Trump, Αμυντικές Δαπάνες του ΝΑΤΟ, οι ασυνεπείς σύμμαχοι και η συνεπέστατη Ελλάδα

                                                   (Μέρος 1) - Γράφει ο Κωνσταντίνος Γαλιώτος

EIKONA 1H

EIKONA 2H

ΕΙΚΟΝΑ 3H

ΓΡΑΦΗΜΑ

 

 

Οι αριθμοί – εκθέτες παραπέμπουν στις υποσημειώσεις του εκάστοτε Μέρους 1,2,..,ν της αλληλουχίας των άρθρων.

Αρκτικόλεξα -  ακρωνύμια - βραχυγραφίες - συντομογραφίες 

(α) Ελληνόγλωσσες: ΑΕΠ: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. ΑμΔαπ: Αμυντικές Δαπάνες. Γ.Γ.: Γενικός Γραμματέας. ΕΑ&ΑΣ: Εθνική Άμυνα & Ασφάλεια. ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση. ΕΕ(€):Ευρωζώνη. Εθν.Δημ.Αμ.Δαπ: Εθνικές Δημόσιες Αμυντικές Δαπάνες. ΕΕΣΣ: Ειδικές Εταιρικές Σχέσεις Συνεργασίας.  EKAE: Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενεργείας. ΕΚΑΧ: Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. ΕΟΑ: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας. ΕΣΣΔ: Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. ΗΒ: Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας. ΗΠΑ: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. ΚΕΠΠΑ: Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας.  ΚΠΑΑ: Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας. κ-μ: κράτος μέλος. ΚΚΣΕ: Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης. ΝΑΤΟ: Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου. ΟΑΣΕ: Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. OHE: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. ONE: Οικονομική και Νομισματική Ένωση.  ΠΟΠ: Πρόγραμμα Οικονομική Προσαρμογής. ΣΒΑ: Συνθήκη του Βόρειου Ατλαντικού. χ-μ: χώρα μέλος. ΕΟΣ: 

(β) Ξενόγλωσσες: EU: European Union.  EU€: Eurozone.  NATO: North Atlantic Treaty Organization. OSCE: Organization for Security and Co-Operation in Europe. OTAN: Organisation du Traité de l'Atlantique Nord‎‎. SIPRI: Stockholm International Peace Research Institute. UK: United Kingdom. US: United States. US$: United States Dollar. vs: versus (έναντι).

 

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ, ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

 

I.1 Με τη συμβουλευτική προτροπή της παροιμιώδους φράσης ένα καλό σκίτσο είναι καλύτερο από ένα μακρύ λόγο» όπως έλεγε ο Napoléon Bonaparte ή όπως αυτό μεταγενέστερα εκμοντερνίστηκε με τη χρήση της φράσης «A picture is worth ten thousand words (Μια εικόνα αξίζει δέκα χιλιάδες λέξεις)», θεωρήθηκε ότι για να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή επικοινωνία με το αναγνωστικό κοινό καθώς και η βέλτιστη αναγνωσιμότητα  του κειμένου, η συγγραφική αφήγηση θα έπρεπε να ξεκινήσει με μια σειρά εποπτικών βοηθημάτων, δηλαδή εικόνων¹,  σε ότι αφορά στο ΝΑΤΟ/ΟΤΑΝ (Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου ή Ατλαντική Συμμαχία, ίδρυση 4/4/1949, Συνθήκη της Washington, Συνθήκη του Βόρειου Ατλαντικού) καθώς και στα συμφραζόμενα και στα συμπαρομαρτούντα.

Και τούτο γιατί το ΝΑΤΟ είναι η κεντρική λέξη-κλειδί,  ο βασικός πυρήνας, το νοηματικό κέντρο  και η καρδιά του hic et nunc (εδώ και τώρα) εξεταζόμενου «σύνθετου, πολυθεματικού και πολυμερούς ζητήματος».  

Υπενθυμίζεται ότι πλησιάζει η ημερομηνία (στις 4/4/2025) του επετειακού εορτασμού της ολοκλήρωσης των 76 ετών ΝΑΤΟ και της εκκίνησης του 77^ου έτους του βίου του Οργανισμού.

I.2 Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ανοιχθεί μια παρένθεση για να εξηγηθεί το νόημα της φράσης «σύνθετο, πολυθεματικό και πολυμερές ζήτημα»   αφού «η σαφήνεια είναι σοφία, όχι η ασάφεια (σοφόν τοι τὸ σαφές, οὐ τὸ μὴ σαφές)»  όπως θα έλεγε ο Ευριπίδης.

