Αμβλώσεις και Δημογραφικό:

Επικίνδυνος Αναρχισμός ή Αναγκαίος Διάλογος;

Γράφει η Ασπασία Δέσποινα Μουστακίδη

Η πρόσφατη τοποθέτηση του Έλληνα ευρωβουλευτή Νίκου Αναδιώτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφορικά με τις αμβλώσεις προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αναμοχλεύοντας έναν διάλογο που, για πολλές κοινωνίες, έχει πλέον οριστικά κριθεί. Υπό το πρόσχημα της δημογραφικής κρίσης, ο ευρωβουλευτής της Νίκης επανέφερε στο προσκήνιο ένα επιχείρημα που εδράζεται σε παρωχημένες αντιλήψεις περί αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, υπονοώντας ότι ο περιορισμός των αμβλώσεων θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μέσο ενίσχυσης της γεννητικότητας στη χώρα μας.

Η εν λόγω τοποθέτηση δεν έμεινε αναπάντητη. Πολιτικές δυνάμεις και φορείς που προασπίζονται τα δικαιώματα των γυναικών αντέδρασαν άμεσα, χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις του ως οπισθοδρομικές και επικίνδυνες. Ενδεικτικά, το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής τις κατήγγειλε ως ευθεία προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών, υπενθυμίζοντας ότι η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος δεν μπορεί να τίθεται υπό διαπραγμάτευση.

Η τοποθέτηση του κ. Αναδιώτη εγγράφεται σε μια ευρύτερη συντηρητική τάση που τα τελευταία χρόνια επιχειρεί να αναθεωρήσει κεκτημένα δικαιώματα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από την Πολωνία, όπου οι αυστηροί περιορισμοί στις αμβλώσεις έχουν οδηγήσει σε διεθνείς καταδίκες, έως τη Γαλλία, όπου πρόσφατα κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα στην άμβλωση ως προληπτικό μέτρο έναντι ενδεχόμενων ανατροπών, γίνεται σαφές ότι η συζήτηση για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα δεν έχει κλείσει οριστικά.

Στην Ελλάδα, όπου η άμβλωση έχει αποποινικοποιηθεί από το 1986 και αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών, απόψεις όπως αυτή του κ. Αναδιώτη δεν φαίνεται να βρίσκουν ευρεία κοινωνική αποδοχή. Η ελληνική κοινωνία έχει προ πολλού αποδεχθεί ότι η μητρότητα δεν μπορεί να επιβάλλεται διά της απαγόρευσης, αλλά αντιθέτως προϋποθέτει συνθήκες οικονομικής σταθερότητας, εργασιακής ασφάλειας και κρατικής μέριμνας για τη στήριξη των οικογενειών. Το δημογραφικό ζήτημα δεν επιλύεται με τον περιορισμό των αμβλώσεων, αλλά με στοχευμένες πολιτικές που ενισχύουν τις οικογένειες και διασφαλίζουν την ισότητα των φύλων στον εργασιακό και κοινωνικό στίβο.

Η διατήρηση του αναπαραγωγικού αυτοκαθορισμού των γυναικών αποτελεί θεμέλιο κάθε σύγχρονης δημοκρατίας και η αμφισβήτησή του δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζεται ως απόπειρα ανατροπής θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ομιλία του κ. Αναδιώτη λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι ακόμη και δικαιώματα που θεωρούνται παγιωμένα δεν είναι απρόσβλητα από τις αναχρονιστικές πιέσεις συντηρητικών κύκλων. Η επαγρύπνηση της κοινωνίας και η διαρκής υπεράσπιση αυτών των δικαιωμάτων συνιστούν αναγκαία προϋπόθεση για τη διατήρηση μιας προοδευτικής και δημοκρατικής πολιτείας.

Το ερώτημα, επομένως, δεν είναι εάν η συζήτηση για την άμβλωση μπορεί να ξανανοίξει, αλλά εάν θα επιτρέψουμε την ανατροπή όσων έχουν ήδη κερδηθεί. Διότι τα δικαιώματα δεν είναι αυτονόητα· κατακτώνται, αλλά μπορούν και να ανακληθούν εάν δεν προασπίζονται με συνέπεια και αποφασιστικότητα.