι οι νέοι του χωριού. Εκεί απόμειναν μόνον οι γέροι. Και ο Μιχαήλ, ξυλουργός, πρώην ριζοσπάστης, παιδικός φίλος του Γιουσούφ  ο μόνος  που παντρεύτηκε και παρέμεινε στο χωριό, ίσως γιατί δεν είχε τη δύναμη να διεκδικήσει αλλού ένα καλύτερο μέλλον. Ο   Γιουσούφ  προσπαθεί να ενταχθεί σε μια κοινωνία που τον ξεπέρασε και της οποίας δεν είναι πλέον μέρος. Βοηθάει τον Μιχαήλ σε χειρωνακτικές εργασίες, περνάνε παρέα τον περισσότερο χρόνο τους. Ανήμποροι και οι δυο να διαγράψουν τις αναμνήσεις των διαδηλώσεων και των εξεγέρσεων στις φυλακές παρακολουθούν τις ένδοξες εκείνες εποχές να ξεγλιστράνε σαν νερό μέσα από τα χέρια τους. 

Καθώς σταδιακά ο χειμώνας αντικαθιστά το φθινόπωρο, ο Γιουσούφ θα γνωρίσει την πανέμορφη Έκα, μια νεαρή Γεωργιανή που έχει διασχίσει  τα σύνορα με σκοπό να κερδίσει χρήματα ως πόρνη, ώστε να συντηρήσει την μητέρα και την μικρή κόρη της που βρίσκονται στο Μπατούμι.  Αν και η χρονική στιγμή και οι συνθήκες δεν ευνοούν αυτούς τους δύο ανθρώπους που ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους να «συναντηθούν», ανάμεσα τους θα αναπτυχθεί ένα πλατωνικό φλερτ, μια περίεργη, «σιωπηλή» σχέση. Ο Γιουσούφ   θυμίζει  στην Έκα  τις φιγούρες των ρωσικών μυθιστορημάτων που λατρεύει να διαβάζει, και οι λυπητερές λακωνικές συναντήσεις τους καταλήγουν μια νύχτα σε κάτι που θα μπορούσε να ονομαστεί πράξη αγάπης ή ίσως απλά μια αμοιβαία πράξη συμπόνοιας. Οτιδήποτε περισσότερο φαντάζει ουτοπικό, όπως ακριβώς οι ιδέες που πίστεψε ο Γιουσούφ  στη νεότητα του και «έχασε» για αυτές 10 χρόνια και ίσως όλη του τη ζωή. 

Το «Φθινόπωρο» είναι το ντεμπούτο του Τούρκου σκηνοθέτη Ozcan Alper,  που δείχνει να έχει αφομοιώσει τις καλύτερες παραδόσεις του τουρκικού σινεμά που υπηρετήθηκαν από δημιουργούς όπως ο Σεμίχ Καπλάνογλου και ο Νουρί Μπιλγκέ Τσειλάν.  Ένα σινεμά εσωτερικής δράσης, εκθαμβωτικών τοπίων και λίγων λέξεων. Λέει την ιστορία του απλά, αλλά με βάθος. Με χαμηλούς τόνους και αργούς, ήρεμους ρυθμούς αποδίδει με επιτυχία το εξαίσιο σκηνικό χωρίς να  αποσπάσει την προσοχή του θεατή από τη ψυχολογία των χαρακτήρων. Οι δενδρόφυτες πλαγιές της περιοχής και το ίδιο το Φθινόπωρο  είναι πτυχές του πραγματικού πρωταγωνιστή της ταινίας: της φύσης. Μιας φύσης ευλογημένης, απειλητικής, καθησυχαστικής και αντιφατικής όσο ο ανθρώπινος χαρακτήρας. Το Φθινόπωρο   είναι εδώ η βαθιά ανάσα που παίρνει η φύση, βγαίνοντας από το καλοκαίρι και οδεύοντας προς τον χειμώνα. Είναι τα σύννεφα που σκεπάζουν τον ουρανό, η βροχή που υγραίνει το χώμα, ο αέρας που θροΐζει ανάμεσα στα φύλλα των δέντρων, μια συνεχής αίσθηση απόλυτης και μελαγχολικής ηρεμίας. Η επιλογή του σκηνοθέτη  να επικεντρωθεί στο περιβάλλον και όχι στον ήρωά του, τον βοηθούν να μεταφέρει την αίσθηση ματαιότητας, απογοήτευσης και πολιτικού αδιεξόδου στο οποίο βρίσκεται ο πάλαι πότε αγωνιστής Γιουσούφ για το χαμένο όνειρο του και μια ολόκληρη σειρά από ιδανικά που έχουν κλονιστεί. Η πολιτική διάσταση στην ταινία παραμένει κυρίαρχη και στέλνει πολύ έντονα μηνύματα για την σημερινή ρευστή σε κάθε επίπεδο γειτονική χώρα. 

Τα βραβεία σε πολλά διεθνή φεστιβάλ (Άδανα, Λοκάρνο, Τιφλίδα, Καναδάς, Γαλλία, Άγκυρα, Σόφια, Γιερεβάν, «Ευρωπαϊκή ανακάλυψη της χρονιάς») είναι απλά η επιβεβαίωση της καλλιτεχνικής αξίας του φιλμ και των ερμηνευτών του. Στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο, ο θεατρικός ηθοποιός (και σκηνοθέτης) Onur Saylak ενσαρκώνει με ένταση έναν αποδυναμωμένο άντρα. Προσπαθώντας να ξαναρχίσει τη ζωή του – μια σπίθα ζωής φωτίζει τα μάτια του καθώς ρίχνει μια φευγαλέα ματιά στο μπαλέτο που δείχνει η τηλεόραση. Η εξαιρετική Megi Kobaladze αποτελεί το ιδανικό ταίρι καθώς στο σιωπηλό πρόσωπό της αντανακλάται η δύναμη  της απώλειας.

Εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=mVy1YrgVGcw   το trailer