Με τη φράση εννοείται ένα εξεταζόμενο και ερευνώμενο ζήτημα το οποίο περιλαμβάνει πολλές επιμέρους διακριτές θεματικές ενότητες (ή γνωστικά πεδία) οι οποίες όμως συντρέχουν και συμ-μεταβάλλονται, βρίσκονται σε διάδραση και σε αλληλεπίδραση, δεν είναι στατικές (αμετάβλητες) αλλά δυναμικές (μεταβαλλόμενες προϊόντος του χρόνου)  σύμφωνα με το απόφθεγμα «πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει»  του Ηράκλειτου και του Παρμενίδη.

Όπερ σημαίνει ότι στη μελέτη του ζητήματος υπεισέρχεται μια ακόμη πολύ σπουδαία παράμετρος (θεματική ενότητα) που είναι ο χρόνος, δηλαδή η ιστορική διάσταση του ζητουμένου εφ΄ όσον  είναι urbi et orbi γνωστόν ότι «Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν» πάλι κατά τον Ευριπίδη.

Πρόκειται για χρονική περιήγηση σύμφωνα  με τους κανόνες και τη δεοντολογία της Ιστοριογραφίας και της Ιστορικής Επιστήμης η οποία διενεργείται στο ευρύτερο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ιστορίας και ειδικότερα  στον κλάδο  αυτής που έχει ab initio (εξαρχής) ως αφετηρία το γνωστικό πεδίο της μεταπολεμικής (γνωστής και ως μεταψυχροπολεμικής) ιστορικής υποπεριόδου από την εποχή της λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο και στον Κόσμο².

Κατόπιν μεταβαίνει  στη  φάση του Διπολικού Ψυχρού  Πόλεμου (ΗΠΑ vs ΕΣΣΔ) και αργότερα (μετά την κατάρρευση του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού») περνά στη φάση του Ηγεμονικού Παγκόσμιου Μονοπολισμού των ΗΠΑ.  Επέκεινα μετασχηματίζεται στον τρέχοντα και in vivo  Πολυπολικό ή Μεταδιπολικό Ψυχρό Πόλεμο³  από κάθε συντρέχουσα γωνία θέασης, λ.χ. Γεωπολιτική, Γεωστρατιωτική, Γεωστρατηγική, Γεωοικονομική, Γεωπολιτισμική, Γεω-επιστημονικο-τεχνολογική, κ.λπ. συμπεριλαμβανομένων και των άλλων χαρακτηριστικών αυτής όπως είναι  η Τρομοκρατία, η μεγάλη Σύγκρουση των Πολιτισμών (βλ. Samuel Huntigton), οι Proxy Περιφερειακοί Πόλεμοι (δι΄ αντιπροσώπων και ενίοτε με τη συμμετοχή «άπληστων, πλην όμως, χρήσιμων ηλιθίων»), ο Υβριδικός Πόλεμος, οι Κυβερνοεπιθέσεις και σε όλες τις εκφάνσεις των δεινών από τα οποία υποφέρει ο σημερινός δυστοπικός, εντροπικός, ασταθής, ανασφαλής, αβέβαιος, απρόβλεπτος, κατακερματισμένος, ευάλωτος και τρωτός κόσμος.

Ως συνελόντι ειπείν ενός  ειδεχθούς, αποτρόπαιου και φρικιαστικού κόσμου που συνειρμικά φέρνει στο νου τη σοφή ρήση «homo homini lupus est (ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος)» του Ρωμαίου Πλαύτου  και πολλών άλλων διανοητών.

Και επειδή «ενός ατόπου δοθέντος μύρια έπονται» όπως έλεγε ο Σοφοκλής, αυτή η πλανητική φρίκη επιβαρύνεται με Οξείες, Σωρευτικές, Πολλαπλές και Αλλεπάλληλες Κρίσεις με αποκορύφωμα την PermaCrisis (Μόνιμη Κρίση) της Κλιματικής Καταστροφής, κ.ά.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων η συνολική εξέταση του σύνθετου, πολυθεματικού και πολυμερούς ζητήματος απαιτεί μια ειδική μεθοδολογία ανάλυσης, σύνθεσης  και προσέγγισης.

Πρόκειται για  τη μεθοδολογία η οποία δεν θα περιορίζεται στην απλή συνάθροιση των γνωστικών πεδίων με το κλασικό stricto sensu (στενό) στυλ “1+1=2” η οποία είναι μεν σωστή για την εξέταση των απλών περιπτώσεων και των στοιχειωδών καταστάσεων, πλην όμως, αδυνατεί να αντιμετωπίσει κατά τρόπο ολοκληρωμένο και συστηματικό, εμβριθή και εμπεριστατωμένο τα πολύπλοκα και περίπλοκα θέματα που ταλανίζουν την Ανθρωπότητα.

Αντ΄ αυτής  ορθότερη είναι η χρήση της υπέρτερης μεθοδολογίας η οποία επί τα βελτίω επεκτείνεται σε μια lato sensu (ευρεία) πολυδιάστατη και πολυπαραμετρική προσέγγιση που εξετάζει το ζητούμενο από πολλές συντρέχουσες γωνίες θέασης με σκοπό τη σύζευξη, τη σύγκλιση και την όσμωση των θεματικών ενοτήτων μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η  πληρέστερη, η ολοκληρωμένη και η ολιστική ερμηνεία των πραγμάτων.  

Αυτό άλλωστε διδάσκει ο σοφός Αριστοτέλης λέγοντα ότι «Το σύνολο κάθε πράγματος που έχει πολλά μέρη δεν είναι απλά ένας σωρός, αλλά κάτι παραπάνω από τα μέρη του (Πάντων γαρ όσα πλείω μέρη έχει και μη έστιν οίον σωρός το παν, αλλ’ έστι τι το όλον παρά τα μόρια)».

Ι.3 Κλείνοντας την παρένθεση και επανερχόμενοι στα εποπτικά βοηθήματα των εικόνων, στο κείμενο επισυνάπτεται  η Εικόνα 1.Μ1.

Σε αυτήν απεικονίζεται το σκίτσο στο οποίο περιγράφεται με σαφήνεια ο αριθμός και οι τίτλοι των συνδεδεμένων 5 θεματικών ενοτήτων Α,Β,Γ,Δ και Ε και συνοπτικά των υποενοτήτων αυτών που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο το οποίο λόγω μεγέθους διαμοιράζεται σε Μέρη 1,2,…,ν.

Το σκίτσο είναι τρόπον τινά ένα είδος πίνακα περιεχομένων ως είθισται να εφαρμόζεται στις συγγραφικές εργασίες και λειτουργεί ως ένας οιονεί οδικός χάρτης που καθορίζει τον προσανατολισμό και προσδιορίζει την πορεία την οποία ακολουθεί  η πολυσχιδής, πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη αφήγηση του άρθρου.

Από αλληγορικής και συμβολικής απόψεως  καθώς και ως σχήμα λόγου μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει το σκίτσο ως ένα  εγχείρημα με τον ούτως ειπείν τίτλο «5 Περιπλανήσεις στο πυκνό Δάσος της συγγραφικής περί ΝΑΤΟ και συμπαρομαρτούντων Αφήγησης».

Αυτή η φράση αυτή είναι ένα παραλλαγμένο δάνειο που προέρχεται από τον τίτλο του καταπληκτικού βιβλίου «Έξι περιπλανήσεις στο δάσος της αφήγησης» του μεγάλου maître της Σημειωτικής και της Σημειολογίας και αειμνήστου Umberto Eco.

Επισημαίνεται ότι οι 5  πέντε θεματικές ενότητες που θα αναλυθούν κατ΄αυτόν τον ολιστικό τρόπο στα επόμενα θα είναι εμπλουτισμένες με τα απαιτούμενα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία, ή όπερ το αυτό, με τα απαραίτητα facts and figures⁴ όπως συνηθίζουν να λέγουν οι αγγλοσάξονες τα οποία συνιστούν την εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για τη διασφάλιση της δεοντολογίας, της αξιοπιστίας και της αντικειμενικότητας του γραπτού λόγου καθώς επίσης  το sine qua non προαπαιτούμενο της ακεραιότητας της ενημέρωσης και της αρτιότητας της πληροφόρησης σε ότι αφορά στο ad rem (περί ου ο λόγος) πολυδιάστατο και πολυμερές ζήτημα.

Πέραν αυτών, με τη λογική ότι «η καλή λογαριαζμοί κάνουν τους καλούς φύλλους» όπως λέει η παροιμιώδης φράση στο εμβληματικό σκίτσο του αειμνήστου Μποστ (βλ. Εικόνα 2.Μ1), θα πρέπει εκ των προτέρων να επισημανθεί το αυτονόητο.

Ότι, δηλαδή, το εξεταζόμενο ζήτημα είναι ένα πολύ καυτό, προκλητικό, ερεθιστικό και ιδιαίτερα φορτισμένο από ιδεολογικο-πολιτικής, φιλοσοφικο-πολιτικής, κομματο-πολιτικής και ατομικο-κεντρικής πλευράς.

Γεγονός που σημαίνει ότι πρόκειται για ένα ζήτημα στο οποίο αντικατοπτρίζεται μια πανσπερμία γνωμών, απόψεων, αντιλήψεων και στάσεων επ΄ αυτού.

Κατάσταση απόλυτα φυσιολογική αφού «Quot homines, tot sententiae (Όσοι άνθρωποι, τόσες γνώμες)» όπως θα έλεγε ο Λατίνος ποιητής Τερέντιος σε συνδυασμό με τη σοφή ρήση του Πίνδαρου «Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν (Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα)».

Εξαιτίας λοιπόν των αναρίθμητων προσεγγίσεων του ζητουμένου,  το μόνο στοιχείο που διαφυλάσσει την αρτιότητα και την ακεραιότητα του παρόντος γραπτού λόγου δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα προαναφερθέντα «facts and figures» τα οποία  καθοδηγούνται από το δόγμα  του «ὅπερ ἔδει δεῖξαι» κατά τον Ευκλείδη.

Ι.4 Επειδή «le mieux est l’ennemi du bien (το καλύτερο είναι εχθρός του καλού)» κατά τον Βολταίρο, η εποπτική βοήθεια συμπληρώνεται και βελτιώνεται με την επισύναψη στο κείμενο του Πίνακα 1.Μ1 ο οποίος αποτελεί μια εισαγωγή στα θέματα του ΝΑΤΟ.

 Κοντολογίς συνιστά μια αναφορά στο raison d΄ȇtre, στο modus vivendi και στο modus operandi της Ατλαντικής Συμμαχίας.  

Ο πίνακας συνοδεύεται από το σκίτσο  που απεικονίζεται στην Εικόνα 3.Μ1 όπου παρουσιάζεται η αυξημένη επιδραστικότηταα και η μεγάλη επιχειρησιακή παρεμβατικότητα του ΝΑΤΟ  στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Και τούτο γιατί το ΝΑΤΟ είναι ο πρωταγωνιστικός δρών παγκόσμιος παράγοντας τόσο από πλευράς Ήπιας και Σκληρής Ισχύος⁵ όσο και από πλευράς άσκησης Υψηλής Πολιτικής⁶.

Σε αυτά τα χαρακτηριστικά θα πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν η σωρευτική και συναθροιστική Πυρηνική Ισχύς του ΝΑΤΟ  ένεκα της Υπερδύναμης⁷ που είναι οι ΗΠΑ και της πυρηνικής ισχύος των δυο Μεγαλομεσαίων Δυνάμεων⁸ (ΗΒ και Γαλλία) στο πλαίσιο της ούτως ειπείν Nuclear Club of 9 (Λέσχης των 9 Πυρηνικών Δυνάμεων) του κόσμου⁹.

Επίσης δεν πρέπει να παραληφθεί το αναντίρρητο γεγονός ότι οι ΗΠΑ είναι η vis vitalis (ζωτική αρχή και ζωτική δύναμη) της Ατλαντικής Συμμαχίας και συγχρόνως η primus solus (πρώτη και μόνη) δεσπόζουσα  και πρωταγωνιστική  χώρα του ΝΑΤΟ, πάντοτε στο πλαίσιο της Ενδονατοϊκής Δημοκρατίας όπου η Λήψη Συλλογικής Απόφασης προϋποθέτει τη Συναίνεση και την Ομοφωνία (1 χώρα μέλος = 1ψήφος)¹⁰  υπό τη σκέπη του Νατοϊκού Δόγματος «Όλοι για έναν, Ένας για όλους»¹¹ όπως αυτά προδιαγράφονται (δεσμευτικά, υποχρεωτικά και δικαιωματικά) στη Συνθήκη του Βόρειου Ατλαντικού (ΣΒΑ), δηλαδή στον Καταστατικό Χάρτη της Θεσμικής Αρχιτεκτονικής και του Νατοϊκού Κεκτημένου¹².

I.5 Τέλος θα πρέπει να τονισθεί ότι οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης, άρα και τα κράτη μέλη (κ-μ) της ΕΕ, ως κρατικές οντότητες οι οποίες ωφελήθηκαν (ακόμη και υπαρξιακά) και συνεχίζουν να ωφελούνται από τις ΗΠΑ post hoc από το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη μερικά στοιχεία που άπτονται των ιστορικών Ευρω-ατλαντικών Σχέσων.

Τα στοιχεία αυτά έχουν σχέση με τις  νέες διαβουλεύσεις οι οποίες θα λάβουν πολύ σύντομα χώρα και θα τελεσιδικήσουν (αν υπάρξει ομοφωνία) τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους (Σύσκεψη ή Σύνοδος Κορυφής στη Χάγη) αναφορικά με την αναθεώρηση των Αμυντικών Δαπανών του ΝΑΤΟ στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Αμερικανικής Διοίκησης Trump 2.0 (βλ. θεματική ενότητα Ε της Εικόνας 1.Μ1) και των θέσεων του νέου Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Marc Rutte που έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας και θα αναλυθούν εκτενέστερα στα επόμενα.

Τα κυριώτερα από αυτά τα στοιχεία είναι τα ακόλουθα:

 (i) Οι ΗΠΑ με Πρόεδρο τον Thomas Woodrow Wilson συμμετείχε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (28/7/1914-11/11/1918) συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη της «Εγκάρδιας Συνεννόησης (Entente Cordiale)» των συμμάχων.  

(ii) Ότι το ίδιο συνέβη και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου οι ΗΠΑ μαζί με το ΗΒ ήταν οι νικητές του πολέμου στη Δυτική  Ευρώπη (βλ. Υποσημείωση {2}).

(iii) Ότι οι ΗΠΑ με Πρόεδρο τον Harry Truman ανασυγκρότησαν τη Δυτική Ευρώπη δαπανώντας τεράστια ποσά με το Σχέδιο Μάρσαλ (Marsall Plan) από τους πόρους του οποίου επωφελήθηκε και η Ελλάδα.

(iv) Ότι οι ΗΠΑ προστάτευσαν την Ευρώπη από το «φάντασμα που πλανιόταν πάνω από το κεφάλι της» με απαρχές το  Κομμουνιστικό Μανιφέστο (21/2/1848) των Karl Marx και Friedrich Engels  και μετά με τον «Υπαρκτό Σοσιαλισμό».

(v) Ότι οι ΗΠΑ ως Pax Americana ήταν ο ιθύνων νους και ο υποστηρικτής με πολλές μεθοδεύσεις  της ab ovo (από το αβγό, από την αρχή)  σύστασης της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και της Ειρηνοποίησης (αφού Ειρήνη δεν υπήρχε ποτέ στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ηπείρου ή Γηραιάς Ευρώπης) μεσω της ΕΚΑΧ, της ΕΚΑΕ και επέκεινα της ΕΟΚ, συμπεριλαμβανομένης της έμπρακτης συνηγορίας των ΗΠΑ για το μετασχηματισμό του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος σε ΟΝΕ με τη μετονομασία του σε ΕΕ.

(vi) Ειδικά σε ότι αφορά στη Γερμανία οι ΗΠΑ ήταν αυτές που δημιούργησαν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της  Γερμανίας (Δυτική Γερμανία) και μετά βοήθησαν στην επανένωση των δυο Γερμανιών στο πλαίσιο των ευνοϊκών συνθηκών για κάτι τέτοιο οι οποίες είχαν ήδη διαμορφωθεί στην ΕΣΣΔ από την εποχή του αναθεωρητή Γ.Γ. του ΚΚΣΕ και αειμνήστου Mikhail Gorbachev με Πρόεδρο τότε των ΗΠΑ τον George Bush (πρεσβύτερο).

(vii) Ότι οι ΗΠΑ ήταν ο ιθύνων νους της προσχώρησης τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ «των χωρών του πρώην Υπαρκτου Σοσιαλισμού» (βλ. Πίνακα 1.Μ1).

(vii) ‘Ότι οι ΗΠΑ είναι η πρωταγωνιστική δύναμη υπό την προστατευτική ομπρέλα της οποίας θωρακίζεται διαχρονικά και μέχρι σήμερα η Άμυνα και η Ασφάλεια όλης της Δυτικής Ευρώπης και της ίδιας της ΕΕ (όπως θα αναλυθεί στα επόμενα).

(vii) Ότι οι ΗΠΑ είναι η χώρα η οποία δαπανά διαχρονικά (από το 1949 μέχρι σήμερα) τα μεγαλύτερα ποσά για τις Αμυντικές Δαπάνες του ΝΑΤΟ οι οποίες από το 2014 και μετά επί Προεδρίας Barack Obama, και όχι Donald Trump όπως νομίζουν πολλοί)  και με Γ.Γ. του ΝΑΤΟ τον Jens Stoltenberg θεσπίστηκε να είναι μεγαλύτερες του 2% του ΑΕΠ εκάστης χώρας, κ.ο.κ.

Ειδικά επί του τελευταίου και ως ενός σχήματος πρωθυστέρου το οποίο θα αναλυθεί εκτενέστερα στα επόμενα, η Ελλάδα διαχρονικά από το 1949 και μετά ήταν μια από τις ελάχιστες χ-μ του ΝΑΤΟ (προσχώρηση το 1952) η οποία ήταν συνεπέστατη και τηρούσε τα συμφωνηθένατα (pacta sunt servanda) ως προς την υποχρέωση της τήρησης της οδηγίας του 2%ΑΕΠ όπως φαίνεται στο συνημμένο Γράφημα 1.Μ1.

(viii) Εν κατακλείδι ένα γενικευμένο συμπέρασμα που συνάγεται από τα προαναφερθέντα είναι ότι η στάση και η συμπεριφορά των ΗΠΑ με βάση την Αμερικανικανική Εξωτερική Πολιτική  (άλλοτε υπέρ του απομωνοτισμού, άλλοτε υπέρ του παρεμβατισμού και πολλές  φορές μικτού τύπου), είναι ο καθοριστικός παράγοντας και ο μπαλαντέρ (baladeur) των διεθνών και των ευρω-ατλαντικών υποθέσεων επί παντός του επιστητού καθ΄ όλες τις ιστορικές υποπεριόδους αναφοράς από τις αρχές του 20^ου Αιώνα μέχρι σήμερα.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

{1} Είναι αυτονόητη η υπεροχή της εικόνας ως μιας οπτικής αναπαράστασης κάθε είδους έγκυρης πληροφορίας και αξιόπιστου δεδομένου όπως επίσης συμβαίνει στην απεικόνιση σύνθετων εννοιών, ιδεών και γεγονότων συγκριτικά με τη λεκτική και τη γραπτή περιγραφή ενώ με τη χρήση της περιορίζεται σημαντικά το μέγεθος του κειμένου μιας γραπτής εργασίας.

{2} (α) Οι νικήτριες δυνάμεις του Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν τρεις:  Οι ΗΠΑ με τον  Πρόεδρο Franklin Roosevelt  πού απεβίωσε τον Απρίλιο του 1945 λίγο πριν από τη λήξη του πολέμου  και τον διαδέχθηκε ο τότε Αντιπρόεδρος Harry Truman, το ΗΒ με πρωθυπουργό τον Sir Winston Churchill που ήταν η μοναδική χώρα της Δυτικής Ευρώπης που δεν κατακτήθηκε από τους Γερμανούς του Γ΄ Ράιχ και η ΕΣΣΔ με ηγέτη τον Γ.Γ. του ΚΚΣΕ (Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης) Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν (επώνυμο Τζουγασβίλι).

(β) Η έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη έγινε στις 1/9/1939 και η λήξη στο Δυτικό Μέτωπο στις 8/5/1945 (η Γερμανία υπέγραψε άνευ όρων συνθηκολόγηση με τους δυτικούς Συμμάχους στην Ρεμ στις 7/5/1945) ενώ τελικά στις 9/5/1945 (μετά την κατάληψη του Βερολίνου από τους Σοβιετικούς) η Γερμανία υπέγραψε άνευ όρων συνθηκολόγηση με τους Σοβιετικούς). 

(γ) Μετά το βομβαρδισμό του Pearl Harbor από την Ιαπωνία (που ήταν μια από τις δυνάμεις του Άξονα) στις 7/12/1941, οι ΗΠΑ   κήρυξαν αμέσως πόλεμο στην Ιαπωνία και μερικές ημέρες μετά στις 11/12/1941 οι άλλες δυο δυνάμεις του Άξονα, η Γερμανία και η Ιταλία, κήρυξαν πόλεμο στις ΗΠΑ.

(δ) Μετά τον βομβαρδισμό με ατομική βόμβα από τις ΗΠΑ της Χιροσίμα στις 6/8/1945 και του Ναγκασάκι στις 9/8/1945, η Ιαπωνία συνθηκολόγησε άνευ όρων στις 2/9/1945.

(ε)  Σημαντική ήταν η συμβολή της Ελλάδας στη νίκη των Συμμάχων: (α) Με τη μεγαλειώδη νίκη εναντίον των Ιταλών του Benito Mussolini (παρά την υπεροπλία που είχε) στο μέτωπο της Βόρειας Ηπείρου (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1940) την οποία θαύμασε όλος ο κόσμος και η οποία αναπτέρωσε το ηθικό όλων των κατακτημένων χωρών της Ευρώπης (β) Με τη μεγαλειώδη αντίσταση που επέδειξε η Ελλάδα στο Οχυρό του Ρούπελ (6-10/4/1941) έναντι των Ναζιστικών Στρατευμάτων που είχαν τεράστια υπεροπλία (γ)  Με τη σπουδαία αντίσταση κατά των κατακτητών καθ΄ όλη τη διάρκεια της τριπλής κατοχής (Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία) με έμφαση στη Μάχη της Κρήτης (20/5/1941) πάντοτε με τη στρατιωτική και την οικονομική υποστήριξη από το ΗΒ και τα στρατεύματα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (δ)  Από τη συμμετοχή των Ελλήνων στους πολέμους της Μέσης Ανατολής ως σύμμαχοι του ΗΒ με την Ελληνική Εξόριστη Κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής (έδρα στο Καϊρο).

{3} (α) Διπολικός Ψυχρός Πόλεμος:  όρος που περιγράφει τις τεταμένες ανταγωνιστικές σχέσεις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Ο όρος κατέληξε να σημαίνει την γενικευμένη αντιπαράθεση  Ανατολικού (χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού») – Δυτικού Συνασπισμού  καθώς και των στρατιωτικών τους σκελών, ΝΑΤΟ και Συμφώνου της Βαρσοβίας,  καθ΄ όλη την περίοδο μέχρι περίπου το 1991  οπότε επήλθε η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας (σταδιακά από το 1990 και επέκεινα) και η κατάρρευση της ΕΣΣΔ (26/12/1991) επιφέροντας το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διαμόρφωση του μεταπολεμικού και μεταψυχροπολεμικού Ηγεμονικού Μονοπολισμού των ΗΠΑ στον κόσμο.

(β) (α) Η λέξη Πολυπολικός εννοεί πολλούς πόλους. Δηλαδή και άλλες Υπερδυνάμεις ή Μεγάλομεσαίες Δυνάμεις ή Ομαδοποιήσεις κρατών στο πλαίσιο του συσχετισμού των δυνάμεων διαφόρων πλευρών εναντίον του Δυτικού Κόσμου. Για παράδειγμα: Μεμονωμένα κράτη όπως η Ρωσική Ομοσπονδία με πρόεδρο τον Vladimir Putin, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με πρόεδρο τον Xi Jinping, η Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας (Βόρειος Κορέα) με πρόεδρο τον Kim Jong Un, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν με ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη τον Ali Hosseini Khamenei, κ.λπ.

(γ) Υπάρχουν και διμερείς συμφωνίες μεταξύ αυτών των αντιτιθεμένων πλευρών εναντίον του Δυτικού Κόσμου, λ.χ. η Ρωσία με τη Β. Κορέα, η Ρωσία με την Κίνα, η Κίνα με την Β. Κορέα, κ.λπ.

(δ) Υπάρχουν και ομαδοποιήσεις ήπιας ισχύος αυτών των πλευρών όπως λ.χ. η διεθνής συνεργασία των χωρών των αναδυόμενων οικονομιών με τον τίτλο BRICS+ (αρχικά 5: Brazil, Russia, India, China, South Africa τώρα 10: Egypt,Ethiopia, Indonesia, Iran, United Arab Emirates), κ.ο.κ.

{4} Αποδεικτικά στοιχεία, πειστήρια, τεκμήρια, επίσημα έγγραφα, ντοκουμέντα, αριθμοί, μετρήσεις, κοστολογήσεις, δείκτες αξιολόγησης, αλγόριθμοι, προσομοιώματα, αναλύσεις χρονολογικών σειρών, συναρτησιακές συσχετίσεις, κ.λπ.

{5} (α) Ήπια ισχύς= Η ισχύς που δεν είναι βίαιη (στρατιωτική, εξαναγκαστική) οπότε γίνεται περισσότερο ελκυστική για την επίτευξη των στόχων. Είναι ειρηνική, δημοκρατική, αξιακή, θεσμική, δικαιική, ιδεολογική, πολιτική, οικονομική, πολιτισμική, εκπαιδευτική, επιχειρηματική, εμπορική, επιστημονικοτεχνολογική, κ.λπ. Λειτουργεί με τη λογική της επιμερισμένης αναλογικά αμοιβαίας ωφέλειας (win-win).

(β) Σκληρή ισχύς= Η βίαιη και εξαναγκαστική ισχύς που επιτυγχάνεται με στρατιωτικά μέσα και με πολεμικές απειλές ένεκα υπεροπλίας συνήθως με την ιδιοτέλεια που πηγάζει από τη φιλοσοφία, τη λογική και την πρακτική του Zero Sum Game (Παιχνίδι Μηδενικού Αθροίσματος) της Θεωρίας Παιγνίων όπου το κέρδος του ισχυρού (νικητή) είναι η απώλεια του αδυνάτου (ηττημένου).    

(γ) Στην πράξη η ισχύς είναι ένα μίγμα και ένας συνδυασμός και των δυο ακραίων μορφών  που κατατείνουν στην επιβολή και στην επιρροή για την επίτευξη των στόχων. Για παράδειγμα η οικονομική ισχύς μπορεί να φτάσει στα επίπεδα της σκληρής ισχύος υπό την έννοια της έμμεσης βίας, του εκβιασμού, των απειλών, του bullying και του καταναγκασμού ένεκα της δεσπόζουσας και ετεροβαρούς σχέσης που διαθέτει το οικονομικά ισχυρό μέλος.

{6} Η Υψηλή Πολιτική στις Διεθνείς Σχέσεις, στη Διπλωματία και στην Εξωτερική Πολιτική αφορά στη λήψη ζωτικών, κρίσιμων και βαρυσήμαντων αποφάσεων  για όλη την Ανθρωπότητα ή για ένα μεγάλο μέρος αυτής.

{7} Ο όρος Υπερδύναμη περιγράφει μια χώρα η οποία διαθέτει δυσανάλογα μεγάλες στρατιωτικές δυνατότητες (όπως και ήπια ισχύ) σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο κράτος ή συνασπισμό κρατών. Χώρα με δυνατότητα στρατιωτικής παρουσίας και προβολής ισχύος σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη που είναι  ο κεντρικός ρυθμιστής ή ο συντελεστής  όσων γεωπολιτικών αλλαγών σημειώνονται στον κόσμο. H Υπερδύναμη διαθέτει Σφαίρες Επιρροής, δηλαδή επεκτείνεται σε περιοχές που δεν της ανήκουν και ταυτόχρονα εμφορείται από το Στρατηγικό Δόγμα του Ζωτικού Χώρου  (γερμανιστι Lebensraum) επεμβαίνοντας όποτε κρίνει ότι είναι απαραίτητο σε περίπτωση κινδύνου απώλειας της επικυριαρχίας που έχει στις περιοχές των σφαιρών επιρροής ή ασκώντας προληπτικά και αποτρεπτικά το Δόγμα της Ανάσχεση έναντι κινδύνων.

{8} Στις Διεθνείς Σχέσεις μία Μεγάλη Δύναμη ή κατ΄ άλλους Μεσαία Δύναμη και εδώ «Μεγαλομεσαία»  περιγραφικά μπορεί να οριστεί ότι είναι μια χώρα που έχει σημαντική και διεθνώς αναγνωρισμένη σκληρή και ήπια ισχύ που είναι μικρότερες από τις αντίστοιχες της υπερδύναμης. Αντίστοιχα μικρότερες είναι οι Σφαίρες Επιρροής και οι Ζωτικοί Χώροι αμφοτέρων καθώς επίσης σε μικρότερο βαθμό ασκούν το Δόγμα της Ανάσχεσης.(βλ. Υποσημείωση {7}για την Υπερδύναμη).

{9} Nuclear Club των 9 το  2023:  ΗΠΑ, Ρωσική Ομοσπονδία, ΗΒ, Γαλλία, Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, Ινδία, Πακιστάν,  Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας (Β. Κορέα) και Ισραήλ (άτυπα). Πηγή: Sipri Yearbook 2023,World Nuclear Forces. Στη Διεθνή Κοινότητα επικρατεί η ανησυχία για το αν το Ιράν θα καταφέρει τελικά να αποκτήσει πυρηνική ισχύ. Και τούτο γιατί το Ιράν δεν έχει τη δύναμη με κλασικά μέσα να αντιμετωπίσει το Ισραήλ ειδικά μετά την απώλεια της Χαμάς και της Χεζμπολάχ οπότε θα αναγκαστεί να προσφύγει στον πυρηνικό εξοπλισμό.  Από τότε που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump κατά την πρώτη προεδρική του θητεία Trump 1.0 ανέτρεψε την πυρηνική συμφωνία του Ιράν το 2018, η Τεχεράνη εργάζεται για την απόκτηση πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ΗΠΑ και του ΟΗΕ.

{10} (α) Στη ΣΒΑ δεν εμπεριέχεται ο όρος της αρνησικυρίας (veto). Όσο δεν υπάρχει ομοφωνία δε γίνεται να ληφθούν αποφάσεις από τα συμβαλλόμενα μέρη.

(β) Για παράδειγμα η μη επίτευξη ομοφωνίας στο Βουκουρέστι το 2009 όπου ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, ο τότε Γάλλος Πρόεδρος Nicolas Sarközy κ.ά. αρνήθηκαν την ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (νυν Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας με τη Συμφωνία των Πρεσπών 12/2/2019) στο ΝΑΤΟ.

(γ) Ανάλογη μη επίτευξη ομοφωνίας (που επιτεύχθηκε αργότερα μετά από διαβουλεύσεις) εμφανίστηκε στην περίπτωση της Φιλανδίας και της Σουηδίας το 2023 από τη μη συναίνεση του Τούρκου Προέδρου Recep Tayyip Erdoğan στην προσχώρηση των δυο κρατών στο ΝΑΤΟ.

{11} Tous pour Un, Un pour Tous   ή Un pour Tous, Tous pour Un.   Δάνειο από το κλασικό μυθιστόρημα του Alexandre Dumas (πρεσβύτερος) «Οι τρεις σωματοφύλακες (Les Trois Mousquetaires)» που στην πραγματικότητα ήταν τέσσερις:  Aramis, Athos, Porthos και d'Artagnan.

{12} Κεκτημένο από το ρήμα κτώμαι εννοεί αυτό το οποίο έχει αποκτηθεί και έχει κατοχυρωθεί ως δικαίωμα και υποχρέωση μέσω των Θεσμών και των Νόμων.